Ουγγαρία: Νομοσχέδιο του Όρμπαν στοχοποιεί οργανισμούς με ξένη χρηματοδότηση

Το κυβερνών κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν κατέθεσε νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο, με το οποίο θεσπίζεται κατάλογος οργανισμών που λαμβάνουν ξένη χρηματοδότηση και περιορίζονται οι δραστηριότητές τους, εφόσον κριθούν απειλή για την κυριαρχία της χώρας.

Ο Όρμπαν είχε δεσμευθεί ήδη από τον Μάρτιο ότι θα λάβει μέτρα κατά της ξένης χρηματοδότησης ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και κομμάτων της αντιπολίτευσης. Η εξαγγελία εντάσσεται στο πλαίσιο της προεκλογικής του εκστρατείας ενόψει των εκλογών του 2026, στις οποίες αναμένεται να αντιμετωπίσει πρωτοφανή πρόκληση από ένα νέο κόμμα της αντιπολίτευσης.

Το νομοσχέδιο, που κατατέθηκε αργά το βράδυ της Τρίτης, προβλέπει ότι η Υπηρεσία Προστασίας της Κυριαρχίας (SPO) θα έχει την αρμοδιότητα να καταρτίζει λίστα με νομικές οντότητες που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό και των οποίων οι δραστηριότητες θεωρούνται απειλητικές.

Ένας οργανισμός μπορεί να ενταχθεί στη λίστα εφόσον η SPO κρίνει ότι υπονομεύει «τον ανεξάρτητο, δημοκρατικό και βασισμένο στο κράτος δικαίου χαρακτήρα της Ουγγαρίας» ή ότι παραβιάζει τη συνταγματική ταυτότητα ή τον χριστιανικό πολιτισμό της χώρας. Ως απειλητικές θα μπορούσαν επίσης να θεωρηθούν δραστηριότητες που αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία του γάμου, της οικογένειας και των βιολογικών φύλων.

Οι οργανισμοί που θα περιλαμβάνονται στον κατάλογο θα υπόκεινται σε χρηματοοικονομική επιτήρηση, ενώ οι τραπεζικοί λογαριασμοί τους θα παρακολουθούνται. Η χρηματοδότηση από το εξωτερικό που κρίνεται απειλητική μπορεί να μπλοκάρεται. Επιπλέον, οι αρχές θα έχουν δικαίωμα εισόδου στα γραφεία των οργανισμών για έλεγχο εγγράφων και ηλεκτρονικών συσκευών.

Το νομοσχέδιο προβλέπει αυστηρά πρόστιμα: οι οργανισμοί που λαμβάνουν ξένη χρηματοδότηση θα υποχρεώνονται να καταβάλουν πρόστιμο 25 φορές μεγαλύτερο από το ποσό που έλαβαν. Αν δεν καταβληθεί εντός 15 ημερών, οι δραστηριότητές τους πρέπει να διακοπούν.

Η πρόταση νόμου έχει προκαλέσει αντιδράσεις από την αντιπολίτευση και ανεξάρτητους δημοσιογράφους, πολλοί από τους οποίους την παρομοιάζουν με τον αποκαλούμενο «νόμο περί ξένων πρακτόρων» της Ρωσίας. Ο εν λόγω νόμος, που υιοθετήθηκε για πρώτη φορά το 2012, επιτρέπει στις ρωσικές αρχές να χαρακτηρίζουν ως «ξένους πράκτορες» τις ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό και δραστηριοποιούνται πολιτικά.

Έκτοτε, η ρωσική νομοθεσία έχει επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει και φυσικά πρόσωπα, όπως δημοσιογράφους και bloggers, εξέλιξη που, σύμφωνα με οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιορίζει δραστικά τη διαφωνία.

«Το νομοσχέδιο ακολουθεί κατά γράμμα το ρωσικό εγχειρίδιο», έγραψε στο Facebook ο δήμαρχος της Βουδαπέστης, Γκέργκελι Καρατσόνι. Από την πλευρά του, ο Μάρτον Τόμπος, πρόεδρος του μικρού αντιπολιτευόμενου κόμματος Momentum, προειδοποίησε ότι «με αυτήν την πρόταση, θα μπορούσαν να κλείσουν κάθε ανεξάρτητο ουγγρικό μέσο ενημέρωσης και κάθε ΜΚΟ που ασχολείται με τα κοινά».

Η Υπηρεσία Προστασίας της Κυριαρχίας ιδρύθηκε το 2023, με αποστολή να παρακολουθεί κινδύνους που, σύμφωνα με το Fidesz, προέρχονται από αδικαιολόγητες πολιτικές παρεμβάσεις ξένων προσώπων ή ομάδων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ουγγαρίας σε σχέση με το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία της Υπηρεσίας.