Πανδημία: O δύσβατος δρόμος για την εκταμίευση των ευρωπαϊκών κονδυλίων

Πριν μερικούς μήνες, η Ευρώπη έφτασε ασθμαίνοντας και μετά από αλλεπάλληλες παλινδρομήσεις και τακτικισμούς στην κατά τα άλλα ιστορική απόφαση για τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και των άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων (πρόγραμμα SURE,  Ταμείο για επιχειρήσεις), που θα ενισχύσουν τις δοκιμαζόμενες, από την πανδημία του κορωνοϊού, ευρωπαϊκές χώρες.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Τώρα, και ενώ η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται υπό την ασφυκτική υγειονομική και οικονομική πίεση που προκαλεί ο δεύτερος «γύρος» της πανδημίας, τίθενται νέα σημαντικά εμπόδια, αναφορικά με την τελική εκταμίευση των χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Η χώρα μας, που συνεχίζει να πλήττεται σημαντικά και, αναγκάστηκε ελέω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης να προχωρήσει σε δεύτερο lockdown, έχει εναποθέσει πολλές από τις «ελπίδες» για ουσιαστική επαναφορά σε θετικούς ρυθμούς, στο Ταμείο Ανάκαμψης. Η Ελλάδα, βάσει των όσων έχουν συμφωνηθεί στο ανώτατο ευρωπαϊκό επίπεδο, θα λάβει 32 δισεκατομμύρια ευρώ από το εν λόγω Ταμείο, που αποτελεί σταθμό συναίνεσης στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άπαντες, βεβαίως, γνώριζαν εξ’ αρχής, ότι η πολυπόθητη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, και μάλιστα στο θετικό σενάριο που σχετίζεται με τις κεντρικές ευρωπαϊκές αποφάσεις (τελική έγκριση σχεδίου από Ευρωκοινοβούλιο και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), θα δινόταν στα μέσα του 2021. Ουδείς προδίκαζε ότι νέα προβλήματα θα ανέκυπταν, θέτοντας εκ νέου σε αμφιβολία το χρονοδιάγραμμα εκταμίευσης των χρημάτων, γεγονός που προκαλεί έκδηλη ανησυχία όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε πλείστες ευρωπαϊκές χώρες.

Το «αντάρτικο» Πολωνίας-Ουγγαρίας

Η Ευρώπη έρχεται ξανά αντιμέτωπη με τους δαίμονές της. Αυτή τη φορά Πολωνία και Ουγγαρία αποτελούν την «πέτρα του σκανδάλου». Μπλοκάρουν τον προϋπολογισμό 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης, αντιδρώντας στη ρήτρα της διατήρησης του κράτους δικαίου που είναι κοινή και αφορά τα κονδύλια που θα αποδοθούν από την Ε.Ε. Οι δύο  χώρες κατηγορούνται ότι παραβιάζουν συστατικά του κράτους δικαίου, (πολιτικά δικαιώματα, ελευθερία του Τύπου, ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης), όπως τα έχει ορίσει στη «χάρτα» της η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολωνία και Ουγγαρία ζητούν την αποδέσμευση της εν λόγω ρήτρας με τα χρήματα από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα άρουν το βέτο και κατά συνέπεια ο συνολικός ευρωπαϊκός σχεδιασμός θα τεθεί εν αμφιβόλω.

Νέες καθυστερήσεις, αλλάζει το χρονοδιάγραμμα, ανησυχεί η Αθήνα

Σε κάθε περίπτωση, η εν λόγω εξέλιξη, απόρροια της στάσης Ουγγαρίας και Πολωνίας, θέτει νέα εμπόδια στην τελική εκταμίευση των χρημάτων, που αποτελούν «μάννα εξ’ ουρανού» για την Ελλάδα αλλά και για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Η ζημιά, πάντως, έχει ήδη γίνει… Ακόμη κι αν η προεδρεύουσα Γερμανία βρει τελικώς μια συμβιβαστική λύση, και «νουθετήσει» Πολωνία και Ουγγαρία, η καθυστέρηση στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού χρονοδιαγράμματος, θα είναι τουλάχιστον της τάξης των δύο μηνών.

Εξέλιξη, αναμφίβολα δυσμενής για την Ελλάδα και δη το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, που έχει συνδέσει αναντίρρητα το αφήγημα της επανάκαμψης εντός του 2021 (ρυθμού ανάπτυξης 4,5-5% του ΑΕΠ), όπως άλλωστε προκύπτει από το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού, με τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Απαραίτητη η ορθή διαχείριση των κεφαλαίων του προγράμματος SURE

Με δεδομένες τις καθυστερήσεις στην «απορρόφηση» των χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης, γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη για ορθολογιστική αξιοποίηση και διοχέτευση των κονδυλίων που αφορούν το πρόγραμμα SURE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απασχόληση. Ήδη τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ από το συνολικό κονδύλι των 2,7 δισ., εκταμιεύονται και χωρίς αμφιβολία αποτελούν σημαντική «χείρα βοηθείας». Η διατήρηση των θέσεων εργασίας και η προάσπιση της απασχόλησης εν μέσω της οικονομικής «θύελλας» που προξενεί η πανδημία, πρέπει να αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις στόχους για την κυβέρνηση.

Η ορθή διαχείριση των εν λόγω χρημάτων και οι στοχευμένες δράσεις, μέσω αυτών, για την ενίσχυση της απασχόλησης, είναι ύψιστης σημασίας. Πόσω μάλλον αν λάβουμε υπόψη ότι αυτά τα κεφάλαια από το πρόγραμμα SURE θα αποτελέσουν τη μοναδική ενίσχυση εκ μέρους της Ευρώπης, τουλάχιστον για τους επόμενους έξι μήνες, με δεδομένα τα εμπόδια που τίθενται και τις καθυστερήσεις που προκύπτουν με το Ταμείο Ανάκαμψης. Οπότε, χρειάζεται σύνεση, μεθοδικότητα και ασφαλώς σχέδιο, για την όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση των κονδυλίων από το πρόγραμμα Sure της Κομισιόν.