Ποιες αλλαγές θα φέρει ο νέος πτωχευτικός νόμος

Στις αρχές Φεβρουαρίου ξεκινά τις εργασίες της η νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τη σύνταξη του νέου Πτωχευτικού Δικαίου. Ο νέος νόμος θα φέρει καταλυτικές αλλαγές στο τοπίο του ιδιωτικού χρέους, δημιουργώντας νέα δεδομένα για τους οφειλέτες. Στο πνεύμα της κοινοτικής οδηγίας 1023/2019 αλλά και στο πρότυπο του αμερικανικού μοντέλου γρήγορης εξυγίανσης των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, ο νέος νόμος θα προβλέπει τη ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη για την πληρωμή του χρέους, αλλά και τη “δεύτερη ευκαιρία”. Το “Κ” δίνει απαντήσεις σε μια σειρά βασικών ερωτημάτων εν όψει των αλλαγών που θα φέρει το νέο Πτωχευτικό Δίκαιο.

Αν δεν είμαι επιχειρηματίας, αλλά απλός ιδιώτης και χρωστάω, θα μπορώ να κηρύξω πτώχευση;

Ο νέος νόμος θα αντικαταστήσει όλες τις διατάξεις με τις οποίες ρυθμιζόταν μέχρι σήμερα το ιδιωτικό χρέος προς πάσα κατεύθυνση (τράπεζες, Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, λοιποί πιστωτές). Θα αφορά, επομένως, τόσο τους έχοντες επιχειρηματική δραστηριότητα, όσο και τους απλούς ιδιώτες με χρέη στα οποία δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν.

Ποιος θα εκκινεί τη διαδικασία πτώχευσης;

Τη διαδικασία πτώχευσης θα μπορεί να ζητήσει για τον εαυτό του ο ίδιος ο οφειλέτης, ενώ θα μπορούν να την εκκινήσουν και οι δανειστές του, διεκδικώντας τα οφειλόμενα.

Τι θα συμβαίνει με την πτώχευση;

Η πτώχευση που θα θεσπίσει ο νέος νόμος θα είναι μια οργανωμένη διαδικασία απαλλαγής από χρέη, με όφελος τόσο για τον οφειλέτη, όσο και για τους δανειστές του. Την πτώχευση θα κηρύσσει το δικαστήριο, το οποίο θα μοιράζει την περιουσία του οφειλέτη αναλογικά σε αυτούς που οφείλει. Με τη διαδικασία αυτή, θα διαγράφεται το χρέος του οφειλέτη στο σύνολό του. Δηλαδή, θα διαγράφεται και το τυχόν ποσό που απομένει ως οφειλή μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας του.

Τι θα σημαίνει η διαγραφή του χρέους;

Η διαγραφή του χρέους μηδενίζει το “κοντέρ” των οφειλών για τον οφειλέτη. Με μηδενικό χρέος πλέον, αυτός μπορεί να προχωρήσει στην επόμενη φάση της ζωής του και να επανενταχθεί “καθαρός” στο οικονομικό γίγνεσθαι. Η διαγραφή του χρέους απαλλάσσει επίσης την οικογένεια και ευρύτερα τους κληρονόμους του οφειλέτη, καθώς αυτοί δεν κληρονομούν το χρέος. Με την πρόβλεψη αυτή στο νέο Πτωχευτικό Δίκαιο, θα παύσει το φαινόμενο των αποποιήσεων κληρονομιάς λόγω χρεών του αποθανόντος. Η διαγραφή του χρέους θα έχει επίπτωση και στους πιστωτές, καθώς το χρέος θα σβήνει από τα βιβλία τους και συνεπώς δεν θα φορολογείται.

Τι σημαίνει ότι ο οφειλέτης θα μπορεί να επανέλθει “καθαρός” στο οικονομικό γίγνεσθαι;

Έχοντας τη δυνατότητα να σβήσει το παρελθόν των οφειλών του, ο πτωχεύσας θα μπορεί να ανοίξει νέα επιχείρηση μετά από διάστημα έως 3 ετών από την κήρυξη της πτώχευσης. Αυτή είναι η πρόβλεψη της κοινοτικής οδηγίας 1023/2019 για την αφερεγγυότητα και επαφίεται στην ελληνική κυβέρνηση να νομοθετήσει το χρονικό αυτό διάστημα στη διάρκεια που κρίνει, δηλαδή και συντομότερα της τριετίας.

Θα μπορώ να προσληφθώ την επομένη της πτώχευσής μου, λαμβάνοντας, μάλιστα, και υψηλό μισθό, χωρίς να με “κυνηγούν” για το χρέος μου;

Ναι. Εφόσον έχει ρευστοποιηθεί η περιουσία του οφειλέτη για την αποπληρωμή του χρέους (έστω και εάν η ρευστοποίηση δεν κάλυψε στο 100% τις οφειλές προς τους πιστωτές), το χρέος παύει να υφίσταται και δεν αναβιώνει επειδή θα αλλάξει μεταγενέστερα το καθεστώς του οφειλέτη.

Θα μπορώ, δηλαδή, τη μία μέρα να έχω κριθεί “πτωχός”, χωρίς σπίτι και άλλη περιουσία στο όνομά μου, και την επομένη να προσληφθώ με υψηλές απολαβές;

Ναι, αυτό θα μπορεί να γίνει. Ωστόσο, δεν σημαίνει ότι ο νόμος θα αφήνει “παράθυρο” σε επιτήδειους να κηρύξουν δολίως πτώχευση, έχοντας προηγουμένως μεταβιβάσει την περιουσία τους σε συγγενικά πρόσωπα. Κατά τη διαδικασία της πτώχευσης, ο έλεγχος του οφειλέτη θα είναι εξονυχιστικός, αφού οι πιστωτές θα προσκομίζουν στο δικαστήριο τα Ε9 των τελευταίων ετών του οφειλέτη, καθώς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο θα μπορεί να καταδείξει την παράλληλη πορεία χρέους και διαβίωσης του οφειλέτη. Στο πλαίσιο αυτό, το δικαστήριο θα μπορεί να αποφασίσει και τον περιουσιακό έλεγχο συγγενικών προσώπων του οφειλέτη.

Πού θα βρίσκουν οι πιστωτές τα οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη;

Όλα τα στοιχεία του οφειλέτη θα παρέχονται στους πιστωτές από την ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί, ενοποιώντας τις εννέα διαφορετικές πλατφόρμες που υπάρχουν σήμερα για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους.

Θα μπορώ να αγοράσω σπίτι εάν έχω πτωχεύσει;

Δεδομένου ότι με την πτώχευση τα χρέη δεν αναβιώνουν, ο οφειλέτης που έχει πτωχεύσει μπορεί να ξαναμπεί στην αγορά εργασίας, να αποκτήσει εισόδημα και να ξαναδημιουργήσει περιουσία. Με αυτό το σκεπτικό, μπορεί να αποκτήσει και πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα για τραπεζικό δανεισμό. Μεγάλες αγορές, όμως, όπως αυτή ενός σπιτιού, δεν μπορούν να δικαιολογηθούν από τη μία στιγμή στην άλλη. Ο πρώην οφειλέτης και νυν πτωχός θα πρέπει να δικαιολογήσει στην Εφορία πού βρήκε τα χρήματα για την αγορά. Το πόρισμα της Εφορίας θα είναι κατοχή μαύρου χρήματος από τον πτωχεύσαντα οφειλέτη και αυτός θα υφίσταται τις συνέπειες.

Τι θα γίνεται με τους εγγυητές δανείων;

Η πτώχευση του οφειλέτη δεν συνεπάγεται ότι οι πιστωτές δεν μπορούν να στραφούν κατά του εγγυητή, διεκδικώντας το υπόλοιπο του χρέους που απομένει μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη. Ο εγγυητής για να είναι πλήρως απαλλαγμένος βαρών, θα πρέπει να έχει πτωχεύσει και ο ίδιος.

Με ποιο τρόπο θα προστατεύονται όσοι πτωχεύουν και χάνουν το σπίτι τους;

Ο οφειλέτης που πτωχεύει και χάνει τη στέγη του θα μπορεί να αποταθεί στις υπηρεσίες Πρόνοιας του υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και να λάβει επίδομα στέγασης. Με το επίδομα θα μπορεί ή να νοικιάσει νέα κατοικία ή να αποταθεί στην τράπεζα που έχει πλειστηριάσει/πουλήσει την κατοικία του, διαπραγματευόμενος, ενδεχομένως, να παραμείνει στο ακίνητο, καταβάλλοντας το επίδομα στέγασης ως ενοίκιο. Βάσει υπάρχοντος νόμου, το ανώτατο όριο του επιδόματος στέγασης ορίζεται στα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού. Ισχύει για 12 μήνες, με αυτόματη ανανέωση για άλλους 6 μήνες.