Προεδρικές εκλογές σήμερα στη Β. Μακεδονία με φόντο τη Συμφωνία των Πρεσπών

Κρίσιμες θεωρούνται οι σημερινές προεδρικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία, καθώς το αποτέλεσμα θα επηρεάσει και θα κρίνει την ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική πορεία της χώρας.

Οι σφυγμομετρήσεις εμφανίζουν τον 56χρονο Στέβο Πενταρόφσκι, που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ, να προηγείται στον πρώτο γύρο. Σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο Πενταρόφσκι εξέφρασε τη βεβαιότητά του για την υλοποίηση της συμφωνίας των Πρεσπών, ακόμη και σε περίπτωση κυβερνητικής αλλαγής κατόπιν νέας εκλογικής αναμέτρησης.

Αντίπαλος του Πενταρόφσκι είναι η καθηγήτρια Νομικής Γκορντάνα Σιλιανόφσκα Ντάβκοβα, υποστηριζόμενη από το εθνικιστικό VMRO-DPMNE.

“Η εκλογή μου θα αποτελέσει κρίσιμη δοκιμασία για το εάν η Βόρεια Μακεδονία θα προχωρήσει προς την κατεύθυνση της ένταξης στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. ή θα οπισθοχωρήσει προς την απομόνωση και τον εθνικισμό”, είπε ο Πενταρόφσκι, μιλώντας την Τρίτη σε προεκλογική συγκέντρωση στην κωμόπολη Κίτσεβο στα δυτικά της χώρας. Παρότι το προεδρικό αξίωμα είναι τελετουργικό, ο πρόεδρος είναι αυτός που δίνει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, έχοντας επίσης τη δυνατότητα άσκησης βέτο σε νομοσχέδια της Βουλής. Υποψήφιος για την προεδρία είναι και ο Μπλερίμ Ρέκα, καθηγητής Νομικής και ηγετική φυσιογνωμία της αλβανικής μειονότητας, τα ποσοστά του οποίου κυμαίνονται γύρω στο 7%, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.

Σε δηλώσεις του αυτή την εβδομάδα, ο Ζόραν Ζάεφ είπε ότι “μία ψήφος υπέρ του Πενταρόφσκι είναι ψήφος υπέρ της ευρωπαϊκής παιδείας, των μισθών ευρωπαϊκού επιπέδου και του ευρωπαϊκού βιοτικού επιπέδου”. Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα ανησυχούν για το ενδεχόμενο μειωμένης προσέλευσης στην κάλπη, κάτω του 40% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, που θα ακύρωνε το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου. Ενδεχόμενη ήττα του Πενταρόφσκι θα κατέφερε και αυτή ισχυρό πλήγμα στην κυβέρνηση Ζάεφ, οδηγώντας σε πρόωρες εκλογές.

Οι υποψήφιοι

Τρεις είναι οι υποψήφιοι στις εκλογές αυτές:

-ο Στέβο Πεντάροφσκι, εθνικός συντονιστής της Βόρειας Μακεδονίας για το ΝΑΤΟ, ο οποίος είναι ο υποψήφιος των συγκυβερνώντων κομμάτων “Σοσιαλδημοκρατική Ένωση” (SDSM) του Ζόραν Ζάεφ και DUI του Αλί Αχμέτι, καθώς και μικρότερων κομμάτων που συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό,

-η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο των Σκοπίων, η οποία είναι η υποψήφια του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, VMRO-DPMNE, από το οποίο προέρχεται ο απερχόμενος πρόεδρος της χώρας Γκιόργκι Ιβάνοφ και

-ο Μπλέριμ Ρέκα, καθηγητής Πανεπιστημίου στο Τέτοβο, ο οποίος υποστηρίζεται από τα αντιπολιτευόμενα αλβανικά κόμματα “BESA” και “Συμμαχία για τους Αλβανούς”.

Για να εκλεγεί κάποιος πρόεδρος από τον πρώτο γύρο απαιτείται να λάβει ποσοστό άνω του 50% επί του συνόλου των ψηφοφόρων της χώρας, κάτι που θεωρείται σχεδόν αδύνατο και έτσι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα ακολουθήσει δεύτερος γύρος, στις 5 Μαΐου, στον οποίο θα συμμετέχουν οι δύο που θα συγκεντρώσουν τις περισσότερες ψήφους στον πρώτο γύρο.

Φόβοι για μεγάλη αποχή

Πάντως, για να θεωρηθεί έγκυρος ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών, πρέπει το ποσοστό συμμετοχής να ξεπεράσει το 40%, κάτι που δεν θεωρείται απολύτως βέβαιο, καθώς ένας μεγάλος αριθμός ψηφοφόρων, που πλησιάζει ή και ξεπερνά ακόμη το 25% επί του συνόλου του εκλογικού σώματος ζει μόνιμα ή προσωρινά στο εξωτερικό και ελάχιστοι από αυτούς θα ψηφίσουν στις εκλογές. Ο μεγάλος αριθμός πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας που βρίσκονται στο εξωτερικό -και είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους- οφείλεται κυρίως στη μαζική οικονομική μετανάστευση μέρους του πληθυσμού,που παρατηρείται τα τελευταία δέκα χρόνια, ένα φαινόμενο που από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης αποκαλείται “πανούκλα”, το οποίο απειλεί να “αδειάσει” τη χώρα.

Με φόντο τις “Πρέσπες”

Η δεύτερη πενταετής θητεία του απερχόμενου Προέδρου της χώρας, Γκιόργκι Ιβάνοφ λήγει στις 12 Μαΐου. Οι εξουσίες του προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, σύμφωνα με το Σύνταγμα, είναι περιορισμένες και σχετίζονται με ορισμένα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας. Ως εκ τούτου, στην προεκλογική αυτή εκστρατεία, ένα από τα βασικά θέματα της αντιπαράθεσης μεταξύ των υποψηφίων ήταν η Συμφωνία των Πρεσπών.

Η υποψήφια του VMRO-DPMNE, κινούμενη στη γραμμή του κόμματος αυτού, επέκρινε έντονα τη Συμφωνία, υποστηρίζοντας ότι είναι αντισυνταγματική και ιδιαίτερα επιζήμια για τα θετικά συμφέροντα της χώρας. Ωστόσο, διευκρίνισε ότι εάν εκλεγεί Πρόεδρος της χώρας θα σεβαστεί το νέο Σύνταγμα και θα χρησιμοποιεί το νέο όνομα της χώρας (Βόρεια Μακεδονία).

Από τη μεριά τους, οι Στέβο Πεντάροφσκι και Μπλέριμ Ρέκα υποστήριξαν ότι με τη Συμφωνία των Πρεσπών ανοίγει ο δρόμος για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. Ο υποψήφιος του κυβερνητικού συνασπισμού υποστήριξε ακόμη ότι οι ισχυρισμοί της αντιπολίτευσης περί επιζήμιας για τα εθνικά συμφέροντα της Βόρειας Μακεδονίας, Συμφωνίας των Πρεσπών είναι έωλοι και παραπλανητικοί.