Τα «φώτα» και οι «σκιές» της νέας έκθεσης του ΟΟΣΑ

Οι παρατηρήσεις του  Γενικού Γραμματέα του ΟΟΣΑ Ματίας Κόρμαν, ο οποίος επισκέφτηκε την Αθήνα για την παρουσίαση της Έκθεσης του οργανισμού, αν μη τι άλλο θα πρέπει να ικανοποίησαν επαρκώς την κυβέρνηση. Το ζήτημα εντούτοις είναι ότι, η έκθεση του ΟΟΣΑ περιέχει και κάποια σημεία, που αν μη τι άλλο χρήζουν περαιτέρω ανάλυσης και σχολιασμού.

Αν θέλαμε να συνοψίσουμε σε λίγες λέξεις την ουσία του περιεχομένου της εν λόγω έκθεσης, θα σημειώναμε τα εξής: “Επαινοι” για τις αναπτυξιακες επιδόσεις της οικονομίας, εύσημα για την δημοσιονομική πολιτική και την αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους, παρατηρήσεις και προτάσεις για τη φορολογία και την κοινωνική πολιτική, και επισημάνσεις για την ανάγκη επιτάχυνσης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Πράγματι, ο ΟΟΣΑ στην έκθεσή του καταγράφει την πολύ σημαντική πρόοδο που έχει πετύχει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια επισημαίνοντας ότι η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.Σημειώνει την ισχυρή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και την ποιοτική αναβάθμιση των παραγωγικών της δυνατοτήτων, ως αποτέλεσμα και των μεταρρυθμίσεων που ήδη έχουν εφαρμοστεί. Ενώ σε ότι αφορά την δημοσιονομική πολιτική, ο οργανισμός εστιάζεται στην συνεχή αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους.

Παράλληλα όμως, ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει πως πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την επίτευξη ακόμη μεγαλύτερων και βιώσιμων βελτιώσεων στο εισόδημα και το βιοτικό επίπεδο, μεταξύ άλλων, με την περαιτέρω ενίσχυση των δημόσιων οικονομικών, την τόνωση της παραγωγικότητας και της καινοτομίας, την προώθηση της απασχόλησης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων, και την επιτάχυνση της μετάβασης για την κλιματική αλλαγή. Και την ίδια ώρα προχωρά και σε προτάσεις, κάποιες από τις οποίες είναι βέβαιο ότι ήδη έχουν προκαλέσει αντιδράσεις.

Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα ένα ένα. Καταρχην ο ΟΟΣΑ υποστηρίζει ότι, η Ελλάδα είναι, μαζί με την Πορτογαλία και την Ισπανία, μεταξύ των λίγων χωρών του οργανισμού, για τις οποίες είναι θετικές οι αναθεωρήσεις της δυνητικής κατά κεφαλήν ανάπτυξης. Αυτό, κατά τον ΟΟΣΑ, δείχνει επίσηςότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αποφέρουν οφέλη στην πορεία του χρόνου, καθώς οι χώρες αυτές είναι μεταξύ εκείνων που έκαναν τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις τις δύο προηγούμενες δεκαετίες.

Έτσι, η ελληνική οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 2,3% εφέτος, 2,2% το 2025 και 2,5% το 2026, με μέση  ετήσια ανάπτυξη πάνω από 2,3% για την τριετία 2024 -2026. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα στηρίξουν: Πρώτον, η συνέχιση της ενίσχυσης των εισοδημάτων, τα οποία με τη σειρά τους θα αυξήσουν και την ιδιωτική κατανάλωση. Δεύτερον, οι επενδύσεις, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν κατά 7,5%, 8,8% και 9,5% αντίστοιχα για το 2024, το 2025 και το 2026.

Πιο αναλυτικά, η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος θα ενισχύσει την κατανάλωση καθώς η σφιχτή αγορά εργασίας και οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού στηρίζουν τους μισθούς. Την ίδια ώρα ωστόσο ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί ότι, Θα πρέπει να δοθεί προσοχή ώστε οι αυξήσεις των μισθών να μην ξεπερνούν την αύξηση της παραγωγικότητας. Και αυτό γιατί μεγαλύτερες αυξήσεις θα οδηγήσουν σε αύξηση του κόστους εργασίας και επιβράδυνση των εξαγωγών.

Για τις επενδύσεις, ο οργανισμός σημειώνει ότι, οι εκταμιεύσεις πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) θα στηρίζουν την αύξηση των επενδύσεων. Τυχόν καθυστερήσεις όμως στην απορρόφηση των πόρων του ΤΑΑ, μία υπερβολική αύξηση των μισθών ή νέα ακραία καιρικά φαινόμενα θα μπορούσαν να περιορίσουν τις προοπτικές.

Από κει και πέρα, Ο ΟΟΣΑ εκτιμά πως η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και η περαιτέρω πρόοδος στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής θα ενισχύσουν τα δημόσια έσοδα και θα δημιουργήσουν δημοσιονομικό χώρο για μέτρα που αποτελούν προτεραιότητα, αυξάνοντας παράλληλα τη πρωτογενή πλεονάσματα.

Από την άλλη όμως σημειώνει ότι, παρά τις μειώσεις στη φορολογία τα τελευταία χρόνια, η φορολογική επιβάρυνση της εργασίας παραμένει υψηλή, κυρίως όσον αφορά τις ασφαλιστικές εισφορές .Για το λογο αυτό προτείνει τη μείωση του αφορολόγητου των 10.000 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 61% των μέσων ετήσιων μισθολογικών αποδοχών και απαλλάσσει από τον φόρο εισοδήματος τα μισά ελληνικά νοικοκυριά.

Κατά τον ΟΟΣΑ, αυτή η στενή βάση είναι ένας από τους λόγους που η Ελλάδα έχει λιγότερα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων σε σχέση με άλλες χώρας, αν και έχει υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές πάνω από το αφορολόγητο. Για τον ΦΠΑ, ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο βελτίωσης καθώς το «κενό συμμόρφωσης» (δηλαδή η απώλεια εσόδων) έχει μειωθεί αλλά παραμένει από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το βελτιωμένο αλλά ακόμη χαμηλό επίπεδο συμμόρφωσης συνεχίζει να περιορίζει τα έσοδα παρά τους υψηλούς συντελεστές. Ειδικότερα, προτείνει τη σταδιακή κατάργηση εξαιρέσεων από τον τυπικό συντελεστή του ΦΠΑ στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι μειώνουν την εισοδηματική ανισότητα, αναφέροντας για παράδειγμα τους χαμηλότερους συντελεστές που ισχύουν για τον τουρισμό.

Επιπλέον, προτείνει τη μείωση της φορολογίας για τους χαμηλόμισθους με τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, παράλληλα με τη μείωση του αφορολόγητου.Τέλος, προτείνει, επίσης, αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα τσιγάρα και την επιβολή ΕΦΚ σε τρόφιμα πλούσια σε λίπη, ζάχαρη και αλάτι,, τα οποία είναι επιβλαβή για την υγεία.