Στα συρτάρια της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας βρίσκονται σχέδια «εκτάκτου ανάγκης», έτοιμα να τεθούν σε ισχύ σε περίπτωση που τα κρούσματα κορωνοϊού αυξηθούν κατακόρυφα. Πρόκειται για απόρρητα σχέδια, τα οποία όλοι εύχονται να μην εφαρμοστούν ποτέ.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες, ωστόσο, είναι υποχρεωμένες να τα έχουν καταρτίσει, προκειμένου να υπάρχει οργανωμένη αντίδραση του κράτους, ακόμα κι αν γίνουν πραγματικότητα τα πιο απευκταία σενάρια. Το πρώτο μέτρο «κλιμάκωσης» των περιορισμών που εξετάζεται είναι η απαγόρευση κυκλοφορίας.
- Για την κατάρτιση του σχεδίου μπήκαν στο μικροσκόπιο παραδείγματα χωρών όπως η Κίνα, η Κορέα, η Γαλλία και η Ιταλία. Πρόκειται για ένα μέτρο του οποίου η εφαρμογή δεν θα εξαρτηθεί μόνο από την αύξηση των κρουσμάτων αλλά και από τη συμπεριφορά των πολιτών, σε σχέση με τη συμμόρφωση στα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί.
- Εάν η κυβέρνηση εφαρμόσει τελικά την απαγόρευση κυκλοφορίας, θα γίνει αναλυτική περιγραφή του τρόπου εφαρμογής της. Το μέτρο θα απαγορεύει όλες τις άσκοπες μετακινήσεις των πολιτών.
Οι περιπτώσεις στις οποίες θα μπορούν να βγαίνουν από το σπίτι τους οι πολίτες θα αφορούν σε:
-Μετακινήσεις από το σπίτι στον χώρο εργασίας, εφόσον δεν είναι εφικτή η τηλεργασία.
-Μετακινήσεις για ψώνια πρώτης ανάγκης από το σούπερ μάρκετ (μία φορά την ημέρα).
-Μετακινήσεις από και προς νοσοκομεία, εάν παραστεί ανάγκη υποβολής σε ιατρικές εξετάσεις ή νοσηλείας.
-Μετακινήσεις για θέματα που σχετίζονται με την ανάγκη βοήθειας ανθρώπων (για παράδειγμα ηλικιωμένων) που ζουν μόνοι τους και χρειάζονται βοήθεια για να εξυπηρετήσουν τις βασικές τους ανάγκες.
-Μετακινήσεις σε κοντινή απόσταση από το σπίτι για ατομική αθλητική άσκηση ή για τις ανάγκες των ζώων συντροφιάς. Επίσης, από τον κανόνα θα εξαιρούνται όλοι οι πολίτες που εργάζονται σε υπηρεσίες των κρίσιμων υποδομών της χώρας.
150 κλήσεις για παραβάσεις
Το «βάρος» της εφαρμογής του μέτρου θα πέσει στην Αστυνομία, όπως έγινε και στην περίπτωση της απαγόρευσης συναθροίσεων άνω των 10 ατόμων που εφαρμόστηκε την περασμένη εβδομάδα.
- Το τηλεφωνικό κέντρο της Αμεσης Δράσης δεχόταν τις πρώτες ημέρες 150 κλήσεις πολιτών ανά οκτάωρο, για περιστατικά μη συμμόρφωσης στους περιορισμούς. Στην περίπτωση της απαγόρευσης κυκλοφορίας οι αστυνομικοί με συνεχείς ελέγχους θα επιβάλλουν χρηματικά πρόστιμα στους «απείθαρχους».
Επί τάπητος έχει πέσει και η πρόταση να εκδοθούν ειδικές κάρτες, που θα μοιραστούν στους πολίτες για τον έλεγχο των μετακινήσεών τους.
- Αρμόδιες πηγές, πάντως, σημειώνουν για το θέμα ότι «πρόκειται για την έσχατη λύση, καθώς ένα τέτοιο μέτρο παραβιάζει αναγκαστικά την ατομική μας ελευθερία, επιβαρύνει την ψυχολογία των πολιτών και αποτελειώνει την οικονομία». Στα σχέδια «εκτάκτου ανάγκης» υπάρχουν εκτιμήσεις για τις απαιτήσεις που θα κληθεί να ικανοποιήσει το σύστημα υγείας σε περίπτωση ραγδαίας εξάπλωσης του ιού:
«Σύμφωνα με διεθνή δεδομένα, σε έναν πληθυσμό 10 εκατομμυρίων με υπολογιζόμενο ποσοστό ασθενών υψηλού κινδύνου περί το 15%-25%, μια πανδημία θα οδηγούσε στα κάτωθι: Αύξηση των επισκέψεων σε εξωτερικά ιατρεία της τάξης των 400.000-500.000 ασθενών. Αύξηση των θανάτων με εύρος 1.500-7.000 ατόμων. Αύξηση των νοσηλειών με εύρος 4.250-16.750 ατόμων. Εάν οι νοσηλευόμενοι ασθενείς θεραπεύονταν με αντιιικά, τότε θα χρειάζονταν έως και περίπου 170.000 δόσεις φαρμάκου». Τι γίνεται, όμως, με την επάρκεια των κλινών σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης; Στο κεφάλαιο του Εθνικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Πανδημίας με τίτλο «Τρόποι αύξησης των διαθέσιμων κλινών», αναφέρεται: «Αύξηση των κενών κλινών μέσω της μείωσης των τακτικών και μη επειγόντων εισαγωγών. Διάθεση κενών κλινών ιδιωτικών νοσοκομείων σε ασθενείς δημόσιων νοσοκομείων. Μείωση τακτικών εισαγωγών στα ιδιωτικά νοσοκομεία. Χρησιμοποίηση των κλινών των στρατιωτικών νοσοκομείων και των μονάδων αποκατάστασης. Μετατροπή ξενοδοχείων σε θεραπευτήρια».
Σε επίπεδο προσωπικού, το υπουργείο Υγείας εκτιμά ότι με τις νέες προσλήψεις δεν θα υπάρχουν κενά. Σε περίπτωση, όμως, ύστατης ανάγκης, το κεφάλαιο με τίτλο «Πιθανές πηγές ιατρονοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού» αναφέρει:
- «Για την αντιμετώπιση ελλείψεων του προσωπικού στα νοσοκομεία μπορούν να αξιοποιηθούν: Φοιτητές ιατρικών σχολών, φοιτητές νοσηλευτικής δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, νοσηλευτές με βάση τα μητρώα των συλλόγων νοσηλευτών, ειδικευμένοι γιατροί, με βάση τα μητρώα των κατά τόπους Ιατρικών Συλλόγων και του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, άλλοι επαγγελματίες υγείας, όπως φαρμακοποιοί, φυσιοθεραπευτές, εθελοντές μη κυβερνητικών οργανώσεων σε υποστηρικτικές μη ιατρικές υπηρεσίες». Τα νοσοκομεία διαθέτουν σχέδια αντιμετώπισης εκτάκτου ανάγκης. Τέτοια σχέδια εκπονήθηκαν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004 και επικαιροποιήθηκαν στη συνέχεια.
Προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η δημιουργία υποδομής και η οργάνωση διαδικασιών για εφαρμογή διαλογής στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων και στις μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, όπως και ο έλεγχος της ροής του αέρα από το σύστημα κλιματισμού ανάμεσα στους ορόφους, τους θαλάμους, τους διαδρόμους και τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (δεδομένου ότι ο ιός μεταδίδεται με σταγονίδια).
Παράλληλα, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας διαθέτει σχέδια προκειμένου να μπορούν να τεθούν σε καραντίνα χωριά ή ακόμα και πόλεις, όπως έγινε στην περίπτωση των δύο χωριών, Δαμασκηνιά και Δραγασιά, στον Δήμο Βοΐου στην Κοζάνη. Τα σχέδια προβλέπουν την επιτήρηση της καραντίνας, την τροφοδοσία με τα απαραίτητα είδη αλλά και την επαρκή λειτουργία των κρίσιμων υποδομών για να μην υπάρχουν προβλήματα με το ρεύμα, το νερό και τις τηλεπικοινωνίες.
Έσχατη γραμμή άμυνας το lockdown
- Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η κυβέρνηση εν συνόλω δίνουν πλέον μια πολυεπίπεδη μάχη, πρώτιστα με τον χρόνο. Το στοίχημα είναι απλό και ξεκάθαρο: Να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή επιβράδυνση της εξάπλωσης της ιογενούς πνευμονίας, ώστε να δοθεί ικανός χρόνος στο Εθνικό Σύστημα Υγείας να θωρακιστεί καταλλήλως, προκειμένου να αντέξει το βάρος των επόμενων εβδομάδων, που αναμένεται μεγαλύτερο του σημερινού.
Έως το βράδυ της Παρασκευής, στο Μέγαρο Μαξίμου υπήρχε έντονος προβληματισμός για την εικόνα συνωστισμού στα μεγάλα λιμάνια της χώρας αλλά και στα διόδια, στις πύλες εξόδου Αθήνας και Θεσσαλονίκης, καθώς από την κυβέρνηση εξηγούν πως περιπτώσεις σοβαρής νοσηλείας δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν στη νησιωτική χώρα, ιδίως στα μικρότερα και απομακρυσμένα νησιά, όπου δεν υπάρχουν οι κατάλληλα εξοπλισμένες μονάδες Υγείας. Το πρώτο βήμα έγινε το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής όταν ανακοινώθηκαν νέα, πιο αυστηρά μέτρα.
Κρίσιμα 24ωρα
Όπως ξεκαθάρισε, άλλωστε, ο πρωθυπουργός στο τηλεοπτικό του μήνυμα την περασμένη Πέμπτη, ο βαθμός συμμόρφωσης των πολιτών στις συστάσεις για δραστικό περιορισμό των μετακινήσεων και των περιττών επαφών αναμένεται να κρίνει το εάν το Μέγαρο Μαξίμου θα υποχρεωθεί να λάβει τα επόμενα 24ωρα το μέτρο της απαγόρευσης της κυκλοφορίας, ως την έσχατη γραμμή άμυνας έναντι της εξάπλωσης του κορονοϊού.
- Με τα δεδομένα, όπως αυτά διαμορφώνονταν έως το βράδυ της Παρασκευής, η απόφαση για καθολική απαγόρευση της κυκλοφορίας είχε κερδίσει σημαντικό έδαφος. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, πάντως, η Ελληνική Αστυνομία έχει κατά πληροφορίες προχωρήσει στην απαιτούμενη προπαρασκευή, εφόσον προκριθεί η εκδοχή του lockdown. Το Μέγαρο Μαξίμου έχει πλέον ευθυγραμμιστεί πλήρως με τις… πολεμικές συνθήκες που έχει καθιερώσει η πανδημία του κορονoϊού.
Το πρωθυπουργικό γραφείο έχει μετατραπεί εκ των πραγμάτων σε στρατηγείο, όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης και επιτελικά στελέχη της κυβέρνησης, όπως ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, ο γενικός γραμματέας της κυβέρνησης, Γρηγόρης Δημητριάδης και ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Ακης Σκέρτσος, βρίσκονται σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με το υπουργείο Υγείας και τον Βασίλη Κικίλια συντονίζοντας όλες τις έκτακτες παρεμβάσεις που καθημερινά απαιτούνται κατά της εξάπλωσης του κορονoϊού.
Είναι σαφές πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης κινείται από την πρώτη στιγμή βάσει του δόγματος της προληπτικής δράσης.
- Η… βεντάλια των κυβερνητικών παρεμβάσεων σε τρεις κύριες κατευθύνσεις -ενδυνάμωση του ΕΣΥ, ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας και προστασία των θέσεων εργασίας, περιοριστικού χαρακτήρα μέτρα- προκρίνεται υπό τον φόβο του αντιπαραδείγματος, που συνιστούν χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Μεγάλη Βρετανία, για διαφορετικούς κατά περίπτωση λόγους. Επιπλέον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος μεταξύ άλλων δεν διστάζει να επωμιστεί και το επικοινωνιακό βάρος της μάχης, προχωρώντας σε αλλεπάλληλα τηλεοπτικά μηνύματα, έχει ξεκαθαρίσει από την πρώτη στιγμή ότι για την κυβέρνηση ύψιστη προτεραιότητα αποτελεί η υγεία των πολιτών.
- Τούτο σημαίνει πρακτικά πως οι ήδη προϋπολογισμένες αρνητικές παρενέργειες στην οικονομία, που προκαλεί το σταδιακό shutdown στην αγορά, περνούν σε αυτήν τη φάση σε δεύτερη μοίρα έναντι της προστασίας της δημόσιας υγείας, χωρίς αυτό βεβαίως να σημαίνει πως δεν προβάλλεται και εκεί μια πειστική απάντηση από το κυβερνητικό επιτελείο.
Τουναντίον, η ενεργοποίηση του πακέτου-μαμούθ, ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ, για την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας και του κόσμου της εργασίας, που «ξεκλείδωσε» μετά την ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE), την οποία ανακοίνωσε τα ξημερώματα της Πέμπτης η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, δεν συνιστά μόνο μια πρώτη, σοβαρή αντίδραση στο… οικονομικό κραχ που υφίσταται η χώρα, αλλά και έναν πολύ θετικό οιωνό πως «η κυβέρνηση θα κρατήσει ζωντανό τον σπόρο της ανάπτυξης, που είχε ήδη αρχίσει να καρποφορεί», όπως το έθεσε ο κ. Μητσοτάκης.
Η ασπίδα των 12 δισ.
Η διοχέτευση στη χώρα περίπου 12 δισ. ευρώ, πέραν της προφανούς χρησιμότητάς της στη μάχη κατά της εξάπλωσης του κοροναϊού, λειτούργησε καταπραϋντικά και για την απόδοση του ελληνικού ομολόγου, η οποία μέσα σε λίγες ώρες υποχώρησε στο 2% από το 4% που είχε διαμορφωθεί την περασμένη Τετάρτη. Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν, δε, πως η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης αποτελεί μια ασπίδα προστασίας και για την περίοδο μετά την κρίση της ιογενούς πνευμονίας, καθώς, όπως λέγεται, η Ελλάδα συμμετέχει ισότιμα πλέον στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης και δεν έχει πλέον το στίγμα της «ειδικής περίπτωσης» στην Ευρωζώνη.
Τέλος, στο πλαίσιο της συνολικής μάχης κατά της εξάπλωσης του ιού φαίνεται πως επιταχύνεται η μετάβαση της χώρας στην ψηφιακή εποχή, ένα από τα μεγάλα προγραμματικά στοιχήματα του Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Πιερρακάκη. Μέσω τηλεδιάσκεψης θα πραγματοποιηθεί η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου την προσεχή Τρίτη, ενώ μέσω teleconference πραγματοποιείται με πολλά από τα μέλη του ο «πρωινός καφές» και η καθημερινή σύσκεψη με τον υπουργό Υγείας, Βασίλη Κικίλια, και τον υφυπουργό Προστασίας του Πολίτη, Νίκο Χαρδαλιά.
Επιπλέον, με τηλεδιάσκεψη αναμένεται να πραγματοποιηθεί η κρισιμότατη, όπως εξελίσσεται, Εαρινή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 26-27 Μαρτίου, όπως, εξάλλου, έχουν διεξαχθεί όλες οι προηγούμενες το τελευταίο χρονικό διάστημα. Εξάλλου, από την προηγούμενη Παρασκευή έχει τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία η ψηφιακή πύλη gov.gr, βάσει της οποίας μια σειρά από διαδικασίες, όπως η συμπλήρωση και η υπογραφή εξουσιοδοτήσεων καθώς και υπευθύνων δηλώσεων, θα μπορεί να γίνεται ηλεκτρονικά, λειτουργώντας ως ένα ψηφιακό ΚΕΠ