Πόρισμα Ντράγκι: Αναβολή για την τρίτη εβδομάδα του Ιουλίου – Σκέψεις για γαλλοσουηδικό μοντέλο

Κοινωνικό μοντέλο Σουηδίας και βιομηχανική πολιτική Γαλλίας φέρεται να προωθεί ο Μάριο Ντράγκι για την τόνωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, διατηρώντας ταυτόχρονα και ένα ισχυρό δίκτυο ασφαλείας για τον φτωχότερο πληθυσμό. Έχοντας αναλάβει να παρουσιάσει έκθεση για τον τρόπο αναμόρφωσης της Ευρώπης ώστε να γίνει περισσότερο παραγωγική και ανταγωνιστική μέσα στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ αναμένεται να προτείνει μία σειρά από άκρως αναγκαίες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις και στο πλαίσιο αυτό προτάσσει το παράδειγμα της μεγαλύτερης σκανδιναβικής οικονομίας, αλλά και της γαλλικής. Η παρουσίαση της έκθεσης αναμένεται την τρίτη εβδομάδα του Ιουλίου, όμως μπορεί να μετατεθεί για ακόμη πιο πέρα, καθώς κάποια βασικά σημεία και ειδικά το κεφάλαιο για την χρηματοδότηση, δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί, όπως ανέφερε το Bloomberg επικαλούμενο πηγές. Η μακροσκελής έκθεση των 400 σελίδων, η μισή εκ των οποίων θα έχει τη μορφή οικονομικής ανάλυσης, είναι πολύ πιο μεγάλη από την αντίστοιχη έκθεση του Ενρίκο Λέτα, επίσης πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας, που την παρουσίασε στους ηγέτες της ΕΕ στα τέλη Απριλίου.

Η έκθεση αναμένεται να εστιάζει στην κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω της δημιουργίας μίας βαθύτερης αγοράς κεφαλαίου, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων εργαλείων χρηματοδότησης της ΕΕ. Το θέμα του περισσότερου κοινού δανεισμού, πέραν των κοινών εκδόσεων για την χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, παραμένει ανοικτό, καθότι δεν συμφωνούν οι ατζέντες της Γερμανίας και της Γαλλίας, με τη σύγκλιση απόψεων των δύο χωρών να γίνεται τώρα ακόμη πιο δύσκολη με την ακροδεξιά στη Γαλλία να έχει πολλές πιθανότητες να κερδίσει τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές και με την κυβέρνηση συνασπισμού της Γερμανίας να “μετρά τις αντοχές της”. Ο Ντράγκι έχει στηρίξει την ιδέα του κοινού δανεισμού πολλές φορές στο παρελθόν για την χρηματοδότηση μίας μακράς λίστας προτεραιοτήτων και προκλήσεων της ΕΕ, μεταξύ των οποίων άμυνα και πράσινη μετάβαση. Ορισμένες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου και της Βαλτικής ζητούν επιμόνως τις κοινές εκδόσεις χρέους, όμως η Κομισιόν φαίνεται απρόθυμη να προωθήσει την ιδέα αυτή υπό τη σθεναρή αντίσταση του Βερολίνου και άλλων χωρών του Βορρά.

Επίσης, σε αντίθεση με την προσέγγιση Λέτα, ο Ντράγκι αποφάσισε να μην περάσει από όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για να προετοιμάσει την έκθεση, παρότι τόσο ο ίδιος όσο και η ομάδα του βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τους επικεφαλής χωρών και τις κυβερνήσεις τους τελευταίους δύο μήνες. Επιπλέον, συμβουλεύεται οικονομολόγους και ειδικούς, συμπεριλαμβανομένων και κατόχων Νόμπελ Οικονομίας, καθώς και με επικεφαλής επιχειρήσεων κάθε μεγέθους και εμπορικών ενώσεων, σύμφωνα πάντα με πηγές.

Πρότυπο η γαλλική βιομηχανική πολιτική
Ο Μάριο Ντράγκι φαίνεται να ενστερνίζεται αρκετές γαλλικές ιδέες και αυτό το έβγαλε προς τα έξω στην ομιλία του στο ιστορικό μοναστήρι Yuste στην Ισπανία την προηγούμενη εβδομάδα. Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ κάλεσε την Ευρώπη να αναπτύξει μια δική της εξωτερική οικονομική πολιτική, προτείνοντας την εισαγωγή ρητρών “αγόρασε ευρωπαϊκά” στις δημόσιες συμβάσεις για την τόνωση της βιομηχανικής ζήτησης, υπερβαίνοντας κατά πολύ τις πρόσφατες εκκλήσεις για επιβολή περισσότερων κοινωνικών και περιβαλλοντικών συνθηκών. Οι ευρωπαϊκές δημόσιες αρχές ξοδεύουν 2 τρισ. ευρώ κάθε χρόνο, περίπου το 13,6% του ΑΕΠ, σε δημόσιους διαγωνισμούς και οι υπουργοί της ΕΕ ζήτησαν ήδη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει τους κανόνες.

Όπως και στο παρελθόν, ο Ντράγκι τόνισε την ανάγκη για την Ευρώπη να ξεπεράσει τα προβλήματα που προκαλούνται από την έλλειψη κεντρικής αρχής για τις δαπάνες. “Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος δημιουργίας ζήτησης θα ήταν μέσω της αύξησης των κοινών ευρωπαϊκών δαπανών. Αλλά εν απουσία μιας τέτοιας κεντρικής προσέγγισης, μπορούμε να επιτύχουμε πολλά συντονίζοντας στενότερα τις πολιτικές δημοσίων συμβάσεων και εφαρμόζοντας πιο σαφείς απαιτήσεις τοπικού περιεχομένου για προϊόντα και εξαρτήματα που παράγονται στην ΕΕ”, εξήγησε σε δηλώσεις του στο Politico.

Παράλληλα, υποστηρίζει την χρήση υψηλότερων εισαγωγικών δασμών για την αντιμετώπιση του αθέμιτου ανταγωνισμού και τη δημιουργία μεγαλύτερων, πανευρωπαϊκών εταιρειών ικανών να ανταγωνιστούν εταιρείες στις ΗΠΑ και την Κίνα.

Όλα αυτά είναι προτεραιότητες που προωθούνται από τη Γαλλία και ο Ντράγκι όχι απλώς τις ασπάζεται, όπως έδειξε η ομιλία του, αλλά και εκτιμάται ότι θα τις συμπεριλάβει στην έκθεσή του σε μία περίοδο που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει αποδυναμωθεί σημαντικά από τις Ευρωεκλογές.

Η ομιλία του επικεντρώθηκε σε μια βασική ανησυχία των ευρωπαϊκών ελίτ: ότι η ένωση παρασύρεται προς μια στασιμότητα τύπου Ιαπωνίας, ενώ οι ΗΠΑ και η Κίνα προχωρούν δυναμικά. Οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν “θεμελιώδη ερωτήματα, είπε, επισημαίνοντας τις αυξανόμενες αποκλίσεις στον πλούτο μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης και αποδίδοντας το χάσμα αυτό στη βραδύτερη αύξηση της παραγωγικότητας στην Ευρώπη. Η συνταγή που ευνοεί το Παρίσι -και την ενστερνίζεται τώρα ο Ντράγκι- είναι να “αντιμετωπίσεις την φωτιά με φωτιά”. “Δεν θέλουμε να γίνουμε προστατευτικοί στην Ευρώπη, αλλά δεν μπορούμε να είμαστε παθητικοί”, υπογράμμισε.

Δασμοί και επιδοτήσεις
Μέρες αφότου η Κομισιόν σόκαρε την Κίνα επιβάλλοντας πρόσθετους δασμούς έως και 38,1% στις εισαγωγές ηλεκτρικών οχημάτων από τις 4 Ιουλίου, πυροδοτώντας πιθανώς εμπορικό πόλεμο με το Πεκίνο, ο Ντράγκι έριξε το βάρος του στα μέτρα για την αντιμετώπιση του αθέμιτου ανταγωνισμού. Στο πλαίσιο αυτό, υποστηρίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει “επιδοτήσεις και δασμούς για να αντισταθμίσει τα αθέμιτα πλεονεκτήματα που δημιουργούνται από τις βιομηχανικές πολιτικές και τις υποτιμήσεις των πραγματικών συναλλαγματικών ισοτιμιών στο εξωτερικό”, προειδοποιώντας ωστόσο ότι η προσέγγιση της ένωσης πρέπει να είναι ρεαλιστική, προσεκτική και συνεπής.

Την Πέμπτη, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Μπρινό Λεμέρ, ζήτησε από τις Βρυξέλλες να στοχεύσουν στην κινεζική βιομηχανία αιολικής και ηλιακής ενέργειας με ανάλογους δασμούς μετά τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι οι δασμοί θα ενθαρρύνουν τις αυτοκινητοβιομηχανίες να επαναφέρουν την παραγωγή τους στη Γαλλία.

Αντίστοιχα, ο Ντράγκι έχει ζητήσει από την ΕΕ να ενθαρρύνει τις άμεσες ξένες επενδύσεις ούτως ώστε οι θέσεις εργασίας στο μεταποιητικό κλάδο να παραμείνουν στην Ευρώπη.

Όλα αυτά ωστόσο δεν θα είναι εφικτά χωρίς φθηνότερη ενέργεια. “Πρώτα απ΄όλα, θα πρέπει να μειώσουμε την τιμή της ενέργειας. Η βιομηχανία πληρώνει δύο έως τρεις φορές πιο ακριβά την ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη σε σχέση με τις ΗΠΑ και αυτό αποτελεί μεγάλο ανταγωνιστικό μειονέκτημα, ανέφερε ο Ντράγκι, τονίζοντας ότι μία αποσπασματική και υποανάπτυκτη ενεργειακή αγορά της ΕΕ επιδεινώνει την κατάσταση.

Αυτό θα έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία στο μέλλον, καθώς η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη – δύο τομείς που αναμένεται να είναι οι πυλώνες της ανάπτυξης στο μέλλον – γίνονται όλο και πιο ενεργοβόροι, υποστήριξε. Και η καλύτερη εφαρμογή της τεχνολογίας είναι ζωτικής σημασίας για να γεφυρωθεί το χάσμα με τις ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας και τη σημασία της άρσης των διασυνοριακών φραγμών στο διασυνοριακό ευρωπαϊκό εμπόριο, ιδίως στις ψηφιακές αγορές. Ειδικά, στην καινοτομία η ΕΕ αντιμετώπισε ετήσιο έλλειμμα ύψους 270 δισ. ευρώ στις επενδύσεις.

Παράδειγμα προς μίμηση η Σουηδία
Μαζί με τη Γαλλία, ο Ντράγκι υπογραμμίζει και το παράδειγμα της Σουηδίας, η οποία διαθέτει έναν τεχνολογικό τομέα δύο φορές πιο παραγωγικό από το μέσο όρο της ΕΕ και έχει δείξει ότι ένα ισχυρό κοινωνικό μοντέλο και η τεχνολογική πρόοδος δεν είναι μόνο συμβατά, αλλά και αυτοενισχύονται όταν επικεντρώνονται στην επανεκπαίδευση και τις δεξιότητες.

Χαρακτήρισε αδιαπραγμάτευτη τη διατήρηση υψηλών επιπέδων κοινωνικής προστασίας και αναδιανομής και επανέλαβε ότι η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού θα είναι θεμελιώδης όχι μόνο για τη διατήρηση των αξιών κοινωνικής ισότητας της ένωσης, αλλά και για μία πιο τεχνολογική κοινωνία. Η Σουηδία είναι μία από τις πλουσιότερες και πιο ανταγωνιστικές οικονομίες του κόσμου με ένα ισχυρό δίχτυ ασφαλείας για τους φτωχότερους πολίτες.

Ωστόσο, αυτό το σύστημα προκάλεσε κριτική το 2018 από συμβούλους του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είπε τότε ότι η περιοχή αποδεικνύει πώς ο σοσιαλισμός μειώνει το βιοτικό επίπεδο και βρίσκεται στην ίδια μοίρα με τη Βενεζουέλα. Επίσης, παρά τα πλεονεκτήματά της, η οικονομία της Σουηδίας αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει να αναπτύσσεται μόλις κατά 0,2% φέτος – σε σύγκριση με 1% στην ΕΕ συνολικά – ενώ η ανεργία κυμαινόταν στο 8,4% τον Απρίλιο, που είναι το τρίτο υψηλότερο επίπεδο.