Σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ: Το γερμανικό δόγμα και η αντιπρόταση του ευρωνότου

Η συζήτηση για τις αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας και στους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραμένει ανοιχτή και συνεχίζει να απασχολεί δεόντως τους μεγάλους ευρωπαίους «παράγοντες». Λόγω της ενεργειακής κρίσης και των «καυτών» προβλημάτων που έχουν ανακύψει και επιδέχονται άμεσης λύσης, οι Ευρωπαίοι έχουν θέσει σε δεύτερη μοίρα-προς ώρας- το Σύμφωνο Σταθερότητας. Αυτό, βεβαίως, δεν συνεπάγεται ότι η συζήτηση έχει κλείσει, τουναντίον παραμένει στην ατζέντα των δύο πόλων εντός της ΕΕ, του Βορρά όπου ηγείται η Γερμανία και του Νότου ο οποίος εκφράζεται από τον γαλλοιταλικό άξονα.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Ο γαλλοιταλικός άξονας ο οποίος δομήθηκε από τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Μάριο Ντράγκι- εξ’ ου και μπαίνει αστερίσκος για τη Ρώμη και της συνέχιση της πολιτικής του- έχει θέσει μετ’ επιτάσεως την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων και του Συμφώνου Σταθερότητας. Μαζί τους συμπορεύεται η Ελλάδα και συνολικά ο ευρωπαϊκός Νότος, ο οποίος για τουλάχιστον μια δεκαετία ένιωσε στο «πετσί» του την επικυριαρχία του δόγματος Σόιμπλε, με τη επιβολή αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και λιτότητας. Ο ευρωπαϊκός νότος, μέσω της πρότασης που έχει καταθέσει, επιχειρεί μια μικρή επανάσταση εντός της Ε.Ε. Δεν επιδιώκει μόνο την αναμόρφωση των κριτηρίων του Μάαστριχ για τη δημοσιονομική λειτουργία των κρατών μελών της ευρωπαϊκής κοινότητας. Στοχεύει στην μεταβολή της οικονομικής θεώρησης και στην καθιέρωση ενός πλαισίου που θα προωθεί-ευνοεί τη μείωση του δημόσιου χρέους,  θα προσφέρει μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία με προτεραιότητα στις επενδύσεις και θα περιορίζει αισθητά τις περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες.

Οι νότιοι, μάλιστα, και δη ο γαλλοιταλικός άξονας, έχει φέρει ως παράδειγμα τα πανδημικά χρόνια, μετά το 2019, όπου εφαρμόστηκε η ρήτρα διαφυγής και τέθηκαν εκτός ισχύς οι δημοσιονομικοί κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας. Χωρίς τον «βραχνά» των εν λόγω στόχων και διαθέτοντας περισσότερη ευελιξία και διαφορετική μακροοικονομική στόχευση, τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, ανάμεσα στα οποία και η Ελλάδα, πέτυχαν εντός του 2021 εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης και επαναφοράς-στο μέτρο του δυνατού- στην οικονομική κανονικότητα. Κι αν δεν υπήρχε ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση και όλα τα επακόλουθα, η… συνέχεια θα ήταν εξίσου εντυπωσιακή.

Επιστροφή στη δημοσιονομική πειθαρχία επιδιώκει το Βερολίνο

Απέναντι στα ομολογουμένως σοβαρά και στιβαρά επιχειρήματα των νοτίων, η Γερμανία του Καγκελάριου Σολτς αναπτύσσει τη δική της συλλογιστική, που δεν απέχει πολύ από το δόγμα που κυριάρχησε επί κυβερνήσεων Μέρκελ και Σόιμπλε. Ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ επιβεβαιώνει τον χαρακτηρισμό «γεράκι» που του είχε επιδοθεί και εκφράζει με τρόπο ξεκάθαρο την άποψη του Βερολίνου, ότι η Ευρώπη πρέπει να επιστρέψει στο δρόμο της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Ο Λίντνερ ανέλυσε προσφάτως την γερμανική πρόταση, η οποία έχει ως προμετωπίδα την αυστηρότερη επιβολή των κανόνων για τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Συγκεκριμένα προβλέπει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταστήσουν δεσμευτικούς τους λεγόμενους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους βάσει των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ. Αυτοί είναι δημοσιονομικοί στόχοι ανά χώρα στους οποίους θα πρέπει να επιδιώξουν οι χώρες περιορίζοντας το δημοσιονομικό τους έλλειμμα στο 0,5 τοις εκατό ετησίως. Η γερμανική πρόταση, μάλιστα, εμπεριέχει και τιμωρία, μέσω της επιβολής προστίμου,  στα απείθαρχα κράτη.

Ως αντάλλαγμα προς το Νότο, η Γερμανία προσφέρει  μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων σχετικά με τον ρυθμό μείωσης του χρέους. Για την ακρίβεια ο Λίντνερ πρότεινε την άρση ενός κανόνα που απαιτεί από τις χώρες να μειώνουν το πλεονάζον χρέος τους κατά 5% ετησίως. Εν ολίγοις, καταθέτοντας τις εν λόγω προτάσεις, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών υποστήριξε ότι μπορεί να προκύψει συμβιβασμός ανάμεσα σε Βορά και Νότο.  Η αλήθεια είναι όμως, πως δεν προκύπτει από πουθενά η παραμικρή σύγκλιση μεταξύ των δύο πόλων, ούτε φυσικά οι Νότιοι ικανοποιούνται από τις εν λόγω προτάσεις της Γερμανίας. Στην παρούσα φάση, οι ανακοινώσεις Λίντνερ μοιάζουν πιο πολύ με επίδειξη δύναμης από πλευράς Βερολίνου, το οποίο φαίνεται πως δεν βάζει «νερό στο κρασί του».