«Στάσιμη» κράτησε την αξιολόγηση της Ελλάδας η DBRS

Την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας στη βαθμίδα BB(high) με σταθερό outlook διατήρησε ο οίκος αξιολόγησης.

Υπενθυμίζεται ότι η Fitch στις 28 Ιανουαρίου είχε αναβαθμίσει την Ελλάδα σε ΒΒ+ από ΒΒ φέρνοντας τη χώρα μας μια βαθμίδα κάτω από την επενδυτική, θέτοντας παράλληλα σταθερό outlook.

Η S&P είχε αναβαθμίσει την Ελλάδα σε BB+ με σταθερό outlook στις 22 Απριλίου. Αντίθετα, η Moodys διατηρεί την πιστοληπτική αξιολόγηση Βa3 με σταθερές προοπτικές, τρεις βαθμίδες κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.

Οπως εξηγεί στην έκθεσή του η DBRS, το σταθερό outlook αντανακλά την άποψη του ότι η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στη διασφάλιση της βιωσιμότητας των δημοσιονομικών και του χρέους, παρά το πιο δύσκολο μακροοικονομικό περιβάλλον. Λόγω της ισχυρής ανάκαμψης της τουριστικής δραστηριότητας, των συνεχιζόμενων βελτιώσεων στην αγορά εργασίας και των μέτρων στήριξης, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ ανήλθε κοντά στο 6% το 2022.

Η αποτελεσματική εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP) και τα μέτρα στήριξης θα συνεχίσουν να βοηθούν την οικονομία φέτος, ωστόσο, οι προοπτικές ανάπτυξης υπόκεινται σε καθοδικούς κινδύνους που σχετίζονται με την όξυνση της σύγκρουσης στην Ουκρανία η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω σύσφιξη των νομισματικών πολιτικών και σε ασθενέστερη εξωτερική ζήτηση.

Τα μέτρα για την άμβλυνση του αντίκτυπου του αυξημένου ενεργειακού κόστους οδήγησαν σε πρωτογενές έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ το 2022 από 5% το 2021. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να έχει μειωθεί σχεδόν κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες το 2022, επωφελούμενο από βελτιωμένα δημοσιονομικά αποτελέσματα και ισχυρή ονομαστική ανάπτυξη. Παρά τη σημαντική βελτίωση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων και του χρέους, η εφαρμογή ενός συνετού σχεδίου σύσφιξης θα είναι κρίσιμη για την Ελλάδα ώστε να αντιμετωπίσει τις συνεχιζόμενες προκλήσεις, με παράλληλη οικοδόμηση ενός μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης.

Η αξιολόγηση της Ελλάδας υποστηρίζεται από τη συμμετοχή της στη ζώνη του ευρώ και από την εφαρμογή στο παρελθόν οικονομικών μεταρρυθμίσεων που έχουν ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας. Η Ελλάδα συνεχίζει να σημειώνει πρόοδο στην εκτέλεση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0), το οποίο αποτελείται από μεταρρυθμίσεις που εάν εφαρμοστούν, θα μπορούσαν να τονώσουν την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, μειώνοντας το επενδυτικό χάσμα μεταξύ της Ελλάδας και των ομολόγων της στη ζώνη του ευρώ.

Η DBRS Morningstar σημειώνει ότι τα κονδύλια θα συνεχίσουν να παρέχουν κίνητρα για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη, υποστηρίζοντας παράλληλα την ανάπτυξη των επενδύσεων.

Αντίθετα, η αξιολόγηση της χώρας περιορίζεται από την κληρονομιά που άφησε η παρατεταμένη κρίση της χώρας, δηλαδή από τον πολύ υψηλό δείκτη δημόσιου χρέους και τα ακόμη υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, οι χαμηλές επενδύσεις επιβαρύνουν τις αναπτυξιακές επιδόσεις της Ελλάδας, με το επενδυτικό κενό προς το παρόν να παραμένει υψηλό. Οι επενδυτικές δαπάνες μειώθηκαν τα χρόνια της κρίσης από 21% του ΑΕΠ το 2009 σε 13,3% το 2021, το χαμηλότερο στη ζώνη του ευρώ και πολύ μακριά από το μέσο όρο του 22,2%.

Οι οδηγοί

Η αξιολόγηση θα μπορούσε να αναβαθμιστεί εάν συμβεί ένας ή συνδυασμός των παρακάτω: (1) συνεχιζόμενη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν τις επενδύσεις, βελτιώνοντας έτσι τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές (2) διαρκής δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση που διατηρεί τον δείκτη δημόσιου χρέους σε πτωτική τροχιά.

Τα κίνητρα για μια υποβάθμιση περιλαμβάνουν: (1) επίμονα αδύναμες οικονομικές επιδόσεις. (2) ανατροπή ή αναστολή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. (3) ανανεωμένη αστάθεια του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Η αιτιολόγηση της αξιολόγησης

Η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί φέτος, αλλά το Ταμείο Ανάκαμψης και τα κυβερνητικά μέτρα θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την οικονομία. Η ελληνική οικονομία γνώρισε σοβαρή συρρίκνωση το 2020 με το πραγματικό ΑΕΠ να μειώνεται κατά 9%, καθώς η πανδημία έπληξε σοβαρά την εξαιρετικά σημαντική τουριστική βιομηχανία. Το 2021, η οικονομία ανέκαμψε έντονα κατά 8,4%, υποστηριζόμενη από την ισχυρή ανάπτυξη των επενδύσεων και των εξαγωγών. Με την βοήθεια της ισχυρής ανάκαμψης της τουριστικής δραστηριότητας, των συνεχιζόμενων βελτιώσεων στην αγορά εργασίας και των μέτρων κρατικής στήριξης, η οικονομία παρέμεινε ισχυρή το 2022 σημειώνοντας ανάπτυξη 5,9%.

Η ανάπτυξη μετριάζεται φέτος, καθώς η ασθενέστερη εξωτερική ζήτηση, οι υψηλότερες τιμές και τα επιτόκια επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ σε 1,2% φέτος και 2,4% το 2024. Ο πληθωρισμός έφτασε στο 9,3% ετησίως το 2022, κυρίως λόγω των τιμών της ενέργειας, και αναμένεται να υποχωρήσει στο 4,5% το 2023 και στο 2,2% το 2024. Οι κύριοι κίνδυνοι για τις προοπτικές σχετίζονται με την όξυνση της σύγκρουσης στην Ουκρανία που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω σύσφιξη των νομισματικών πολιτικών, ασθενέστερη εξωτερική ζήτηση και υψηλό πληθωρισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, επηρεάζοντας μεταξύ άλλων παραγόντων και την τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας.

Η Ελλάδα συνεχίζει να σημειώνει πρόοδο με την εφαρμογή του Ταμείου Ανάκαμψης (Ελλάδα 2.0) χρησιμοποιώντας τόσο τη συνιστώσα των επιχορηγήσεων όσο και αυτή των δανείων. Μέχρι στιγμής, η Κομισιόν έχει εγκρίνει τη 2η πληρωμή για επιχορηγήσεις και δάνεια, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό των εκταμιεύσεων σε 11,1 δισ. ευρώ (5,75 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 5,35 δισ. ευρώ δάνεια) και το 13% των συνολικών ορόσημων και στόχων έχει πλέον ολοκληρωθεί.

Η DBRS Morningstar σημειώνει ότι τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία, η οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσε να αυξήσει το πραγματικό ΑΕΠ κατά 2,1-3,3% έως το 2026, εξαιρουμένων των πιθανών επιπτώσεων από την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του σχεδίου.

Το σχέδιο αποτελείται από 106 επενδύσεις και 68 μεταρρυθμίσεις που επικεντρώνονται κυρίως στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Κατά την άποψη της DBRS Morningstar, η διάθεση κονδυλίων της ΕΕ, εάν συνδυαστεί με την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, θα βελτιώσει τις προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας και θα δικαιολογήσει μια θετική ποιοτική προσαρμογή στην αξιολόγηση του δομικού στοιχείου «Οικονομική Δομή και Απόδοση».

Η δημοσιονομική θέση βελτιώθηκε το 2022

Μετά από χρόνια δημοσιονομικής υπεραπόδοσης, η Ελλάδα κατέγραψε υψηλά ελλείμματα το 2020 και το 2021 λόγω της βαθιάς οικονομικής συρρίκνωσης και των πακέτων στήριξης για τον μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. Το δημοσιονομικό έλλειμμα διαμορφώθηκε στο 9,9% του ΑΕΠ το 2020, το τρίτο μεγαλύτερο στην ΕΕ, πριν μειωθεί στο 7,5% του ΑΕΠ το 2021.

Το αποτέλεσμα του 2021 βελτιώθηκε σημαντικά από τις αρχικές εκτιμήσεις που δείχνουν υψηλό έλλειμμα 9,6% του ΑΕΠ και οφειλόταν στην ισχυρότερη από την αναμενόμενη απόδοση των εσόδων και στη χαμηλότερη κάλυψη των μέτρων που σχετίζονται με την Covid-19.

Το 2022, η κυβέρνηση εισήγαγε μέτρα στήριξης για να αντιμετωπιστεί ο αντίκτυπος του αυξημένου ενεργειακού κόστους που ανέρχονται σε 10,6 δισεκατομμύρια ευρώ με το δημοσιονομικό κόστος να φτάνει τα 4,8 δισεκατομμύρια ευρώ (2,3% του ΑΕΠ) το 2022, καθώς χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από έσοδα από τον μηχανισμό ενεργειακής μετάβασης. Οι δημοσιονομικοί λογαριασμοί αναμένεται να βελτιωθούν περαιτέρω, με το πρωτογενές έλλειμμα να προβλέπεται να μειωθεί από 5% του ΑΕΠ το 2021 σε 1,6% το 2022 και να επιστρέψει σε πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ φέτος.

Οι κύριοι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές σχετίζονται με την επιβράδυνση της ανάπτυξης φέτος που μπορεί να οδηγήσει σε ασθενέστερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, την εξέλιξη της ενεργειακής κρίσης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόσθετες δαπάνες που προκύπτουν από υψηλότερες τιμές ενέργειας από τις προβλεπόμενες σήμερα και την ενεργοποίηση κρατικών εγγυήσεων ότι χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η DBRS Morningstar θεωρεί ότι η Ελλάδα θα διατηρήσει τη δέσμευσή της για δημοσιονομική εξυγίανση και θα συμμορφωθεί πλήρως με τις κατευθυντήριες γραμμές των ευρωπαϊκών θεσμών.