Ποιοι δικαιούνται επιστροφή ενοικίου το 2025 – Τι πρέπει να προσέξετε

Μια νέα ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών φέρνει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο επιδότησης ενοικίου, επιδιώκοντας να συνδέσει τη στεγαστική ενίσχυση με τη φορολογική συμμόρφωση. Αν και η πρόθεση είναι να απλοποιηθεί η διαδικασία, η εφαρμογή της προκαλεί ήδη αντιδράσεις και εύλογους προβληματισμούς για τις παγίδες που ενδέχεται να δημιουργήσει.

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου για τη «Διασφάλιση δημοσιονομικής ισορροπίας», από τον Νοέμβριο του 2025 και κάθε 30ή Νοεμβρίου εφεξής, θα καταβάλλεται αυτόματα η ετήσια επιστροφή ενοικίου σε όσους ενοικιάζουν κύρια ή φοιτητική κατοικία. Το ποσό της επιστροφής αντιστοιχεί στο 1/12 του συνολικού ενοικίου που έχει καταβληθεί το προηγούμενο έτος και μπορεί να φτάσει έως 800 ευρώ ετησίως, προσαυξανόμενο κατά 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο.

Η καταβολή θα γίνεται χωρίς αίτηση, χωρίς φορολόγηση και χωρίς δυνατότητα συμψηφισμού με άλλες οφειλές, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι ο αριθμός δήλωσης μίσθωσης (κωδικός 081) έχει δηλωθεί ορθά στο έντυπο Ε1. Αν ο αριθμός δεν έχει συμπληρωθεί, θα επιτρέπεται διορθωτική δήλωση έως 15 Ιουλίου 2025 χωρίς πρόστιμο, καθώς και περαιτέρω διορθώσεις μέχρι 30 Σεπτεμβρίου, επίσης χωρίς κυρώσεις.

Αυστηρές Ρήτρες για Ανακρίβειες

Το πιο αμφιλεγόμενο σημείο του νομοσχεδίου αφορά στην πρόβλεψη επιστροφής της επιδότησης με τόκους και τριετή αποκλεισμό από το πρόγραμμα σε περίπτωση ανακριβών στοιχείων. Αυτό ισχύει ακόμη και για ακούσια λάθη, προκαλώντας ανησυχία για τη νομική ασφάλεια των δικαιούχων. Σύμφωνα με φοροτεχνικούς, η ευθύνη μεταφέρεται υπερβολικά στους φορολογούμενους, ενώ δεν λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι πολλές διορθώσεις στη δήλωση μπορούν να προέλθουν από τρίτους, όπως οι εκμισθωτές ή ακόμα και από εσωτερικές τροποποιήσεις της ΑΑΔΕ.

Η ρύθμιση προβλέπει εισοδηματικά όρια που προκαλούν κοινωνική δυσφορία. Για άγαμους το όριο τίθεται στις 20.000 ευρώ, ενώ για έγγαμους ή όσους έχουν σύμφωνο συμβίωσης στα 28.000 ευρώ. Ωστόσο, πολλοί χρήστες και δικαιούχοι επισημαίνουν ότι, το όριο δεν λαμβάνει υπόψη το αυξημένο κόστος διαβίωσης για οικογένειες ή για μονογονεϊκά νοικοκυριά, η ευνοϊκότερη μεταχείριση των ατόμων που συγκατοικούν χωρίς επίσημη δέσμευση μπορεί να οδηγήσει σε αθροιστικά μεγαλύτερες ενισχύσεις, δημιουργώντας ανισότητες, ενώ δεν παρέχεται επαρκής ειδική μέριμνα για πολύτεκνες οικογένειες, τρίτεκνους και γονείς με παιδιά ΑμεΑ, παρά τις αυξημένες ανάγκες τους.

Η συζήτηση γύρω από τα κοινωνικά κριτήρια επιλεξιμότητας έχει αποκτήσει έντονη δυναμική στη δημόσια διαβούλευση, η οποία ολοκληρώνεται στις 19 Ιουνίου, με πολλούς να ζητούν πιο στοχευμένα και δίκαια μέτρα στήριξης.

Πλεονεκτήματα και Παράπλευρες Απώλειες

Η εισαγωγή του αυτόματου μηχανισμού επιστροφής ενοικίου έχει δύο σαφείς στόχους, πρώτον την προώθηση της φορολογικής συμμόρφωσης των εκμισθωτών μέσω της δήλωσης του μισθωτηρίου και την απλοποίηση της πρόσβασης στην κρατική στήριξη για τους ενοικιαστές.

Ωστόσο, το κόστος αυτής της απλοποίησης είναι η μετακύλιση της ευθύνης στους ενοικιαστές για τεχνικά ή γραφειοκρατικά σφάλματα, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι πολλές φορές οι τροποποιήσεις στοιχείων στις φορολογικές δηλώσεις δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από τον πολίτη.

Η δημόσια διαβούλευση είναι σε πλήρη εξέλιξη και ήδη συγκεντρώνονται σχόλια τόσο από πολίτες όσο και από φορείς. Οι βασικές προτάσεις που εξετάζονται περιλαμβάνουν:

-Ευελιξία στα κριτήρια επιλεξιμότητας, με προσαρμογή των εισοδηματικών ορίων και πρόσθετα κριτήρια για κοινωνικά ευάλωτες ομάδες.

-Εξαίρεση από κυρώσεις σε περιπτώσεις αποδεδειγμένων τεχνικών λαθών.

-Ενίσχυση της ενημέρωσης των πολιτών για την ανάγκη σωστής συμπλήρωσης του αριθμού μισθωτηρίου.