Μπορεί η ομοφωνία των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στη χθεσινή (06.03.2025) Σύνοδο Κορυφής για το ζήτημα της αύξησης των αμυντικών δαπανών (και όχι για το ζήτημα της Ουκρανίας) να χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από κυβερνήσεις και διεθνή ΜΜΕ, ωστόσο μένουν ακόμα πολλά που πρέπει να «προχωρήσουν» σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Απαντήσεις για τις λεπτομέρειες του σχεδίου αύξησης των αμυντικών δαπανών, δεν λάβαμε ούτε από την πρωτόλεια πρόταση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προφανώς, αλλά ούτε και αναμενόταν να γίνουμε σοφότεροι από την χθεσινή Σύνοδο Κορυφής. Ωστόσο, οι λόγοι για τους οποίους προέκυψε η ανάγκη μιας «έκρηξης» εξοπλισμών -η αποχώρηση των ΗΠΑ από την Ουκρανία- «τρέχουν», χωρίς να περιμένουν τις διεργασίες στην ΕΕ.
Έτσι, λοιπόν, στις επόμενες συναντήσεις των ευρωπαϊκών οργάνων θα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αποσαφήνισης για μία σειρά από ζητήματα που αποφασίστηκαν στην χθεσινή συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών:
- H Σύνοδος Κορυφής αφενός χαιρέτισε την πρόταση για ενεργοποίηση, με συντονισμένο τρόπο, της εθνικής ρήτρας διαφυγής στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως άμεσο μέτρο, αφετέρου κάλεσε την Κομισιόν να βρει περαιτέρω μέτρα για το πώς θα «διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους» των κρατών μελών, ένας παράγοντας που «καίει», ιδιαίτερα τις χώρες με υψηλό χρέος. Μάλιστα, όπως αναφέρει το Politico, η συμπερίληψη της αναφοράς για βιωσιμότητα του χρέους στο ψήφισμα, ήταν ένα στοιχείο που «σήκωσε» συζήτηση και αντιδράσεις από τις κυβερνήσεις των πιο «συντηρητικών» κρατών μελών σε ό,τι αφορά την προσήλωση στην δημοσιονομική πειθαρχία, και η κατάληξη του ζητήματος δεν είναι δεδομένο πως θα περάσει «αβρόχοις ποσί».
- Η Σύνοδος, καταρχήν, ζητά από την Κομισιόν να προτείνει πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης σε επίπεδο ΕΕ. Στο «τραπέζι» όλο το προηγούμενο διάστημα έχουν πέσει κάποιες προτάσεις, όπως η αξιοποίηση των αδιάθετων 93 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, η χρήση πόρων της Πολιτικής Συνοχής (ΕΣΠΑ) κ.α., χωρίς να γίνεται αναφορά στο κείμενο της Συνόδου.
- Παράλληλα, η Σύνοδος Κορυφής «σημείωσε την πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για την παροχή στα κράτη μέλη αμυντικών δανείων ύψους 150 δισ. ευρώ, την οποία το Συμβούλιο θα πρέπει να εξετάσει επειγόντως», καθώς αποτελεί και τη «ραχοκοκαλιά» του πλάνου των εξοπλισμών.
- Επίσης, χαιρέτισε την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων να εμπλακεί στα σχέδια χρηματοδότησης της αύξησης των αμυντικών δαπανών, καλώντας να προσαρμόσει επειγόντως τις πρακτικές της για τη χορήγηση δανείων στην αμυντική βιομηχανία, να επανεκτιμήσει τον κατάλογο των εξαιρούμενων δραστηριοτήτων και να αυξήσει τον όγκο της διαθέσιμης χρηματοδότησης.
- Υπογράμμισε την σημασία να μπορέσει να κινητοποιηθεί και ιδιωτική χρηματοδότηση προς αυτή την κατεύθυνση (καθώς ο «λογαριασμός» των 800 δισ. ευρώ είναι πολύ μεγάλος για οποιονδήποτε «θεσμό»). Προς αυτή τη κατεύθυνση, η Σύνοδος κάλεσε την Κομισιόν να εξετάσει μέτρα.
Τέλος, η Σύνοδος Κορυφής κάλεσε τα ευρωπαϊκά όργανα (Κομισιόν, Συμβούλιο, Ευρωκοινοβούλιο) να σπεύσουν προκειμένου να απλοποιηθεί το νομικό και το διοικητικό πλαίσιο, καλώντας συγκεκριμένα την Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα σε μια συνολική απλούστευση ειδικά για την άμυνα.
Γίνεται σαφές πως ακόμα και αν οι τελικές προτάσεις της Κομισιόν καταλήξουν το συντομότερο δυνατό, η μακρά σειρά αυτών των καθηκόντων χρειάζεται τεράστια προσπάθεια και ταχύτητα προκειμένου να υλοποιηθούν, σε μία στιγμή που οι εξελίξεις στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ «τρέχουν», και ενώ οι αυξανόμενες ανάγκες της Ουκρανίας έρχονται σε σύγκρουση με την διογκούμενη απροθυμία των ΗΠΑ να παράσχουν βοήθεια, διαμορφώνοντας ένα ασφυκτικό πλαίσιο για την Ευρώπη που έχει αποφασίσει «πάσει θυσία» να κρατήσει μόνη της την άμυνα στην περιοχή.