Ουκρανία: Προς νέα κλιμάκωση μετά τα πλήγματα με drones και τις απειλές Πούτιν

Η σφοδρή επίθεση της Ουκρανίας με μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε βάθος ρωσικού εδάφους άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην πολεμική σύγκρουση, με το Κρεμλίνο να προειδοποιεί πως θα απαντήσει «όπως και όταν το κρίνει σκόπιμο». Η ρητορική αυτή έρχεται στον απόηχο των ζημιών που υπέστησαν τέσσερις ρωσικές αεροπορικές βάσεις από ουκρανικά drones, σε μία κίνηση υψηλού ρίσκου, που σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους προκάλεσε σημαντικές απώλειες σε στρατιωτικό υλικό.

Η ρωσική απάντηση, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, θα εξαρτηθεί από τη στρατιωτική εκτίμηση της στιγμής. Ωστόσο, η χρονική συγκυρία της τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ Βλαντίμιρ Πούτιν και Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη Τετάρτη – και οι πληροφορίες ότι ο Πούτιν διεμήνυσε προσωπικά στον Αμερικανό πρώην πρόεδρο πως «η Ρωσία θα ανταποδώσει» – υπογραμμίζουν το γεωπολιτικό βάρος της κρίσης.

Η ρωσική απάντηση δεν άργησε. Μέσα σε λίγες ώρες, η Μόσχα εξαπέλυσε σφοδρούς βομβαρδισμούς με πυραύλους και drones σε αστικά κέντρα της Ουκρανίας. Το πλέον τραγικό πλήγμα σημειώθηκε στην πόλη Πριλούκι, όπου ένα drone τύπου Shahed έπληξε πολυκατοικία, σκοτώνοντας πέντε ανθρώπους – ανάμεσά τους ένα βρέφος, τη μητέρα και τη γιαγιά του. Όπως ανακοίνωσε ο Ζελένσκι, το παιδί ήταν εγγονός διασώστη, ο οποίος έσπευσε στο σημείο της τραγωδίας, χωρίς να γνωρίζει πως επρόκειτο για το ίδιο του το σπίτι.

Παράλληλα, στην πόλη Χερσώνα σημειώθηκαν επιθέσεις σε διοικητικά κτίρια, ενώ η αμερικανική πρεσβεία στο Κίεβο εξέδωσε αυστηρή προειδοποίηση για «σοβαρές αεροπορικές επιδρομές», καλώντας τους Αμερικανούς πολίτες να επιδείξουν αυξημένη προσοχή.

Η επιτυχία της ουκρανικής επίθεσης, η οποία βασίστηκε σε drones που διείσδυσαν εντός της Ρωσίας μέσω φορτηγών, προκάλεσε κύμα εσωτερικής πίεσης στο Κρεμλίνο. Φιλορωσικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μπλόγκερ ζήτησαν ακόμη και χρήση πυρηνικών, παρότι αναλυτές θεωρούν ένα τέτοιο σενάριο εξαιρετικά απίθανο.

Το ρωσικό πυρηνικό δόγμα επιτρέπει τη χρήση πυρηνικών μόνο σε περιπτώσεις «υπαρξιακής απειλής» για το κράτος. Ο ειδικός Pavel Podvig ξεκαθάρισε ότι τα ουκρανικά πλήγματα, όσο επιτυχημένα κι αν ήταν επιχειρησιακά, δεν απείλησαν ούτε την κυριαρχία ούτε την αποτρεπτική ικανότητα του ρωσικού πυρηνικού οπλοστασίου. Η όποια χρήση πυρηνικών, άλλωστε, θα έφερνε τη Ρωσία σε ευθεία ρήξη με την Κίνα, που ήδη έχει προειδοποιήσει τον Πούτιν να αποφύγει τέτοια μέσα.

Πλήγμα στις ειρηνευτικές φιλοδοξίες Τραμπ

Η επιχείρηση των ουκρανικών drones φαίνεται να αποδυναμώνει τη διπλωματική πρωτοβουλία Τραμπ για ειρηνευτική διαμεσολάβηση. Αν και ο ίδιος δεν έκανε δημόσιο σχόλιο, κύκλοι του περιβάλλοντός του ανέφεραν στο Axios ότι χαρακτήρισε την επίθεση «σκληρή» και «ισχυρή», διαπιστώνοντας ότι καθιστά πιο δύσκολες τις προοπτικές για εκεχειρία.

Η δήλωση του Πούτιν ότι «το Κίεβο διεξάγει τρομοκρατικές επιθέσεις» και το ερώτημα «ποιος διαπραγματεύεται με τρομοκράτες;» αποδομεί κάθε σενάριο ουσιαστικού διαλόγου, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.

Παρά τις στρατηγικές επιτυχίες της Ουκρανίας σε επίπεδο ειδικών επιχειρήσεων, η Ρωσία διατηρεί την πρωτοβουλία στο μέτωπο. Στην ανατολική Ουκρανία οι ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν σταθερά, ενώ τις τελευταίες δύο εβδομάδες έχουν καταλάβει περισσότερα από 150 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην περιφέρεια Σούμι, απειλώντας πλέον ευθέως την ομώνυμη πρωτεύουσα.

Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι αναμένουν νέα ρωσική θερινή επίθεση, με βασικούς στόχους τις περιφέρειες Σούμι και Χάρκοβο. Την ίδια στιγμή, οι ουκρανικές ενέργειες δολιοφθοράς συνεχίζονται – πιο πρόσφατη, η υποβρύχια ανατίναξη γέφυρας-κλειδιού που συνδέει την Κριμαία με τη ρωσική ενδοχώρα.

Η τελευταία κλιμάκωση σηματοδοτεί μια νέα, πιο απρόβλεπτη φάση στον πόλεμο Ρωσίας–Ουκρανίας. Η Μόσχα δείχνει να αντιδρά με συνδυασμό ρητορικής έντασης, μαζικών πληγμάτων και τακτικών επιδείξεων ισχύος, χωρίς – τουλάχιστον προς το παρόν – να διακινδυνεύσει στρατηγικές αποφάσεις, όπως η χρήση πυρηνικών. Από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία ποντάρει στις συμβολικές και στρατηγικές νίκες για να αναπτερώσει το ηθικό και να φρενάρει τη ρωσική προέλαση.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία. Ειδικά χώρες όπως η Κίνα, που επιδιώκουν σταθερότητα και αποφυγή πυρηνικής σύγκρουσης, ενδέχεται να παίξουν ρόλο «αθέατου μεσολαβητή». Όμως όσο δεν διαμορφώνεται κοινό έδαφος για ειρηνευτικό διάλογο, το πεδίο της μάχης θα συνεχίσει να γράφει την ιστορία – με τίμημα ανθρώπινες ζωές, αστάθεια και γεωπολιτική ασφυξία.