Στουρνάρας: Χρειαζόμαστε άμεσες ξένες επενδύσεις, τώρα αμέσως

Είναι δύσκολο να φανταστούμε μια πιο ανησυχητική περιγραφή μιας χώρας, από το να λέμε ότι «η οικονομία βρίσκεται σε χαμηλή πτήση … και περιέχει βραδυφλεγείς βόμβες». Η αξιολόγηση αυτή ήρθε από τον νέο υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας, Χρήστο Σταϊκούρα, λίγο μετά από τη μέρα που ορκίστηκε στο αξίωμά του, αφού το συντηρητικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας κατατρόπωσε την αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα στις εκλογές της 7ης Ιουλίου.

Τώρα, ο νέος πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης – ένας επαγγελματίας στο χώρο των venture capitals που έχει σπουδάσει στο Χάρβαρντ – έχει θέσει ως επείγουσα προτεραιότητα να διασφαλίσει ότι οι βόμβες αυτές δεν θα εκραγούν στον αέρα, όπως συνέβη στις αρχές του 2010, όταν η Ελλάδα έφτασε στην άκρη της χρεοκοπίας και ήρθε κοντά στην κατάρρευση και την έξοδο από την Ευρωζώνη. Η χώρα υπέφερε σε βαθμό πρωτοφανή: το ΑΕΠ της έχει συρρικνωθεί κατά 26% μέσα σε οκτώ χρόνια -αυτή είναι η μεγαλύτερη ύφεση στην ιστορία οποιασδήποτε χώρας σε καιρό ειρήνης, εκτός από την Μεγάλη Ύφεση του 1929.

Χάρη στην επιχείρηση διάσωσης, ύψους περίπου 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα 10 εκατομμύρια πολίτες της Ελλάδας εξακολουθούν να είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά υπήρξαν και άλλα πράγματα που συνέβαλαν στη διάσωση για τα οποία αξίζουν ευχαριστίες, ιδίως στην Κίνα, της οποίας ο κρατικός ναυτιλιακός κολοσσός Cosco Shipping Group κατέχει σήμερα το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, τον Πειραιά.

Πιο συγκεκριμένες συμφωνίες ενδέχεται να γίνουν στο προσεχές διάστημα. Ο Μητσοτάκης δήλωσε στο BBC αυτή την εβδομάδα ότι «η πρώτη μου προτεραιότητα είναι να καταστήσω την Ελλάδα έναν ελκυστικό προορισμό για κεφάλαια» και δεσμεύθηκε να μειώσει τους εταιρικούς φόρους από 28% σε 20%, ξεκινώντας από την 1η Ιανουαρίου. Το μοντέλο για τις ξένες επενδύσεις, λέει ο Μητσοτάκης , είναι ο Πειραιάς.

Κατά τις πρώτες εβδομάδες λειτουργίας της, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ενέκρινε τα σχέδια επέκτασης Cosco στον Πειραιά για νέα ξενοδοχεία πέντε αστέρων και επενδύσεις σε εμπορικά κέντρα πολυτελείας που η κυβέρνηση Τσίπρα είχε εμποδίσει για αρκετούς μήνες. Έχει επίσης πει ότι θα τερματίσει τους κεφαλαιακούς ελέγχους (capital controls) που επιβλήθηκαν τα τελευταία χρόνια.

Ωστόσο, η οικονομία της Ελλάδας έχει ακόμα μακρύ δρόμο προς την ανάκαμψη, όπως ανακαλύψαμε όταν καθήσαμε στην Αθήνα με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, για μια εκτεταμένη συνέντευξη. Ο κ. Στουρνάρας διατύπωσε την άποψη πώς η χώρα μπορεί να ξεφύγει από τη σκοτεινότερη δεκαετία της στη σύγχρονη εποχή.

Στη συνέντευξή του στο περιοδικό, ο κ. Στουρνάρας, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η ανταγωνιστικότητα έχει βελτιωθεί, το τραπεζικό σύστημα κεφαλαιοποιείται. Φυσικά, υπάρχει η κληρονομιά της κρίσης, η οποία εξακολουθεί να είναι υψηλό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ. Υπάρχει μια διαρροή εγκεφάλων και ένα κενό στις επενδύσεις. Αυτά τα προβλήματα θα παραμείνουν για αρκετά χρόνια. Καταφέραμε να λύσουμε τα προβλήματα ροής, τα οποία είναι ελλειμματικά. Αλλά τα προβλήματα των μετοχών, τα υψηλά χρέη, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν… Για να μειωθεί το χρέος που τώρα βρίσκεται στο 180% του ΑΕΠ, σε επίπεδα κάτω από το 100%, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια… Χρειαζόμαστε απεγνωσμένα άμεσες ξένες επενδύσεις. Διότι για να επιτύχουμε υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης χρειαζόμαστε περισσότερες επενδύσεις. Επενδύουμε μόνο στο 10% του ΑΕΠ. Πριν από την κρίση επενδύσαμε περίπου το 20% του ΑΕΠ. Υπάρχει λοιπόν ένα κενό στις επενδύσεις. Δεν μπορούμε να δανειστούμε ή οι συνθήκες δανεισμού είναι πολύ δύσκολες λόγω της κληρονομιάς της κρίσης χρέους. Ελπίζουμε λοιπόν για επενδύσεις σε μετοχές ή αυτό που αποκαλούμε άμεσες ξένες επενδύσεις… Μια χώρα που μόλις εξήλθε από μια περίοδο λιτότητας πρέπει να είναι προσεκτική… Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Όμως, για όσους έμειναν στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια αυτών των ετών σημειώθηκε μέση μείωση του εισοδήματος άνω του 25%. Αυτό είναι πολύ, πολύ σοβαρό, είναι η σοβαρότερη ύφεση μετά τη Μεγάλη Ύφεση των ΗΠΑ στις δεκαετίες του 1920 και του 1930. Και κράτησε περισσότερο στην Ελλάδα. Γι ‘αυτό είναι ένα μάθημα που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Τράπεζα της Ελλάδος πρέπει να προειδοποιεί όταν αισθάνεται ότι πρέπει να στείλει προειδοποιητικά σήματα… Το πρόβλημα ήταν ότι στο παρελθόν ξεπερνούσαμε τους στόχους του προϋπολογισμού. Σε κάποιο σημείο στο παρελθόν είχαμε δημοσιονομικό έλλειμμα 50% του ΑΕΠ. Αυτό είναι εξαιρετικά υψηλό και σημαίνει ότι κανείς δεν έδωσε προσοχή στη δημοσιονομική κατάσταση του κράτους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο λέω ότι δεν πρέπει ποτέ, ποτέ να επιστρέψουμε σε μια παρόμοια κατάσταση στο μέλλον… Εκατοντάδες χιλιάδες ταλαντούχοι άνθρωποι εγκατέλειψαν την Ελλάδα για να εργαστούν στο εξωτερικό, εξαιτίας των συνθηκών κρίσης και της ύφεσης. Ας ελπίσουμε ότι θα μπορέσουμε να τους επαναφέρουμε, τουλάχιστον κάποιους από αυτούς. Όχι στο απότερο μέλλον, αλλά αμέσως, επιτυγχάνοντας υψηλότερη ανάπτυξη και δημιουργώντας καλές νέες θέσεις εργασίας, με καλούς μισθούς… Η διαρροή εγκεφάλων (brain drain) προκαλεί χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης επειδή η αύξηση του πληθυσμού επιβραδύνεται. Αυτό σημαίνει ότι ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας μειώνεται επίσης. Δεν είναι εύκολο να αντιστραφούν αυτές οι τάσεις. Μόνο με την παραγωγή καλών θέσεων εργασίας μπορούμε να φέρουμε πίσω τους ανθρώπους που έφυγαν – ειδικά νεαρά ζευγάρια που έκαναν περισσότερα παιδιά. Ωστόσο, χρειάζονται καλύτερες θέσεις εργασίας για να το πετύχουμε αυτό και βραχυπρόθεσμα αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κάνουμε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και πρέπει να έχουμε άμεσες επενδύσεις. Έχουμε πολύ υψηλές δυνατότητες. Αλλά για να τ εκμεταλλευτεί αυτό, η Ελλάδα χρειάζεται άμεσες ξένες επενδύσεις, τώρα αμέσως».