Τι σηματοδοτούν οι δασμοί που ανακοίνωσε ο Τραμπ

Τη ριζική ανατροπή της μεταπολεμικής παγκόσμιας εμπορικής σκηνής σηματοδοτούν οι δασμοί τους οποίους εξήγγειλε στις 2 Απριλίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε πως οι ΗΠΑ «άμεσα» θα επιβάλλουν αμοιβαίους δασμούς για όλες τις εισαγωγές από όλες τις χώρες του κόσμου.

Αυτό σημαίνει πως οι δασμοί των ΗΠΑ σε βάρος των εισαγωγών από άλλες χώρες θα αυξηθούν στο ίδιο ποσοστό με εκείνο το οποίο επιβάλλουν οι άλλες χώρες σε βάρος των εισαγωγών από τις ΗΠΑ. 

Ειδικά για τις εισαγωγές αυτοκινήτων στις ΗΠΑ, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε δασμούς 25%, κάτι το οποίο σημαίνει 10πλασιασμό των δασμών πχ στις εισαγωγές αυτοκινήτων από την ΕΕ. 

H Kίνα και το Βιετνάμ θα είναι, μεταξύ των χωρών που θα πληγούν με τον υψηλότερο δασμολογικό συντελεστή. Οι κινεζικές εισαγωγές θα επιβαρυνθούν με δασμό 34%. Ωστόσο, η Κίνα εργάζεται για να μεταφέρει την παραγωγή ορισμένων εξαρτημάτων αυτοκινήτων σε τρίτες χώρες για να παρακάμψει τους δασμούς, κάτι που επιταχύνθηκε πραγματικά με τους πρώτους δασμούς της κυβέρνησης Τραμπ. Οι ΗΠΑ θα ορίσουν βασικό δασμολογικό συντελεστή 10% σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το Βιετνάμ, η Ταϊλάνδη, η Καμπότζη και η Μαλαισία αποτελούν μαζί περίπου το 80% των εισαγωγών ηλιακών πάνελ των ΗΠΑ. Οι χώρες αυτές αποτελούν μέρος των αμοιβαίων δασμών που έχει ανακοινώσει μέχρι στιγμής ο πρόεδρος Τραμπ.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι μέχρι στιγμής φαίνεται ότι θα έχουμε 6 τρισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις.

«Σε όλους τους ξένους προέδρους, πρωθυπουργούς, βασιλιάδες, βασίλισσες, πρεσβευτές και όλους τους άλλους που σύντομα θα τηλεφωνήσουν για να ζητήσουν εξαιρέσεις από αυτούς τους δασμούς, λέω να τερματίσετε τους δικούς σας δασμούς, να ρίξετε τους δασμούς σας, να ρίξετε τους φραγμούς σας, να μην χειραγωγείτε τα νομίσματά σας», λέει ο Τραμπ.

Υπενθυμίζεται πως μέχρι στιγμής έχει εφαρμόσει δασμούς 25% στις περισσότερες εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό και έχει αυξήσει τις εισφορές σε αυτές από την Κίνα στο 20%.

Οι κινήσεις αυτές φέρνουν τους αμερικανικούς εισαγωγικούς δασμούς στο υψηλότερο μέσο επίπεδό τους από το 1943, σύμφωνα με το Εργαστήριο Προϋπολογισμού του Πανεπιστημίου του Γέιλ, και ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι μπορεί να ακολουθήσουν και άλλες αυξήσεις.

Aξίζει να διαβάσει κανείς μία ανάλυση του Bloomberg, για να αντιληφθεί πώς λειτουργούν οι δασμοί – συμπεριλαμβανομένου του ποιος στην πραγματικότητα τους πληρώνει και πώς εισπράττονται τα έσοδα.

Τι είναι οι δασμοί και ποιον σκοπό εξυπηρετούν;

Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται στα εισαγόμενα αγαθά. Όπως όλοι οι φόροι, αποτελούν πηγή κρατικών εσόδων.

Οι χώρες βασίζονται από καιρό σε αυτούς για να στηρίξουν τις τοπικές βιομηχανίες καθιστώντας τα ξένα προϊόντα ακριβότερα.

Ο Τραμπ τους χρησιμοποιεί επίσης ως μοχλό πίεσης για την επίτευξη στόχων εξωτερικής πολιτικής.

Πώς εισπράττονται και επιβάλλονται τα τιμολόγια;

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ είναι αρμόδιος για τη θέσπιση κανονισμών σχετικά με τη συλλογή δασμών, αλλά η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ, ή CBP, είναι ο κυβερνητικός φορέας που είναι επιφορτισμένος με την επιβολή τους σε σχεδόν 330 λιμάνια εισόδου σε όλη τη χώρα – τα οποία περιλαμβάνουν συνοριακές διαβάσεις μέσω οδικών ή σιδηροδρομικών μεταφορών, καθώς και θαλάσσια λιμάνια και αεροδρόμια.

Οι πράκτορες εξετάζουν τη γραφειοκρατία, διενεργούν ελέγχους και εισπράττουν εισφορές και πρόστιμα. Τα χρήματα εισπράττονται κατά τον εκτελωνισμό και κατατίθενται στο Γενικό Ταμείο του Υπουργείου Οικονομικών. Όσοι δεν περιγράφουν σωστά την ποσότητα, την κατηγορία ή την προέλευση ενός συγκεκριμένου προϊόντος – είτε σκόπιμα είτε λόγω αμέλειας – αντιμετωπίζουν κυρώσεις.

Ορισμένα εμπορεύματα και εξαρτήματα διασχίζουν τα σύνορα πολλές φορές προτού γίνουν τελικό προϊόν – όπως ένα αυτοκίνητο με εξαρτήματα αμερικανικής κατασκευής που συναρμολογείται στο Μεξικό και επανεισάγεται στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τους κανόνες της CBP, τα αμερικανικά προϊόντα που επανεισάγονται στη χώρα χωρίς να έχουν «βελτιωθεί» ή «εξελιχθεί» σε αξία είναι αφορολόγητα.

Ένα άλλο παράδειγμα: Ας πούμε ότι οι ΗΠΑ εξάγουν χρυσό στην Ινδία, όπου χρησιμοποιείται για την κατασκευή σκουλαρικιών. Το τελικό προϊόν θα υπόκειται σε δασμούς κατά την επανεισαγωγή του στις ΗΠΑ. Στην περίπτωση αυτή, ακόμη και η αξία του χρυσού θα φορολογηθεί.

Πόσα χρήματα παράγονται από τους δασμούς;

Ενώ οι δασμοί αποτελούσαν την κύρια πηγή εσόδων της κυβέρνησης των ΗΠΑ, κατά το μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου αιώνα αποτέλεσαν ένα μικρό μερίδιο των κυβερνητικών εσόδων.

Από πέρυσι, αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 3% των ομοσπονδιακών εσόδων, σύμφωνα με ανάλυση κυβερνητικών στοιχείων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα του Σεντ Λούις.

Οι συνδυασμένοι δασμοί στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα θα μπορούσαν να μεταφράζονται σε 1,1 τρισ. δολάρια σε πρόσθετο κόστος για τους εισαγωγείς των ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με εκτιμήσεις της μη κομματικής δεξαμενής σκέψης Tax Foundation.

Μόνο το 2025, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ομάδας, η πολιτική αυτή θα μπορούσε να αυξήσει τους δασμούς κατά σχεδόν 110 δισ. δολάρια.

Το Tax Foundation εκτιμά ότι οι δασμοί που επιβλήθηκαν στην Κίνα από τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του και επεκτάθηκαν κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν απέφεραν ετήσια έσοδα ύψους 77 δισ. δολαρίων.

Ποιος πληρώνει για τους δασμούς;

Η έρευνα έχει γενικά διαπιστώσει ότι οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ είναι αυτοί που απορροφούν το κόστος από τις υψηλότερους δασμούς.

Οι ξένοι παραγωγοί μπορεί να μειώσουν το κόστος πώλησής τους ή οι εισαγωγείς των ΗΠΑ μπορεί να απορροφήσουν μέρος του κόστους.

Για να αποφύγουν την αποδυνάμωση των κερδών τους, οι εταιρείες συχνά επιλέγουν να αυξήσουν τις τιμές και να μετακυλήσουν μέρος του κόστους αυτού στους καταναλωτές.

Ωστόσο, υπάρχουν πιθανά παραθυράκια, όπως μια διαδικασία εξαίρεσης που επιτρέπει στις εταιρείες να ζητήσουν απαλλαγή από τους δασμούς, εάν η καταβολή τους θα έβλαπτε αδικαιολόγητα την επιχείρησή τους και δεν υπήρχαν άλλες επιλογές για την αγορά προϊόντων από άλλη χώρα.

Ποιες είναι οι συνέπειες της επιβολής δασμών;

Η πρόσφατη ιστορία του εμπορίου των ΗΠΑ με την Κίνα βοηθά να εξηγηθεί τι συμβαίνει όταν επιβάλλονται δασμοί.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ επέβαλε μια σειρά από δασμούς σε κινεζικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων του χάλυβα, του αλουμινίου και των κινητήρων.

Η ασιατική χώρα από το να προμηθεύει ένα στα πέντε αγαθά που εισήγαγαν οι ΗΠΑ πριν από τον πρώτο εμπορικό πόλεμο του Τραμπ το 2018, έφτασε περίπου μόνο στο 14% των αμερικανικών εισαγωγών το 2023.

Συν τοις άλλοις, όταν οι εισφορές πλήττουν, οι εισαγωγείς συχνά καταφεύγουν σε δασμοφορολογική αποφυγή. Αυτό μπορεί να γίνει με την αποστολή εμπορευμάτων μέσω μιας τρίτης χώρας, την υποδήλωση της αξίας των προϊόντων ή την εσφαλμένη επισήμανσή τους ως παρόμοια προϊόντα που έχουν χαμηλότερους δασμούς.

Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs διαπίστωσαν πρόσφατα ότι η δασμο – φοροδιαφυγή θα μπορούσε να εξηγήσει έως και 90 δισ. δολάρια από την εκτιμώμενη υποχώρηση των αμερικανικών εισαγωγών από την Κίνα κατά 240 δισ. δολάρια σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από τον εμπορικό πόλεμο.

Ποια είναι η «Εξωτερική Υπηρεσία Εσόδων» που προτείνει ο Τραμπ;

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει προτείνει τη δημιουργία μιας ξεχωριστής Εξωτερικής Υπηρεσίας Εσόδων για την είσπραξη εισφορών στο πλαίσιο της εμπορικής του πολιτικής «Πρώτα η Αμερική». Αναλυτές έχουν σημειώσει ότι τα έσοδα από τους δασμούς δεν αποτελούν «εξωτερική» πηγή, δεδομένου ότι οι εισφορές καταβάλλονται από εισαγωγείς με έδρα τις ΗΠΑ, οι οποίοι μετακυλύουν τουλάχιστον μέρος του κόστους στους Αμερικανούς καταναλωτές. Η έννοια υπογραμμίζει την επιθυμία του Τραμπ να πλαισιώσει τους δασμούς στις ξένες εισαγωγές ως πηγή εσόδων που δεν επωμίζονται οι φορολογούμενοι.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για τις εμπορικές συνθήκες;

Οι ΗΠΑ έχουν συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με 20 εμπορικούς εταίρους σε όλο τον κόσμο – συμπεριλαμβανομένης μιας με το Μεξικό και τον Καναδά που είναι γνωστή ως USMCA ή η νέα NAFTA.

Σε αυτές τις συμφωνίες, οι χώρες δεσμεύονται να μειώσουν τους δασμολογικούς συντελεστές προς το μηδέν. Οι δασμοί του Τραμπ στο Μεξικό και τον Καναδά έρχονται σε αντίθεση με την εμπορική συμφωνία μεταξύ των τριών χωρών (που πρόκειται να επαναδιαπραγματευτεί το 2026).

Ως μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, οι ΗΠΑ δεσμεύονται από κανόνες που περιλαμβάνουν περιορισμούς στη χρήση επιδοτήσεων, καθώς και εμπορικούς φραγμούς, όπως δασμούς και ποσοστώσεις.