Ταμείο ανάκαμψης: Επιμένουν σε μνημόνια οι «σκληροί του Βορρά»

Ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επέμεινε ότι οι επιχορηγήσεις πρέπει να είναι ύψους 500 δισ. ευρώ και τόνισε την ανάγκη για συμφωνία πριν από το τέλος του καλοκαιριού

Στα μέσα Ιουλίου, όταν δηλαδή αναμένεται να έχει διαφανεί φως στην άκρη του τούνελ, αναμένεται να συναντηθούν ξανά οι ηγέτες των 27 κρατών – μελών της ΕΕ, για να συμφωνήσουν τελικά για το Ταμείο Ανάκαμψης. Μόνο που το… χάσμα μεταξύ των «σκληρών και τσιγκούνηδων του Βορρά» (Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία και Δανία) από τη μία και των υπολοίπων (Γαλλία-Γερμανία και χώρες του Νότου) παραμένει μεγάλο σε βασικά ζητήματα, τόσο που κάποιοι αμφισβητούν αν θα μπορέσει να υπάρξει συμφωνία πριν από το καλοκαίρι. Η Σύνοδος Κορυφής μέσω τηλεδιάσκεψης, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή (19/06), δεν οδήγησε σε συμφωνία – κάτι που αναμενόταν.

Παρότι όλοι συμφώνησαν στη σοβαρότητα της κατάστασης, οι ηγέτες κατέληξαν ότι διαφωνούν τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και στα επιμέρους ζητήματα. Σε πολιτικό επίπεδο, το διακύβευμα είναι περισσότερο θεωρητικό. Εν ολίγοις, οι ηγέτες διαφωνούν στους ορισμούς πολλών από τους όρους που ακούγονται κατά κόρον από στόματα αξιωματούχων των Βρυξελλών, όπως η αλληλεγγύη. Επίσης, οι «τσιγκούνηδες» εξακολουθούν να ζητούν μετ’ επιτάσεως δάνεια αντί για επιχορηγήσεις ή έστω σύνδεση των εκταμιεύσεων με μνημόνια, έστω και light.

Στα σημεία του Ταμείου οι ηγέτες διαφωνούν περίπου σε όλα τα βασικά ζητήματα, δηλαδή στο ύψος του Ταμείου, στην αναλογία δανείων και επιχορηγήσεων, στον τρόπο κατανομής αλλά και στις προϋποθέσεις. Στο μόνο που συμφωνούν είναι ότι η κρίση είναι ιστορική και χρειάζεται δυναμική απάντηση. «Θα ξεκινήσω διαπραγματεύσεις με κάθε κράτος-μέλος ξεχωριστά, ώστε σύντομα να έχουμε κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις στις οποίες όλοι συμφωνούν. Στόχος είναι να πραγματοποιηθεί μια Σύνοδος Κορυφής με φυσική παρουσία εδώ στις Βρυξέλλες στα μέσα Ιουλίου, ώστε να φτάσουμε σε συμφωνία», τόνισε ο Σαρλ Μισέλ στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε της ψηφιακής Συνόδου.

«Πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να καταλήξουμε σε συμφωνία πριν από το καλοκαίρι», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Φυσικά υπήρξαν διαφορές σε διάφορα θέματα, όπως το συνολικό μέγεθος του Ταμείου, η αναλογία δανείων και επιχορηγήσεων, ο τρόπος κατανομής αλλά και οι ίδιοι πόροι και οι επιστροφές» επεσήμανε. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, τόνισε ότι οι αγορές είναι ήρεμες «μόνο και μόνο επειδή έχουν υπόψη τους ότι θα υπάρξει μια συμφωνία για το Ταμείο. Αν δεν υπάρξει, το αίσθημα των αγορών θα αλλάξει».

Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ τόνισε ότι ορισμένοι ηγέτες ίσως δεν έχουν καταλάβει τη σοβαρότητα της κατάστασης και τους κάλεσε να τη συνειδητοποιήσουν. Ο δε Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επέμεινε ότι οι επιχορηγήσεις πρέπει να είναι ύψους 500 δισ. ευρώ και τόνισε την ανάγκη για συμφωνία πριν από το τέλος του καλοκαιριού. Από την άλλη πλευρά, εκ μέρους των «τσιγκούνηδων του Βορρά», στους οποίους έχουν προστεθεί η Φινλανδία και η Εσθονία, τον λόγο πήρε ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος δήλωσε ότι «το Ταμείο Ανάκαμψης δεν πρέπει να αποτελεί είσοδο σε μια μόνιμη ένωση χρέους – πρέπει επομένως να υπάρχει σαφές χρονικό όριο. Είναι επίσης απαραίτητο να συζητήσουμε πώς θα δαπανώνται τα χρήματα, πώς θα διανέμονται και με ποιους όρους θα πρέπει να δίνεται η όποια βοήθεια».

Ο «σεισμός» των πολλών τρισ. ευρώ στην ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων

Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες αξιοποιούν κάθε δημοσιονομικό εργαλείο στη διάθεσή τους για να επαναφέρουν σε τροχιά ανάπτυξης στην οικονομία, η αγορά ομολόγων ετοιμάζεται για έναν «σεισμό», που θα φέρει τεράστιες αλλαγές.

Η προώθηση προγραμμάτων κοινής χρητοδότησης στην Ε.Ε. για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας πιθανόν θα αναδείξει το μπλοκ στον κορυφαίο εκδότη ομολόγων σε μία αγορά στην οποία έως τώρα κυριαρχούσαν οι μεμονωμένες κυβερνήσεις. Αθροιστικά το χρέος που θα εκδώσουν θεσμοί και μηχανισμοί της Ε.Ε., όπως ο ESM και η EIB θα μπορούσε να προσεγγίσει το 1 τρισ. ευρώ έως τα τέλη του 2021 υπολογίζει η «Citigroup».

Αν προσθέσουμε και το σχέδιο των 750 δισ. ευρώ το οποίο η Κομισιόν έχει προτείνει να χρηματοδοτηθεί με έκδοση κοινού χρέους, τότε το ποσό θα ανέβει πολύ περισσότερο.

Ήδη οι εκδόσεις χρέους στην Ευρώπη έχουν σπάσει το φράγμα του 1 τρισ. ευρώ, 12 εβδομάδες νωρίτερα από ό,τι το 2019. Την ερχόμενη εβδομάδα περιμένουμε και νέες από τη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ολλανδία συνολικής αξίας περίπου 16,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της «Commerzbank», που δημοσιεύει το «Bloomberg». Η Βρετανία θα προβεί σε τέσσερις εκδόσεις εντόκων γραμματίων την ερχόμενη εβδομάδα.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης θα δανειστούν φέτος από τις αγορές το ποσό – ρεκόρ των 1,2 τρισ. ευρώ, ύστερα από δανεισμό ύψους 870 δισ. ευρώ το 2019, σε μία προσπάθεια να προσφέρουν στηρίγματα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά και να αποτρέψουν την εκρηκτική άνοδο της ανεργίας και την κατάρρευση της κατανάλωσης. Σύμμαχός τους είναι η ΕΚΤ, που πρόσφατα διεύρυνε το PEPP στα 1,35 τρισ. ευρώ, αλλά και οι επενδυτές, των οποίων η «όρεξη» για κρατικό χρέος είναι κάτι παραπάνω από αυξημένη.

Οι κοινοπρακτικές εκδόσεις εξελίσσονται σε μία ασφαλή επιλογή για πολλά κράτη μέλη της Ευρωζώνης. Ο δανεισμός μέσω των κοινοπρακτικών εκδόσεων είναι κατά τι πιο ακριβός, αλλά μπορούν να εγγυηθούν την αυξημένη ζήτηση και τελικά την επιτυχία. Η JPMorgan Chase & Co. υπολογίζει ότι περίπου το 30% των εφετινών εκδόσεων κρατικών ομολόγων ήταν κοινοπρακτικές (με την αξία τους να φτάνει τα 175 δισ. ευρώ). Το ύψος είναι κατά 1/3 υψηλότερο σε σχέση με τα επίπεδα της αντίστοιχης περσινής περιόδου.

Μέχρι στιγμής όσες χώρες έχουν βγει στις αγορές έχουν συναντήσει θερμή υποδοχή και λίγα εμπόδια, παρά το γεγονός ότι η πανδημία του Covid-19 έχει ανοίξει βαθιές πληγές και έχει οξύνει όχι μόνο την οικονομική, αλλά και την κοινωνικο-πολιτική αβεβαιότητα. Οι επενδυτές και οι κυβερνήσεις δεν φαίνεται να ανησυχούν για ανατροπή του σκηνικού. Οι ειδικοί προειδοποιούν, ωστόσο, πως η μόνη σταθερά στις αγορές είναι η αστάθεια.

πηγές   ethnos.gr, naftemporiki.gr, Bloomberg