Προορισμός το Αφγανιστάν; Πώς οι Ταλιμπάν προσπαθούν να προσελκύσουν τουρίστες

Περίπου 30 άνδρες στριμώχνονται σε μια τάξη στην Καμπούλ, πρωτεύουσα του Αφγανιστάν – μέρος της πρώτης κουστωδίας μαθητών σε ένα ινστιτούτο που διευθύνεται από τους Ταλιμπάν, το οποίο εκπαιδεύει επαγγελματίες του τουρισμού και της φιλοξενίας.

Είναι ένα ετερόκλητο γκρουπ: Ενας είναι μοντέλο. Ενας άλλος είναι 17 ετών και δεν έχει ξαναδουλέψει. Οι μαθητές διαφέρουν ως προς την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και την επαγγελματική εμπειρία. Είναι όλοι άντρες -οι Αφγανές απαγορεύεται να σπουδάσουν πέραν της έκτης δημοτικού- και δεν ξέρουν τίποτα για τον τουρισμό ή τη φιλοξενία. Αλλά όλοι είναι πρόθυμοι να προωθήσουν μια διαφορετική πλευρά του Αφγανιστάν. Και οι Ταλιμπάν είναι στην ευχάριστη θέση να βοηθήσουν.

Οι κυβερνώντες του Αφγανιστάν είναι παρίες στο παγκόσμιο στερέωμα, κυρίως λόγω των περιορισμών που επιβάλλουν σε γυναίκες και κορίτσια. Η οικονομία της χώρας ζορίζεται, οι υποδομές είναι φτωχές και η ανέχεια διάχυτη.

Κι όμως, κάποιοι ξένοι επισκέπτονται τη χώρα, παίρνοντας θάρρος από την μείωση της βίας, τις αυξημένες αεροπορικές συνδέσεις με κόμβους όπως το Ντουμπάι και το δέλεαρ του ταξιδιού σε έναν ασυνήθιστο προορισμό. Οι αριθμοί δεν είναι τεράστιοι – δεν ήταν ποτέ – αλλά εσχάτως υπάρχει «θόρυβος» γύρω από τον αφγανικό τουρισμό.

Το 2021 υπήρχαν μόλις 691 ξένοι τουρίστες. Το 2022 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 2.300 ενώ πέρυσι ήταν 7.000. Σύμφωνα με τον Μοχάμεντ Σαΐντ, επικεφαλής της Διεύθυνσης Τουρισμού στην Καμπούλ, η μεγαλύτερη αγορά ξένων επισκεπτών είναι η Κίνα λόγω της εγγύτητας και του μεγάλου πληθυσμού της. Το Αφγανιστάν έχει επίσης πλεονεκτήματα σε σχέση με ορισμένους από τους γείτονές του.

«Μας έχουν πει ότι δεν θέλουν να πάνε στο Πακιστάν γιατί είναι επικίνδυνο και δέχονται επιθέσεις. Οι Ιάπωνες επίσης το έχουν πει σε μένα αυτό», εξγηγεί. «Αυτό είναι καλό για εμάς».

Πολλά χρόνια πίσω
Σαφώς, όμως, υπάρχουν και μειονεκτήματα. Η εξασφάλιση βίζας είναι δύσκολη και ακριβή. Πολλές χώρες διέκοψαν τους δεσμούς τους με το Αφγανιστάν μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία και καμία χώρα δεν τους αναγνωρίζει ως νόμιμους κυβερνήτες της χώρας.

Οι πρεσβείες του Αφγανιστάν είτε έκλεισαν είτε ανέστειλαν τις δραστηριότητές τους. Υπάρχει ένας συνεχής αγώνας εξουσίας μεταξύ των πρεσβειών/προξενείων του Αφγανιστάν και εκείνων που βρίσκονται υπό τον πλήρη έλεγχο της διοίκησης των Ταλιμπάν.

Ο Σαΐντ παραδέχεται ότι υπάρχουν εμπόδια για την ανάπτυξη του αφγανικού τουρισμού, αλλά λέει ότι συνεργάζεται με υπουργεία για να τα ξεπεράσει. Ο απώτερος στόχος του είναι να υπάρχει βίζα διαθέσιμη κατά την άφιξη για τους τουρίστες, αλλά αυτό θα μπορούσε να πάρει χρόνια για να συμβεί. Υπάρχουν προβλήματα και με το οδικό δίκτυο, το οποίο είναι μισοστρωμένο ή ανύπαρκτο σε ορισμένες περιοχές της χώρας, ενώ οι αεροπορικές εταιρείες αποφεύγουν σε μεγάλο βαθμό τον εναέριο χώρο του Αφγανιστάν .

Η πρωτεύουσα Καμπούλ έχει τις περισσότερες διεθνείς πτήσεις, αλλά κανένα αεροδρόμιο του Αφγανιστάν δεν έχει απευθείας δρομολόγια με μεγάλες τουριστικές αγορές όπως η Κίνα, η Ευρώπη ή η Ινδία.

Παρά τις προκλήσεις, το Αφγανιστάν οραματίζεται να γίνει μια τουριστική δύναμη – μια φιλοδοξία που φαίνεται να υποστηρίζεται από τους κορυφαίους ηγέτες των Ταλιμπάν. Οι μαθητές έχουν επίσης βλέψεις. Το μοντέλο, ο Αχμέντ Μασούντ Τάλας, θέλει να μάθει για όλα τα γραφικά σημεία του Αφγανιστάν για τις αναρτήσεις του στο Instagram και τις δημοσιεύσεις στα social media.

Ο απόφοιτος του Business School, Σαμίρ Αχμάτζαι, ονειρεύεται να ανοίξει ένα ξενοδοχείο, αλλά πιστεύει ότι πρέπει πρώτα να μάθει περισσότερα για τον τουρισμό και τη φιλοξενία. «Ακούνε ότι το Αφγανιστάν είναι πίσω, έχει φτώχεια και πόλεμο», τονίζει. «Εχουμε 5.000 χρόνια ιστορίας. Πρέπει να υπάρξει μια νέα σελίδα στο Αφγανιστάν», προσθέτει.

«Πρόβλημα» οι γυναίκες
Τα μαθήματα που διδάσκονται περιλαμβάνουν αφγανικές χειροτεχνίες και βασικές αρχές ανθρωπολογίας. Ενα ανεπίσημο θέμα είναι πώς να αλληλεπιδρούν με ξένες γυναίκες και πώς η συμπεριφορά ή οι συνήθειές τους θα μπορούσαν να έρθουν σε σύγκρουση με τα τοπικά έθιμα και διατάγματα. Παραδείγματα μπορεί να είναι οι γυναίκες που καπνίζουν, τρώνε δημόσια, ή αλληλεπιδρούν ελεύθερα με άντρες που δεν έχουν σχέση εξ αίματος ή γάμου μαζί τους.

Οι Ταλιμπάν έχουν επιβάλει έναν κώδικα ενδυμασίας για τις γυναίκες και απαιτούν να υπάρχει ένας άνδρας κηδεμόνας (μαχράμ) μαζί τους όταν ταξιδεύουν. Το να δειπνήσεις μόνος, να ταξιδεύεις μόνος και να συναναστρέφεσαι με άλλες γυναίκες δημόσια έχουν γίνει πιο δύσκολα. Με τα γυμναστήρια κλειστά για τις γυναίκες και τα ινστιτούτα αισθητικής απαγορευμένα, τα μέρη όπου μπορούν να συναντηθούν έξω από το σπίτι είναι πολύ λίγα.

Σε μια ένδειξη ότι η χώρα προετοιμάζεται για περισσότερους ξένους επισκέπτες, το μοναδικό ξενοδοχείο πέντε αστέρων της χώρας, το Serena, άνοιξε ξανά το γυναικείο σπα και το κομμωτήριό του για ξένες γυναίκες μετά από ένα μήνα κλειστό.

Οι αλλοδαποί πρέπει να επιδείξουν το διαβατήριό τους για πρόσβαση στις υπηρεσίες. Οι γυναίκες με ταυτότητα που αναγράφει «γεννημένες στο Αφγανιστάν» απαγορεύονται.

Οι περιορισμοί στις γυναίκες από το καθεστώς του Αφγανιστάν δυσκολεύουν τις ταξιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες λένε ότι προσπαθούν να επικεντρωθούν στη θετική πτυχή των πολιτιστικών αλληλεπιδράσεων. ο Σέιν Χόραν, ιδρυτής του Rocky Road Travel, λέει ότι η επίσκεψη στο Αφγανιστάν δεν πρέπει να θεωρείται ως υποστήριξη οποιασδήποτε συγκεκριμένης κυβέρνησης ή πολιτικού καθεστώτος.

Στο Ινστιτούτο Τουρισμού & Ξενοδοχειακής Διοίκησης, πάντως, δεν υπάρχουν γυναίκες. «Είναι μια αποκαρδιωτική κατάσταση», λέει ένας αξιωματούχος, ο οποίος θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, φοβούμενος τιμωρία.