Η φορολογική διοίκηση εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί τα τεκμήρια για τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης, βασιζόμενη τόσο στον ετήσιο τρόπο διαβίωσης των φορολογουμένων όσο και στην αξία αγοράς περιουσιακών στοιχείων.
Ο στόχος είναι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και η αποκάλυψη εισοδημάτων που διαφορετικά θα παρέμεναν αδήλωτα.
Η Διαφορά μεταξύ Τεκμηρίων Αγοράς και Διαβίωσης
Τα τεκμήρια αγοράς περιουσιακών στοιχείων θεωρούνται απαραίτητα, καθώς συμβάλλουν στη διαφάνεια και στην αποκάλυψη κρυφών εισοδημάτων. Αντίθετα, τα τεκμήρια διαβίωσης δεν αντικατοπτρίζουν πάντα την πραγματική οικονομική κατάσταση του φορολογούμενου. Πολλά εξ αυτών αφορούν περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν στο παρελθόν, με την αγορά τους να έχει ήδη φορολογηθεί. Ωστόσο, η διατήρησή τους συνεπάγεται επιπλέον φορολογική επιβάρυνση, πολλές φορές άδικη, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για περιουσιακά στοιχεία που δεν μπορούν εύκολα να ρευστοποιηθούν (π.χ. κληρονομηθέντα ακίνητα).
Νέες τεχνολογίες και Έλεγχος Φοροδιαφυγής
Με την εισαγωγή εργαλείων όπως τα myDATA, το “Follow the Money”, τα POS και η τεχνητή νοημοσύνη, η φορολογική διοίκηση έχει πλέον στη διάθεσή της πιο αποτελεσματικά μέσα για την ανίχνευση αδήλωτων εισοδημάτων. Αυτό καθιστά επιτακτική την αναθεώρηση του τρόπου εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στην οικονομική πραγματικότητα.
Προσοχή στα Τεκμαρτά Εισοδήματα
Όσοι δεν μπορούν να δικαιολογήσουν τις τεκμαρτές δαπάνες τους είτε μέσω των φετινών τους εισοδημάτων είτε μέσω ανάλωσης κεφαλαίου προηγούμενων ετών, θα κληθούν να καταβάλουν επιπλέον φόρους και προκαταβολές με βάση το τεκμαρτό εισόδημα.
Τα Βασικά Τεκμήρια για το 2024
Ακολουθεί η λίστα των τεκμηρίων που ισχύουν φέτος:
-
Τεκμήριο κατοικίας: Εφαρμόζεται σε ιδιοκατοίκηση, μίσθωση ή δωρεάν παραχώρηση κύριας κατοικίας.
-
Τεκμήριο αυτοκινήτου: Υπολογίζεται με βάση τα κυβικά εκατοστά και τη χρονολογία πρώτης κυκλοφορίας.
-
Τεκμήριο διδάκτρων: Αφορά έξοδα για ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια.
-
Τεκμήριο δαπάνης προσωπικού: Για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς και λοιπό προσωπικό.
-
Τεκμήριο σκαφών αναψυχής: Υπολογίζεται με βάση το μήκος του σκάφους και άλλες παραμέτρους.
-
Τεκμήριο πισίνας: Καθορίζεται από το μέγεθός της και το αν είναι εσωτερική ή εξωτερική.
-
Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων: Περιλαμβάνει αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, έργων τέχνης κ.λπ. εντός του 2024.
-
Τεκμήριο ελάχιστης διαβίωσης: Ορίζεται στα 3.000 ευρώ για άγαμους, διαζευγμένους ή χήρους και 5.000 ευρώ για ζευγάρια που υποβάλλουν κοινή δήλωση.
Πώς μπορείτε να δικαιολογήσετε τα Τεκμήρια
Αν έχετε τεκμαρτές δαπάνες που υπερβαίνουν τα δηλωθέντα εισοδήματά σας, μπορείτε να τις καλύψετε μέσω των παρακάτω τρόπων:
-
Ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών: Μπορείτε να προσκομίσετε στοιχεία για έσοδα, δαπάνες και τεκμαρτές δαπάνες προηγούμενων ετών, ακόμα και σε βάθος 10-30 ετών.
-
Δωρεές και γονικές παροχές: Οι δωρεές πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί εντός του 2024 και να έχουν γίνει μέσω τραπεζικού λογαριασμού και της ειδικής εφαρμογής της ΑΑΔΕ.
-
Λήψη δανείων: Δάνεια από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κάλυψη, εφόσον τεκμηριώνονται με συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο.
-
Εισαγωγή χρημάτων από το εξωτερικό: Ο φορολογούμενος μπορεί να δικαιολογήσει εισερχόμενα ποσά με τραπεζικά παραστατικά.
-
Κέρδη από τυχερά παιχνίδια: Τα κέρδη από λαχεία, ΤΖΟΚΕΡ, ΠΡΟΠΟ κ.λπ. πρέπει να αποδεικνύονται με βεβαίωση από τον ΟΠΑΠ ή την αντίστοιχη εταιρεία.
Η σωστή διαχείριση των τεκμηρίων είναι απαραίτητη για την αποφυγή υπέρογκων φορολογικών επιβαρύνσεων. Με τις νέες τεχνολογίες που εισάγει η φορολογική διοίκηση, η διασταύρωση στοιχείων γίνεται όλο και πιο αυστηρή. Οι φορολογούμενοι οφείλουν να είναι προσεκτικοί και να οργανώνουν έγκαιρα τα οικονομικά τους στοιχεία, ώστε να αποφύγουν δυσάρεστες εκπλήξεις κατά την εκκαθάριση της φορολογικής τους δήλωσης.
*Λάμπρος Μπέλεσης:
Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Λογιστών Οικονομολόγων
Μέλος ΔΣ ΕBEA, Μέλος επιτροπής φορολογικής συμμόρφωσης EBEA