Πως γίνεται κάποιοι άνθρωποι να έχουν δύο εγκεφάλους

Κοιτάξτε τα χέρια σας. Τώρα προσπαθήστε να κάνετε με το δεξί σας χέρι την κίνηση σαν να κάνετε οτοστόπ. Τώρα προσπαθήστε να το κάνετε με το αριστερό. Μπορείτε;

Για κάποιους ανθρώπους δεν είναι καθόλου εύκολο. Ο Μάικλ Γκαζανίγκα, ο πατέρας του «συνδρόμου του διαχωρισμένου εγκεφάλου», μελετούσε για χρόνια έναν ασθενή που είχε κάνει μια επέμβαση στο μεσολόβιο του εγκεφάλου, μια επέμβαση στην οποία χωρίζονται τα δύο ημισφαίρια για να θεραπευτούν κάποιες μορφές επιληψίας. Αντιλήφθηκε ότι κάποιοι άνθρωποι είχαν δυσκολία να επεξεργαστούν κάποιες εικόνες, ανάλογα με το εάν εμφανίζονταν στο αριστερό ή το δεξί μάτι.

Όταν βλέπουμε μια εικόνα με το αριστερό μας μάτι, η εντολή στέλνεται στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου. Και αντίστροφα. Στη συνέχεια, η εικόνα αποστέλλεται στο κυρίαρχο γλωσσικό κέντρο, στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου, ώστε να πάρει σάρκα και οστά μέσω του λόγου. Ωστόσο, αν ένας ασθενής έχει υποβληθεί σε αυτή την επέμβαση, αυτή η διαδρομή δεν μπορεί να γίνει και έτσι είναι αδύνατον να περιγράψει την εικόνα που έχει δει ή να ακολουθήσει τις οδηγίες με το χέρι του.

Αυτή η έρευνα βοήθησε ώστε να παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για το πώς είναι οργανωμένος ο εγκέφαλός μας.

Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Μάικλ Γκαζανίγκα, στο βίντεο του BBC, όλα ξεκίνησαν το 1961. Τότε τα σοβαρά περιστατικά επιληψιών αντιμετωπίζονταν με τη χειρουργική διχοτόμηση του μεσολοβίου – την πυκνή δέσμη νευρώνων που συνδέουν τα δύο ημισφαίρια και επιτρέπουν την μεταξύ τους ανταλλαγή πληροφοριών.

O ασθενής WJ υπεβλήθη στη συγκεκριμένη επέμβαση στο Caltech της Καλιφόρνια, όπου ο Γκαζανίγκα ήταν ερευνητής.

«Τον έφερα μέσα στο δωμάτιο. Υπήρχε ένας πίνακας όπου μπορούσαμε να εμφανίσουμε πληροφορίες κι όπως συμβαίνει με εσάς, εμένα και όλους τους ανθρώπους του κόσμου, αν εστιάσουμε σε ένα σημείο, οτιδήποτε στα αριστερά αυτού του σημείου πηγαίνει στο δεξί ημισφαίριο, κι οτιδήποτε στα δεξιά αυτού του σημείου πηγαίνει στο αριστερό ημισφαίριο. Οπότε, αυτό σημαίνει πως ό,τι παρουσιάσουμε στα δεξιά, μπορείτε να το ονομάσετε. Έτσι, αν δείξουμε μια τελεία ή μια εικόνα ενός μήλου, μπορείτε να πείτε τελεία ή μήλο. Και αν κάνουμε το ίδιο στην αριστερή πλευρά, -φυσιολογικά- θα μπορούσατε να το ονομάσετε. Αυτό που διαπιστώσαμε εκείνο το απόγευμα ήταν πως ο WJ μπορούσε να κατονομάσει τα πάντα στη δεξιά πλευρά του πίνακα αλλά δεν είχε ιδέα για όσα του δείχναμε στην αριστερή. Ήταν από αμέλεια ή λόγω κάποιας εγκεφαλικής βλάβης; Όχι, δεν ήταν ότι δεν το γνώρισε γιατί στη συνέχεια μπορούσε να το δείξει με το αριστερό του χέρι».

Το δεξί ημισφαίριο του WJ είχε πλήρη γνώση τού τι είχε δει, όμως δεν μπορούσε να το μεταφέρει στο αριστερό ημισφαίριο που ευθύνεται, μεταξύ άλλων, και για την ομιλία. Παρόλα αυτά, αν και δεν μπορούσε να το κάνει λέξεις, μπορούσε να το υποδείξει με το αριστερό του χέρι.

Μια άλλη ασθενής, της έδειξαν ένα κουτάλι και δεν μπορούσε να πει τι είδε. Όταν της ζήτησαν να το ψάξει –χωρίς να βλέπει- μεταξύ κάποιον αντικειμένων που είχαν κρύψει κάτω από την οθόνη, κατάφερε να το εντοπίσει. Ωστόσο και πάλι δεν μπορούσε να το πει.

«Όταν πρωτοκάναμε αυτές τις μελέτες, λέγαμε μεταξύ μας πως είχαμε δημιουργήσει δύο μυαλά. Και νομίζω πως στο πέρασμα των χρόνων, αυτό που έχουμε μάθει είναι πως στην πραγματικότητα διαθέτουμε πολλά μυαλά, με κάθε είδους λειτουργίες κέντρων. Κι όταν κάνεις την πρώτη διχοτόμηση, όπως έγινε σε εκείνη την περίπτωση, κοιτάς εκείνο τον μισό εγκέφαλο, με το άθροισμα όσων μπορεί να κάνει και αντιστοίχως και τον άλλο μισό και αποδεικνύεται πως είναι διαφορετικά πράγματα, που αλλάζουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Σε ένα γενικό πλαίσιο υπάρχουν γενικές αρχές που προκύπτουν. Ο διαχωρισμός εγκεφάλου μας έδωσε την τεχνική να ρίξουμε μία κλεφτή ματιά και να δούμε τη φύση αυτού του οργανισμού».