Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Η Mαχντιέ Εσφαντιάρι, μια Ιρανή ακαδημαϊκός που κατοικεί στη Γαλλία, έχει γίνει ο τελευταίος στόχος καταστολής από τη γαλλική κυβέρνηση λόγω της δημόσιας υποστήριξής της στους Παλαιστίνιους στη Γάζα και της καταδίκης των ισραηλινών εγκλημάτων γενοκτονίας.
Το Σάββατο, οι γαλλικές αρχές αναγνώρισαν τελικά ότι είχαν υπό κράτηση μια Ιρανή υπήκοο, με βάση αμφίβολες κατηγορίες σχετικά με τις διαδικτυακές της δραστηριότητες.
Η 39χρονη Εσφαντιάρι κρατείται σε μια από τις πιο διαβόητες φυλακές της Γαλλίας εδώ και ενάμιση μήνα, κατά τη διάρκεια του οποίου η γαλλική αστυνομία και το δικαστικό σώμα αρνήθηκαν την επαφή με την οικογένειά της για δύο εβδομάδες.
Επιπλέον, οι γαλλικές αρχές αρνούνταν για έναν ολόκληρο μήνα να παράσχουν λεπτομερείς πληροφορίες στο ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο παρενέβη κατόπιν αιτήματος της οικογένειας.
Ποια είναι η Mαχντιέ Εσφαντιάρι
Η Mαχντιέ Εσφαντιάρι είναι Ιρανή γλωσσολόγος και πτυχιούχος γαλλικής γλώσσας που ζει στη Γαλλία τα τελευταία οκτώ χρόνια. Κατοικεί στην πόλη της Λυών, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας.
Η Εσφαντιάρι αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Lumière, όπου εργάζεται ως καθηγήτρια, μεταφράστρια και διερμηνέας. Είναι επίσης μια εξέχουσα φιλοπαλαιστίνια ακτιβίστρια με σημαντική διαδικτυακή παρουσία.
Ο προηγούμενος ακτιβισμός της Εσφαντιάρι περιλαμβάνει τη συμμετοχή σε εκστρατείες για τα δικαιώματα των γυναικών και τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ενεργό συμμετοχή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με επίκεντρο τα ζητήματα της Δυτικής Ασίας και τη συμμετοχή σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας υπέρ των Παλαιστινίων στη Γαλλία.
Συνάδελφοι ακτιβιστές που γνωρίζουν το έργο της λένε ότι δημοσίευσε μια σειρά αναρτήσεων που καταδικάζουν την ισραηλινή γενοκτονία στη Γάζα, παρουσιάζοντάς την ως θύμα καταστολής και της φιλοπαλαιστινιακής υπεράσπισης από τη Γαλλία.
Η περίπτωσή της έχει συγκριθεί με αυτή του Ιρανού μαέστρου της μουσικής Μπασίρ Μπιαζάρ, ο οποίος συνόδευε τη σύζυγό του σε ακαδημαϊκή αποστολή στη Γαλλία και φυλακίστηκε για αρκετές εβδομάδες πέρυσι για φιλοπαλαιστινιακούς στίχους.
Γαλλική σύλληψη και κατηγορίες κατά της Εσφαντιάρι
Η Εσφαντιάρι συνελήφθη από τη γαλλική αστυνομία στη Λυών, στις 28 Φεβρουαρίου 2025, και κρατείται στη φυλακή Fresnes στο Val-de-Marne, νότια του Παρισιού, από τις 2 Μαρτίου.
Η φυλακή στην Fresnes, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της ευρωπαϊκής χώρας, είναι διαβόητη για τη στέγαση επικίνδυνων εγκληματιών και για τις σκληρές και απάνθρωπες συνθήκες της.
Ήταν επίσης η τελευταία εγκατάσταση στη Γαλλία που προοριζόταν για τη χρήση της γκιλοτίνας.
Η Εισαγγελία του Παρισιού απήγγειλε κατηγορίες στην Ιρανό ακαδημαϊκό για «apologie du terrorisme» (δημόσια υπεράσπιση της τρομοκρατίας), με βάση αναρτήσεις στο Telegram, οι οποίες ισχυρίστηκαν ότι υποστήριζαν την επιχείρηση Al-Aqsa Flood της Χαμάς κατά του ισραηλινού καθεστώτος τον Οκτώβριο του 2023.
Οι πρόσθετες κατηγορίες περιλαμβάνουν «διαδικτυακή πρόκληση τρομοκρατίας, προσβολές λόγω καταγωγής ή θρησκείας, και άρνηση παροχής κωδικών πρόσβασης στους λογαριασμούς της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης» (X και Telegram).
Τέθηκε σε προσωρινή κράτηση μετά από έρευνα που ξεκίνησε η Εθνική Αντιτρομοκρατική Εισαγγελία στις 7 Νοεμβρίου 2024.
Η οικογένειά της έχασε την επαφή μαζί της στα τέλη Φεβρουαρίου 2025, με αποτέλεσμα να ειδοποιήσουν τις ιρανικές αρχές, οι οποίες με τη σειρά τους επικοινώνησαν με τους Γάλλους ομολόγους τους.
Αρχικά, οι γαλλικές αρχές δεν έδωσαν καμία δημόσια εξήγηση, οξύνοντας τις διπλωματικές εντάσεις. Στις 12 Απριλίου 2025, τελικά επιβεβαίωσαν την κράτησή της, επικαλούμενοι τη διαδικτυακή της δραστηριότητα.
Λόγω της περιορισμένης διαφάνειας των γαλλικών αρχών, το συγκεκριμένο περιεχόμενο των αναρτήσεων της Εσφαντιάρι στο Telegram παραμένει άγνωστο σε δημόσιες αναφορές, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αξιολόγηση της νομιμότητας των κατηγοριών εναντίον της.
Τι είπε το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν
Στις 10 Μαρτίου, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, Εσμαέιλ Μπαγκάι, μίλησε σε τοπικά μέσα ενημέρωσης σχετικά με την εξαφάνιση Ιρανού πολίτη στη Γαλλία.
«Δυστυχώς, μάθαμε ότι μια από τους πολίτες μας που διαμένει στη Γαλλία έχει εξαφανιστεί τις τελευταίες ημέρες και μέχρι στιγμής δεν έχουμε λάβει καμία συγκεκριμένη πληροφορία από τις αρμόδιες γαλλικές αρχές σχετικά με την κατάστασή της», δήλωσε ο Μπαγκάι.
Πρόσθεσε ότι το υπουργείο Εξωτερικών επικοινώνησε με τη Γαλλική Πρεσβεία στην Τεχεράνη και το προξενικό τμήμα του παρακολουθεί, ελπίζοντας να λάβει ακριβείς πληροφορίες το συντομότερο δυνατό για να αμβλυνθούν οι ανησυχίες της οικογένειας.
Η οικογένεια της Εσφαντιάρι επικοινώνησε με το ιρανικό υπουργείο αφού δεν έλαβε νέα της για 12 έως 13 ημέρες – μια ασυνήθιστη εξέλιξη, δεδομένου ότι οι κατηγορούμενοι έχουν το νόμιμο δικαίωμα να επικοινωνούν με την οικογένεια, τους δικηγόρους και τις πρεσβείες.
Ο Μπαγκάι μοιράστηκε αργότερα ενημερωμένες πληροφορίες κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου:
«Αν και οι προσπάθειές μας δυστυχώς δεν απέδωσαν αποτελέσματα, τουλάχιστον μάθαμε ότι βρίσκεται υπό κράτηση από τη γαλλική αστυνομία», δήλωσε.
«Δεν γνωρίζουμε τον λόγο για αυτό, αλλά γνωρίζουμε ότι αυτή η αξιοσέβαστη γυναίκα υπήρξε ακτιβίστρια υπέρ του λαού της Παλαιστίνης και προφανώς είχε δημοσιεύσει περιεχόμενο σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τον καταπιεσμένο λαό της Γάζας».
Σε επόμενες δηλώσεις του στις 7 Απριλίου, ο Μπαγκάι εξέφρασε την ελπίδα ότι η γαλλική κυβέρνηση θα παράσχει προξενική πρόσβαση στην Εσφαντιάρι το συντομότερο δυνατό, μετά από αρκετές εβδομάδες άρνησης, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και θα διευκρινίσει τους λόγους για τη σύλληψή της.
Τι είπε η οικογένεια και ο δικηγόρος της Εσφανδιάρι
Η οικογένεια της Mαχντιέ Εσφαντιάρι χαρακτήρισε τις κατηγορίες αβάσιμες και προσέλαβε τον Ναμπίλ Μπούντι, έναν δικηγόρο γνωστό για την υπεράσπιση των μεταναστών στη Γαλλία, για να την εκπροσωπήσει στο δικαστήριο.
Τη Δευτέρα ο Μπούντι εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συγκλονιστική σύλληψή της.
«Η εταιρεία προσεγγίστηκε από την οικογένεια της κυρίας Mαχντιέ Εσφαντιάρι, μιας Ιρανής μεταφράστριας που ζει στη Γαλλία για σχεδόν δέκα χρόνια και βρίσκεται υπό κράτηση από τις 2 Μαρτίου στη φυλακή Fresnes, μετά από το κατηγορητήριο της», είπε.
Σε αυτό το στάδιο, η οικογένειά της εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες για πολλές ανησυχητικές πτυχές της υπόθεσης, συμπεριλαμβανομένου του ξαφνικού χαρακτήρα της σύλληψής της, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τη σημαντική χρονική πάροδο, θέτοντας εύλογες αμφιβολίες για τον επείγον ή την αναγκαιότητα ενός τόσο αυστηρού μέτρου.
Καθώς η υπόθεση φαίνεται να εμπίπτει στις ελευθερίες του Τύπου, η οικογένεια ζήτησε αυστηρή τήρηση αυτών των αρχών και αντιτάχθηκε στην ποινικοποίηση της έκφρασης.
«Η εταιρεία θα διασφαλίσει με τη μέγιστη επαγρύπνηση ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα της κας Mαχντιέ Εσφαντιάρι τηρούνται, μεταξύ των οποίων το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και ελευθερία έκφρασης, όπως διασφαλίζονται από το Σύνταγμα και τις διεθνείς υποχρεώσεις της Γαλλίας», πρόσθεσε ο Μπούντι.