Πέθανε ο πρώτος άνθρωπος που έκανε διαστημικό περίπατο

Την τελευταία του πνοή άφησε σήμερα ο άνθρωπος που έμεινε στην ιστορία όταν στις 18 Μαρτίου του 1965, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στο διάστημα εκτός οχήματος.

Γεννήθηκε στις 30 Μαΐου 1934 στο Listvyanka της επαρχίας Tisulsky, στην περιφέρεια Κεμέροβο. Ο Λεόνοφ έμεινε στην ιστορία όταν, στις 18 Μαρτίου του 1965, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έκανε διαστημικό περίπατο εκτός οχήματος. Εκτός από αυτήν την πρωτιά, υπήρξε γενικότερα σημαντική μορφή του Σοβιετικού διαστημικού προγράμματος.

Ο Αλεξέι Λεόνοφ ήταν ένας από τους 20 πιλότους της Σοβιετικής Πολεμικής Αεροπορίας που επελέγησαν να αποτελέσουν την πρώτη ομάδα κοσμοναυτών, το 1960. Όπως όλοι οι Σοβιετικοί κοσμοναύτες, ο Λεόνοφ ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης.

Ο διαστημικός περίπατος εκτός οχήματος είχε προγραμματισθεί να γίνει με την αποστολή του προγράμματος Βοστόκ 11, αλλά αυτή ακυρώθηκε και έτσι το ιστορικό γεγονός συνέβη κατά την πτήση του Βοσχόντ 2. Ο Λεόνοφ είχε περάσει δεκαοκτώ μηνών εντατική εξάσκηση σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας και ειδική εκπαίδευση για την αποστολή.

Την Πέμπτη 18 Μαρτίου του 1965, 11:30 π.μ. ώρα Μόσχας και 90 λεπτά μετά την εκτόξευση του Βοσχόντ-2 από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, στην Κεντρική Ασία, το Βοσχόντ-2 ολοκλήρωσε την πρώτη του περιστροφή γύρω από τη Γη, γύρω στα 500 χιλόμετρα πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη. Η θυρίδα του διαστημόπλοιου άνοιξε και ο 30χρονος συνταγματάρχης Αλεξέι Λεόνοφ στάθηκε στο κατώφλι περιμένοντας την εντολή του 39χρονου κυβερνήτη του, συνταγματάρχη Πάβελ Μπελιάφσκι. Στην αίθουσα Σβερντλόφ του Κρεμλίνου, οι Σοβιετικοί ηγέτες Λεονίντ Μπρέζνιεφ και Αναστάς Μικογιάν -επικεφαλής του κόμματος και του κράτους, αντίστοιχα- παρακολουθούσαν το τολμηρό εγχείρημα.

Μετά από λίγο, ο Λεόνοφ έριξε έξω από το σκάφος ένα λεπτό καλώδιο, μήκους 5,35 μέτρων, που τον συνέδεε με το διαστημόπλοιο. Αμέσως μετά λύγισε τη μέση του και τίναξε προς τα πίσω τα πόδια του για να βγει από το Βοσχόντ-2. Για τρία περίπου λεπτά κρατήθηκε με το ένα χέρι από το κατώφλι, πότε σε οριζόντια και πότε σε κατακόρυφη θέση, μέχρι που κάποια στιγμή έδωσε μία ώθηση στο σώμα του και απομακρύνθηκε από το σκάφος. Απελευθερωμένος από τη βαρύτητα κινήθηκε με αργές, αλλά ζωηρές κινήσεις, και έκανε πέντε “τούμπες”. Μία φωτογραφική μηχανή στην εξωτερική πλευρά του διαστημόπλοιου απαθανάτισε, στιγμιότυπο προς στιγμιότυπο, την πρώτη “βουτιά” του ανθρώπου στο διάστημα. Η “βόλτα” του Λεόνοφ ολοκληρώθηκε χωρίς προβλήματα μέσα σε 12 λεπτά και εννέα δευτερόλεπτα, στη διάρκεια των οποίων το σοβιετικό διαστημόπλοιο διένυσε περί τα 5.000 χιλιόμετρα περιφερόμενο γύρω από τη Γη.

Στο τέλος του διαστημικού περιπάτου, η διαστημική στολή του Λεόνοφ είχε διογκωθεί στο κενό του διαστήματος, σε σημείο όπου δεν μπορούσε να εισέλθει εκ νέου στον αεροφράκτη προκειμένου να επιστρέψει στο σκάφος. Έτσι, άνοιξε μια βαλβίδα για να μπορέσει κάποια από την πίεση εντός της στολής να εκτονωθεί και να μικρύνει ο όγκος της στολής. Με αυτόν τον τρόπο, μόλις και μετά βίας μπόρεσε να εισέλθει πάλι μέσα στην κάψουλα.

Με τον Αλεξέι Λεόνοφ να έχει πραγματοποιήσει με επιτυχία την πρώτη “βόλτα” ανθρώπου στο διάστημα, οι Σοβιετικοί κατέκτησαν άλλη μία διαστημική πρωτιά, καθώς είχε προηγηθεί ο άθλος του Γιούρι Γκαγκάριν. Όταν το διαστημόπλοιο πέρασε πάνω από την ευρωπαϊκή Ρωσία, συνδέθηκε τηλεφωνικά με την αίθουσα Σβερντλόφ και ο Λεονίντ Μπρέζνιφ συνεχάρη προσωπικά τους δύο κοσμοναύτες.

Ο Αλεξέι Λεόνοφ ήταν ο τελευταίος επιζών από τους 5 κοσμοναύτες του προγράμματος Βοσχόντ. Σημειώνεται ότι οι Αμερικανοί κατάφεραν να πραγματοποιήσουν τον πρώτο διαστημικό περίπατο εκτός σκάφους με τον αστροναύτη Έντουαρντ Γουάιτ τρεις μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 1965.

Μετέπειτα δραστηριότητες

Το έτος 1968, ο Λεόνοφ επιλέχθηκε ως κυβερνήτης του διαστημόπλοιου Σογιούζ που θα πραγματοποιούσε επανδρωμένη περιφορά της Σελήνης, στα πλαίσια της Κούρσας του Διαστήματος και της προετοιμασίας της Σοβιετικής Ένωσης για μια επανδρωμένη προσελήνωση. Δεδομένου όμως ότι όλες οι μη επανδρωμένες δοκιμαστικές πτήσεις του έργου, κυρίως οι δοκιμές του πυραύλου Ν1, απέτυχαν, και δεδομένου ότι με το Απόλλων 8 οι ΗΠΑ έκαναν την πρώτη επανδρωμένη περιφορά γύρω από τη Σελήνη, η Σοβιετική πτήση ακυρώθηκε. Ο Λεόνοφ είχε, επίσης, επιλεγεί να είναι ο πρώτος Σοβιετικός κοσμοναύτης που θα πατούσε στη Σελήνη. Το σχέδιο αυτό ακυρώθηκε επίσης.

Στη συνέχεια, ο Λεόνοφ είχε επιλεχθεί ως κυβερνήτης της αποστολής του 1971 Soyuz 11-Σαλιούτ 1, της πρώτης αποστολής επάνδρωσης διαστημικού σταθμού, αλλά το πλήρωμά του αντικαταστάθηκε με το εφεδρικό πλήρωμα, διότι ο κοσμοναύτης Βαλερί Κουμπάσοφ εμφάνισε ύποπτα συμπτώματα προσβολής από φυματίωση. Ο Λεόνοφ θα ήταν ο κυβερνήτης της επόμενης αποστολής στο Σαλιούτ 1, αλλά αυτή ακυρώθηκε μετά το θάνατο των μελών του πληρώματος του Σογιούζ 11, και ο διαστημικός σταθμός τέθηκε εκτός τροχιάς. Οι δυο επόμενοι σταθμοί Σαλιούτ χάθηκαν κατά την εκτόξευση ή αμέσως μετά. Όταν τελικά ο Σαλιούτ 4 έφτασε σε τροχιά, στον Λεόνοφ είχε ανατεθεί ένα πιο διάσημο εγχείρημα.

Ο Λεόνοφ παρά την ηλικία του ήταν δραστήριος. Προπορευόταν σε μια εταιρεία επενδύσεων στη Μόσχα. Το 2001 διετέλεσε αντιπρόεδρος της τράπεζας Alfa Bank στη Μόσχα και σύμβουλος του πρώτου αναπληρωτή του Διοικητικού Συμβουλίου. Το 2004 ο Αλεξέι Λεόνοφ και ο πρώην Αμερικανός αστροναύτης Ντέιβιντ Σκοτ ξεκίνησαν τη συνεργασία για τη συγγραφή μιας διπλής ιστορικής βιογραφίας σχετικά με τη διαστημική κούρσα μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης. Το βιβλίο εκδόθηκε με τον τίτλο «Δύο όψεις του φεγγαριού: Η Ιστορία του αγώνα δρόμου του Ψυχρού Πολέμου» και δημοσιεύθηκε το 2006. Την εισαγωγή στο βιβλίο έγραψαν ο αστροναύτης Νιλ Άρμστρονγκ και ο ηθοποιός Τομ Χανκς.