Προσκόμματα για την ανάπτυξη το δημογραφικό και η έλλειψη εργατικού δυναμικού

Μπορεί το δημογραφικό και η έλλειψη εργατικού δυναμικού να βάλουν φρένο στην ανάπτυξη της Ελλάδας και να αποτελέσουν ισχυρά προσκόμματα τα επόμενα χρόνια; Η απάντηση είναι καταφατική. Οι δύο αυτοί παράγοντες, κυρίως αυτός που αφορά το εργατικό δυναμικό, είναι ισχυροί και δεν πρέπει να παραγνωρίζονται.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Η ελληνική οικονομία είναι ισχυρή και οι επιδόσεις της είναι εντυπωσιακές και υπερδιπλάσιες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι προοπτικές της για το 2025 και τα επόμενα χρόνια είναι ευοίωνες, σύμφωνα με τις αναλύσεις διεθνών οίκων και φορέων, που υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη θα παραμένει σε υψηλά επίπεδα άνω του 2%. Ενδεχομένως, μάλιστα, να μπορούσε και καλύτερα, εφόσον η χώρα μας είχε λύσει επαρκώς το ζήτημα της έλλειψης εργαζομένων, που δεν καλύπτεται ούτε μέσω της μετανάστευσης.

Η έκθεση της Capital Economics απεικονίζει ανάγλυφα το εν λόγω πρόβλημα, το οποίο αποτελεί αγκάθι στα νώτα της ελληνικής οικονομίας. Όπως υποστηρίζει ο οίκος, η έλλειψη εργατικού δυναμικού θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Ελλάδα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει μικρή χαλάρωση στην αγορά εργασίας, ενώ ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας μειώνεται και η μετανάστευση είναι πεισματικά χαμηλή.

Σημείο αναφοράς αποτελούν οι πολύ αδύναμες δημογραφικές προοπτικές που έχει η Ελλάδα, με τον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας να μειώνεται ραγδαία. Αυτό υποδηλώνει ότι το εργατικό δυναμικό είναι επίσης πιθανό να μειωθεί τα επόμενα χρόνια. Το γεγονός ότι ποσοστό συμμετοχής στην απασχόληση έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, έχει θετικό πρόσημο προφανώς, ωστόσο απλώς θα αντισταθμίσει τη μείωση του μεγέθους του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, όπως συνέβη τα τελευταία πέντε χρόνια. Δεν πρόκειται, δηλαδή, να αντιστρέψει την αρνητική συνθήκη με την προσφορά εργασίας, που αποτελεί ένα σημαντικό πρόσκομμα για την ελληνική οικονομία τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα, μάλιστα, με τους αναλυτές της Capital Economics, η εν λόγω συνθήκη θέτει ορισμένους καθοδικούς κινδύνους για την πρόβλεψή για ανάπτυξη της οικονομίας κατά 2% το 2025 και το 2026.

Εν γένει, πάντως, η Capital Economics εκτιμά ότι η οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται λόγω της αυξανόμενης παραγωγικότητας, η οποία υποστηρίχθηκε από τη μεγάλη αύξηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων της ΕΕ.

Αυξάνονται οι συνταξιούχοι, λιγοστεύουν οι εργαζόμενοι 

Τον κώδωνα του κινδύνου για το δημογραφικό πρόβλημα και τον ισχυρό δημοσιονομικό αντίκτυπο που έχει, έχει κρούσει πρόσφατα και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Στην έκθεσή του επισημαίνει ότι  η συρρίκνωση του απασχολούμενου πληθυσμού είναι πιθανό να επηρεάσει αρνητικά τους ρυθμούς ανάπτυξης και το ύψος του ΑΕΠ μελλοντικά.

Επίσης, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν περισσότεροι κρατικοί πόροι για υγειονομική περίθαλψη και υπηρεσίες φροντίδας των ηλικιωμένων.

Επί της ουσίας λιγότεροι ασφαλισμένοι θα πρέπει να εισφέρουν είτε άμεσα (ασφαλιστικές εισφορές) είτε έμμεσα (φορολογία κ.λπ.) περισσότερους πόρους ώστε να μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι συντάξεις περισσότερων δικαιούχων και το 2050 η σχέση ασφαλισμένων – συνταξιούχων θα είναι μόλις 1,37.