Πλαστικά στη Γεωργία: Ανάγκη για νέο θεσμικό πλαίσιο ώστε να αλλάξει η «αποκαρδιωτική» κατάσταση στην Ελλάδα

Με ιδιαίτερη επιτυχία στέφθηκε η συνάντηση εργασίας με τίτλο «Πλαστικά στη Γεωργία» που συνδιοργάνωσαν το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη και το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» με τη συνεργασία του ΕΣΥΦ στις 9 Δεκεμβρίου στην Αθήνα.

Οι επιπτώσεις από την πλαστική ρύπανση έχουν πολλές διαστάσεις. Αφορούν στη δημόσια υγεία, στα θαλάσσια οικοσυστήματα, αλλά και στην οικονομική δραστηριότητα σε τομείς όπως ο τουρισμός, η αλιεία, η πρωτογενής παραγωγή.

Η ρύπανση που προκαλείται από τα πλαστικά γεωργικής χρήσης είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 1,3 εκατομμύρια τόνους πλαστικό χρησιμοποιούνται στο τομέα της γεωργίας ετησίως και από αυτά ανακυκλώνεται μόλις το 23%. Στην Ελλάδα μεγάλο πρόβλημα αποτελούν οι 800 τόνοι πλαστικών συσκευασιών αγροχημικών, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν ανακυκλώνεται.

Στόχος της ημερίδας ήταν να γίνει μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση για τα γεωργικά πλαστικά απόβλητα με στόχο την εξεύρεση κατάλληλων συνεργιών, καθώς και την υιοθέτηση και προώθηση πολιτικών, μέτρων και έργων για την ορθή διαχείριση των πλαστικών που χρησιμοποιούνται στην γεωργία.

Μέσα από τα τρία πάνελ της εκδήλωσης, αναδείχθηκαν όλες οι νέες εξελίξεις και οι προβληματισμοί στον τομέα των πλαστικών Γεωργίας από ειδικούς επιστήμονες και θεσμικούς εκπρόσωπους από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και από εκπροσώπους του αγροτικού κόσμου και εταιριών ανακύκλωσης.

Η απουσία ενός σύγχρονου πλαισίου για τη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων του αγροτικού τομέα, που να έχει εφαρμογή στην πράξη και απτά αποτελέσματα για αγρότες και όχι μόνον, αποτέλεσε κοινή διαπίστωση των συμμετεχόντων στην εκδήλωση.

Το παρόν εκ μέρους του ΥπΑΑΤ έδωσε ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Κώστας Σκρέκας, ο οποίος, αφού τόνισε ότι είναι σε πρώτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση το ζήτημα της διαχείρισης των πλαστικών του αγροτικού τομέα, προανήγγειλε την σύσταση μιας ομάδας εργασίας στο ΥπΑΑΤ, της οποίας έργο θα είναι να μελετήσει τη διαχείριση των πλαστικών του αγροτικού τομέα από πολυαιθυλένιο.

Η κα Αγγελική Κοσμοπούλου, Εκτελεστική Διευθύντρια του Κοινωφελούς Ιδρύματος Α. Κ. Λασκαρίδη χαρακτήρισε «αποκαρδιωτική» την κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά τα πλαστικά στον αγροτικό τομέα, καθώς όπως υπογράμμισε «σύμφωνα με στοιχεία του αρμόδιου υπουργείου το 30% των αποβλήτων είναι πλαστικά».

«Το Κοινωφελές ίδρυμα Α.Κ. Λαζαρίδη «βλέπει» έντονα το πρόβλημα όταν αυτό είναι πλέον μη διαχειρίσιμο,  στο θαλάσσιο περιβάλλον, με το πλοίο TYPHOON που έχει παρέμβει στον καθαρισμό απομακρυσμένων ακτών από την Αττική μέχρι την Κρήτη. Όταν τα απόβλητα φτάνουν στη θάλασσα, το πρόβλημα δεν έχει λύση. Το μόνο που μπορεί να υπάρξει είναι μια “πυροσβεστική” αντιμετώπιση. Η λύση βρίσκεται στην πηγή: στην ορθή διαλογή, στην ανακύκλωση και τη συνολική διαχείριση των αποβλήτων. Από κοινού με το πρόγραμμα Νέα Γεωργία – Νέα Γενιά, ανοίξαμε τον διάλογο για το θέμα, προκειμένου να γίνουμε μέρος της λύσης. Αυτό άλλωστε κάνουμε και είναι ο ρόλος μας: να πιέζουμε και να δημιουργούμε συνέργειες για ένα καλύτερο περιβάλλον» πρόσθεσε η κ. Κοσμοπούλου.

«Η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών έφτασε το 2015 τα 381 εκατομμύρια τόνους», δήλωσε από την πλευρά της η Διευθύντρια του Κέντρου Καινοτομίας Καθαρής Ενέργειας, κα Serpil Guran.

«Υπολογίζεται ότι μόλις 10% των πλαστικών γεωργίας ανακυκλώνεται διεθνώς», τόνισε εξάλλου η Διευθύνουσα Σύμβουλος του «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» κα Έφη Λαζαρίδου. Και πρόσθεσε: « Είναι κρίσιμο να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που θα επιτρέπουν και θα προάγουν περιβαλλοντικά υπεύθυνες πρακτικές στον πρωτογενή τομέα. Οι παραγωγοί είναι διαχειριστές του φυσικού περιβάλλοντος. Χρειάζεται να τους δώσουμε ενημέρωση, εκπαίδευση και εργαλεία εν όψει των τόσο ανησυχητικών στοιχείων για το περιβάλλον και το κλίμα, όσο και τα «πράσινων» στρατηγικών και μέτρων που φέρνει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική. Όσοι εξάγουν προϊόντα στο εξωτερικό, διαπιστώνουν ότι σταδιακά η πιστοποίηση βιώσιμων πρακτικών – που μεταξύ άλλων αφορούν και στη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων- ανάγεται σε προϋπόθεση για εμπορική συμφωνία».

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Ειδικά στην ενότητα «Απόβλητα στη Γεωργία και πρακτικές διαχείρισης τους στην Ελλάδα», επισημάνθηκε ότι στη χώρα μας αν και το πρόβλημα έχει πλέον καταγραφεί, δεν υπάρχει  ο κατάλληλος σχεδιασμός για την αντιμετώπιση των αποβλήτων που προέρχονται από τη Γεωργία.

«Ευρύτερα, ήδη καταγράφονται έντονες οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον πρωτογενή τομέα και απαιτείται προσαρμογή όλων των τομέων παραγωγής στην κυκλική οικονομία, με μείωση και βελτιστοποίηση στη διαχείριση όλων των πόρων και τον αποβλήτων της παραγωγής, γεγονός που συνδέεται με την τεχνολογία και την καινοτομία» ανέφερε στην αρχική του εισήγηση ο Τάσος Ζάχος, Editor in Chief του FortuneGreece και συντονιστής της συζήτησης.

Οι Δημήτρης Μπριασούλης και Μιλτιάδης Χισκάκης από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών παρουσίασαν το πρόγραμμα LABELAGRIWASTE και αναφέρθηκαν στις πλαστικές αγροχημικές συσκευασίες που αποτελούν μια τις κυριότερες μορφές μόλυνσης, καθώς έως σήμερα οι κοινές πρακτικές απόρριψης των συσκευασιών αυτών περιλαμβάνουν την ταφή τους ή την ανεξέλεγκτη καύση τους, χωρίς να επιβάλλονται πρόστιμα, με αποτέλεσμα τη σημαντική μόλυνση εδαφών και υδροφόρου ορίζοντα, καθώς και την έκλυση χημικών αερίων, εξαιρετικά επιβαρυντικών για την υγεία.

Το πρόγραμμα τους έχει ήδη εφαρμοστεί σε εγχώριο αλλά και  ευρωπαϊκό επίπεδο, με μετρήσιμα αποτελέσματα, όπως στην Ηλεία, και προέκυψε μετά από συνεργασία με περισσότερες από 17 ερευνητικούς ευρωπαϊκούς φορείς. Στόχος τους είναι να συμβάλουν στον σχεδιασμό ενός περιβαλλοντικά φιλικού και οικονομικά βιώσιμου μοντέλου διαχείρισης αυτών των συσκευασιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Εκπροσωπώντας τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος πρέπει να αναπτύξει περισσότερες πρωτοβουλίες στον τομέα της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, ο Μάνος Κυκριλής, Διευθυντής Μάρκετινγκ κ’ R&D στα Πλαστικά Κρήτης αναφέρθηκε στις δράσεις της δικής τους εταιρείας. «Η ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ πιστεύει πως η βιομηχανία πρέπει να συμβάλλει ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος» ανέφερε και πρόσθεσε ότι για τον σκοπό αυτό έχει εγκαταστήσει σύγχρονη μονάδα ανακύκλωσης πλαστικών που λειτουργεί στο εργοστάσιό της στο Ηράκλειο, με δυναμικότητα 6.500 τόνους το έτος.

Η μονάδα ανακυκλώνει αγροτικά, βιομηχανικά και αστικά πλαστικά απορρίμματα, δίδεται όμως μεγάλη έμφαση στα χρησιμοποιημένα πλαστικά θερμοκηπίων, τα οποία συγκεντρώνονται σε ειδικά κέντρα συλλογής που έχει δημιουργήσει η εταιρία στις κύριες θερμοκηπιακές περιοχές της Ελλάδος σε συνεργασία με τοπικούς φορείς.

Συνολικά ανακυκλώνονται πάνω από 150.000 τόνοι πλαστικού από την εταιρεία που επενδύει για αυτό τον λόγο στην έρευνα και την καινοτομία, απασχολώντας πάνω από 200 επιστήμονες.

Μέρος των ανακυκλωμένων υλικών χρησιμοποιούνται σε ορισμένα από τα προϊόντα της εταιρείας (π.χ. φύλλα για κοινές χρήσεις, φύλλα ενσίρωσης), ενώ τα υπόλοιπα προμηθεύουν εργοστάσια πλαστικών στην Ελλάδα για διάφορες χρήσεις (πλαστικές σακούλες, σωλήνες άρδευσης κλπ.).

Ο κ. Κυκριλής εξέθεσε το παράδειγμα της εταιρείας του και είπε πως λειτουργεί με ενέργεια που προέρχεται 100% από ΑΠΕ, ενώ έχει καθετοποιημένη παραγωγή και κάνει και ανακύκλωση. Υπενθύμισε ότι τα Πλαστικά Κρήτης από το ξεκίνημα της εταιρείας ασχολήθηκαν με το θέμα των πλαστικών αποβλήτων, πρόσθεσε ότι το κακό είναι ότι δεν υπάρχει επί της ουσίας νομοθετικό πλαίσιο, ενώ σημείωσε τέλος ότι ο αγρότης με ευχαρίστηση θα έκανε ανακύκλωση.

Ο Γιάννης Καρακόλης, Διευθυντής Βορείου Ελλάδος της Polyeco, ήταν ιδιαίτερα επικριτικός για τη συμβολή της πολιτείας στην αντιμετώπιση του ζητήματος της διαχείρισης των πλαστικών. Επισήμανε ότι η χώρα μας παραμένει ουραγός σε ζητήματα ανακύκλωσης και ενεργειακής αξιοποίησης  των αποβλήτων, έκανε λόγο για οδηγίες που δεν ταιριάζουν με την πραγματικότητα και περιέγραψε την κατάσταση ως «τραγική». Η ελληνική εταιρεία διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων πρόσφατα εγκαινίασε τη νέα, σύγχρονη εγκατάστασή της, εντός της βιομηχανικής περιοχής της Σίνδου, στη Θεσσαλονίκη.

Τέλος ο Νίκος Μπουκουβάλας αγρότης με κηπευτικά από το Μαραθώνα και έμπορος εφοδίων ανέφερε ότι είναι μεγάλο το πρόβλημα με τα πλαστικά στη γεωργία και πως εκείνη που δεν ακούει, συνήθως, είναι η παλιά γενιά των αγροτών. Ανέφερε επίσης ότι οι νέοι αγρότες είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν τόσο με την πολιτεία όσο με τα πανεπιστήμια, ενώ πρόσθεσε πως το ζήτημα της εκπαίδευσης είναι βασικό ώστε ο αγροτικός τομέας να γίνει πιο ανταγωνιστικός και να προσαρμοστεί με τα νέα δεδομένα.