Στεγαστική κρίση: Το κυβερνητικό σχέδιο για 25.000 νέα σπίτια στην αγορά

Η στεγαστική κρίση, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, αποτελεί πλέον μια από τις πιο πιεστικές κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις της εποχής. Οι υψηλές τιμές ενοικίων, η έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών και η αδυναμία πρόσβασης σε ιδιόκτητη στέγη έχουν οδηγήσει την κυβέρνηση στην ανάληψη συντονισμένων δράσεων. Με δέσμη παρεμβάσεων, το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί να ενισχύσει την προσφορά κατοικιών μέσω δύο βασικών αξόνων: της απελευθέρωσης ακινήτων από τους Servicers και της κοινωνικής αντιπαροχής σε ακίνητα του δημοσίου.

Στο επίκεντρο των άμεσων προτεραιοτήτων βρίσκεται η ενεργοποίηση ενός σημαντικού αποθέματος κατοικιών – περίπου 25.000 ακίνητα – τα οποία σήμερα παραμένουν αδιάθετα λόγω πολεοδομικών, νομικών και τεχνικών εμποδίων. Τα ακίνητα αυτά βρίσκονται στην κατοχή των λεγόμενων Servicers, εταιρειών διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων που απέκτησαν ακίνητα μέσω διαδικασιών ρευστοποίησης.

Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, βρίσκεται ήδη σε προχωρημένες διαβουλεύσεις με τράπεζες και Servicers προκειμένου να βρεθούν οι κατάλληλες νομοθετικές λύσεις που θα επιτρέψουν την αξιοποίηση αυτού του αποθέματος. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, μόλις ολοκληρωθεί η επεξεργασία των προτάσεων, θα προωθηθεί σχετική ρύθμιση που θα δίνει λύση στα πολεοδομικά και τεχνικά εμπόδια, ώστε τα ακίνητα να εισέλθουν ενεργά στην αγορά.

Παράλληλα, δρομολογείται η θεσμοθέτηση της κοινωνικής αντιπαροχής, ενός μηχανισμού όπου ιδιώτες κατασκευαστές θα κληθούν να αναπτύξουν κατοικίες σε αναξιοποίητα ακίνητα του Δημοσίου, προσφέροντας ως αντάλλαγμα την παραχώρηση μέρους αυτών για κοινωνική χρήση.

Ο πρώτος διαγωνισμός αναμένεται να προκηρυχθεί έως το τέλος του 2025, ή ακόμη και νωρίτερα, και αφορά 1.000 ακίνητα της ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου) από τα συνολικά 6.500 που διαθέτει ο φορέας. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό:

-Σε κάθε έργο, το 30% των κατασκευασμένων κατοικιών θα διατίθενται με κοινωνικά κριτήρια (π.χ. σε ευάλωτες ομάδες).

-Το υπόλοιπο 70% θα μπορεί να πωληθεί στην ελεύθερη αγορά, προσφέροντας οικονομικό κίνητρο στους επενδυτές.

-Από την πρώτη φάση εκτιμάται ότι θα κατασκευαστούν περίπου 10.000 νέες κατοικίες.

-Σε βάθος χρόνου, η πλήρης αξιοποίηση των 6.500 ακινήτων της ΕΤΑΔ μπορεί να αποδώσει 25.000 έως 30.000 νέα σπίτια.

-Αυτή η προσέγγιση έχει διπλό όφελος: αξιοποιεί αναξιοποίητη δημόσια περιουσία και δημιουργεί αποθέματα κατοικιών με μειωμένο κόστος για κοινωνικές ομάδες.

Η στεγαστική στρατηγική της κυβέρνησης συμπληρώνεται από τη νέα ψηφιακή πλατφόρμα stegasi.gov.gr, η οποία παρουσιάστηκε σε πρόσφατη σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Η πλατφόρμα λειτουργεί ως ολοκληρωμένη βάση πληροφόρησης και υποστήριξης για πολίτες που αναζητούν λύσεις για στέγαση, ανακαίνιση ή επισκευή της κατοικίας τους.

Συγκεκριμένα, παρέχει αναλυτικές πληροφορίες για:

43 συνολικές δράσεις με προϋπολογισμό 6,5 δισ. ευρώ.

21 στεγαστικά προγράμματα, όπως:

Σπίτι μου 1 και Σπίτι μου 2 για νέους.

Ανακαινίζω – Νοικιάζω για την ενεργοποίηση ανενεργών ακινήτων.

Ενεργειακή αναβάθμιση.

Επιστροφή ενοικίου.

11 φορολογικές ρυθμίσεις, όπως:

Μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ.

Φοροαπαλλαγές για μακροχρόνιες μισθώσεις.

Νέοι περιορισμοί για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb.

Ο κάθε πολίτης μπορεί να υπολογίσει το οικονομικό του όφελος και να υποβάλει ηλεκτρονικά αίτηση για συμμετοχή στο πρόγραμμα που τον ενδιαφέρει.

Η κυβέρνηση δείχνει να αντιλαμβάνεται τη διάσταση του στεγαστικού ζητήματος όχι μόνο ως πρόβλημα αγοράς, αλλά και ως κοινωνική πρόκληση. Η ενεργοποίηση ακινήτων των Servicers, η κοινωνική αντιπαροχή και η ψηφιακή διασύνδεση πολιτών με τα διαθέσιμα προγράμματα συνιστούν μια συστηματική και πολυεπίπεδη στρατηγική.

Ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι παρεμβάσεις αυτές μπορούν να ανασχέσουν επαρκώς τη διαρκή αύξηση των τιμών και τη συρρίκνωση της πρόσβασης στη στέγη, ιδίως για τους νέους και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Η επιτυχία του σχεδίου θα κριθεί από την ταχύτητα υλοποίησης, την αποτελεσματικότητα των συνεργειών δημοσίου και ιδιωτών, αλλά και τη βούληση για συνεχή προσαρμογή στα κοινωνικά δεδομένα.

Σε κάθε περίπτωση, το στοίχημα για μια βιώσιμη, προσιτή και δίκαιη στέγαση παραμένει ανοιχτό — και επείγον.