Οι θεσμικές και επιχειρησιακές προκλήσεις των λογιστών στην Ελλάδα του 2025

Στην Ελλάδα του 2025, ο ρόλος του λογιστή δεν περιορίζεται πια στη μηχανική καταγραφή στοιχείων. Ο λογιστής καλείται να ερμηνεύει, να προσανατολίζει, να συνθέτει και να διασφαλίζει τη συμμόρφωση σε ένα περιβάλλον όπου η πολυνομία, η ταχύτητα των θεσμικών αλλαγών και η ψηφιοποίηση συνθέτουν ένα νέο επαγγελματικό τοπίο.

Γράφει ο *Τάσος Δουκέρης

Αυτός ο μετασχηματισμός δεν είναι απλώς τεχνικός — είναι επιστημονικός. Η λογιστική έχει εξελιχθεί σε πεδίο εφαρμοσμένης γνώσης με έντονα διακλαδική φύση: δικαίου, πληροφορικής, διοίκησης, φορολογικής θεωρίας και χρηματοοικονομικής συμβουλευτικής.

Η θεσμική μετάλλαξη του πλαισίου

Η θεσμική πίεση είναι ίσως η λιγότερο ορατή, αλλά πιο διαβρωτική. Η συνεχής εισαγωγή εγκυκλίων, νόμων, αλλαγών σε πλατφόρμες, επιμέρους παραθυρικών ρυθμίσεων και έκτακτων εφαρμογών κατακερματίζει την έννοια της προβλεψιμότητας — θεμελιώδη αξία για οποιονδήποτε ασκεί επιστημονικά ένα επάγγελμα.

Οι λογιστές:

-Δεν έχουν θεσμικά κατοχυρωμένο προστατευτικό πλαίσιο σε σχέση με τις ευθύνες που αναλαμβάνουν.

-Υφίστανται μεταβίβαση ευθυνών χωρίς αντισταθμιστικές ασφαλιστικές ή νομικές πρόνοιες.

-Εργάζονται με ρυθμούς και απαιτήσεις που προϋποθέτουν υποδομές επιτελικού σχεδιασμού, ενώ το σύστημα συνεχίζει να τους αντιμετωπίζει ως εκτελεστικά όργανα.

Η θεσμική αβεβαιότητα δεν πλήττει μόνο τον επαγγελματία. Πλήττει το κύρος του ίδιου του κλάδου. Όταν κάθε αλλαγή στον φορολογικό ή εργασιακό χάρτη αντιμετωπίζεται ως “πρόβλημα του λογιστή”, το επάγγελμα χάνει την ανεξαρτησία και το επιστημονικό του κύρος.

Η επιχειρησιακή πίεση και το παράδοξο της απόδοσης

Αν και οι λογιστές λειτουργούν πλέον ως κόμβοι διαχείρισης πληροφορίας και ρυθμιστικής συμμόρφωσης, η μετάβαση αυτή έγινε χωρίς δομική υποστήριξη.

Οι επιχειρησιακές απαιτήσεις αυξήθηκαν — χωρίς να αναπτυχθεί ταυτόχρονα και ένα λειτουργικό περιβάλλον που να τις καθιστά εφικτές.

-Οι τεχνολογικές υποδομές είναι συχνά δυσλειτουργικές ή ελλιπώς διασυνδεδεμένες.

-Οι ανθρώπινοι πόροι περιορίζονται, με αποτέλεσμα υπερφόρτωση γνώσης και έργου σε λίγους επαγγελματίες.

-Η αίσθηση του χρόνου ως διαθέσιμου εργαλείου έχει χαθεί: ο λογιστής εργάζεται σε καθεστώς συνεχούς απόκρισης, χωρίς τη δυνατότητα στρατηγικής πρόβλεψης.

Ο σύγχρονος λογιστής δεν έχει ανάγκη από περισσότερες υποχρεώσεις. Έχει ανάγκη από θεσμική οριοθέτηση, επιστημονική αναγνώριση και πραγματικά λειτουργική υποστήριξη.

Δεν είναι απλώς ο «ειδικός των αριθμών». Είναι ο ρυθμιστικός διαμεσολαβητής ανάμεσα σε κράτος, επιχείρηση και κοινωνία. Κι αν το επάγγελμά του παραμείνει χωρίς επιστημονικό θεμέλιο, θα πάψει να είναι επάγγελμα — και θα μετατραπεί σε υπηρεσία με ημερομηνία λήξης.

Ο επαγγελματίας σε καθεστώς επιβίωσης: Η ανθρώπινη όψη της πίεσης

Κάτω από τους τίτλους, τα διαγράμματα και τα ημερολόγια υποβολής, υπάρχει ένας άνθρωπος. Ο λογιστής του 2025 δεν δοκιμάζεται μόνο επιστημονικά — δοκιμάζεται ψυχικά.

Πολλοί επαγγελματίες του κλάδου:

-Δεν απολαμβάνουν στοιχειώδη ελεύθερο χρόνο.

-Εργάζονται υπό διαρκή καθεστώς απειλής προστίμων, αστοχιών ή καθυστερήσεων.

-Ζουν με την αίσθηση ότι «πάντα κάτι έχει αλλάξει» και πρέπει να το μάθουν ακαριαία.

Η τεχνολογική πρόοδος, αντί να λειτουργήσει ως εργαλείο υποστήριξης, επιβλήθηκε ως εργαλείο ελέγχου. Η ψηφιοποίηση χωρίς ουσιαστική επιμόρφωση και θεσμική θωράκιση μετέτρεψε τους λογιστές σε χειριστές έκτακτων κρίσεων. Κάθε νέο σύστημα, κάθε αλλαγή πλατφόρμας, κάθε εγκύκλιος γίνεται εσωτερικός σεισμός.

Η εξάντληση δεν είναι επιλογή· είναι σύμπτωμα ενός συστήματος που ξεχνά ότι οι επαγγελματίες είναι άνθρωποι.

Αυτή η ανθρώπινη διάσταση της κόπωσης δεν αποτυπώνεται σε φόρμες. Αποτυπώνεται σε βλέμματα. Σε κουβέντες στο τηλέφωνο. Σε υπολογιστές που δεν κλείνουν ποτέ. Σε παιδιά που βλέπουν τους γονείς τους μόνο πίσω από μια οθόνη.

Η απαίτηση του αύριο

Το επάγγελμα του λογιστή χρειάζεται επαναπροσδιορισμό. Όχι ως “δουλειά”. Ως λειτουργία κρίσιμη για την οικονομική δημοκρατία.

-Χρειάζεται νομοθετική θωράκιση.

-Χρειάζεται θεσμική φωνή.

-Χρειάζεται ανθρώπινο ρυθμό.

Αν συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τους λογιστές ως εκτελεστές μιας ατέρμονης λίστας υποχρεώσεων, τότε ως κοινωνία θα χάσουμε τον μοναδικό κρίκο που κρατάει τη σχέση κράτους – φορολογούμενου – επιχείρησης εν ζωή.

Από τον ρόλο του εκτελεστή στη θέση του συμμέτοχου στην οικονομία

Η μετάβαση του λογιστή από έναν ρόλο “εκτελεστή υποχρεώσεων” σε καίριο συμμέτοχο της οικονομικής ζωής δεν αποτελεί πολυτέλεια. Είναι πλέον αναγκαιότητα. Η Ελλάδα δεν μπορεί να προχωρήσει σε φορολογική συνείδηση, διαφάνεια και βιώσιμη επιχειρηματικότητα χωρίς την ουσιαστική αναβάθμιση του επαγγελματία που μεταφράζει καθημερινά τους νόμους σε πράξη.

Ο λογιστής ως πυλώνας θεσμικής σταθερότητας

Η θεσμική αναγνώριση του λογιστή δεν είναι απλώς επαγγελματική διεκδίκηση. Είναι κρίσιμη για την υγεία του οικονομικού συστήματος. Όταν οι φορείς της αγοράς αντιμετωπίζουν ένα κράτος που ερμηνεύεται μέσω της λογιστικής πράξης, τότε ο λογιστής λειτουργεί ως φορέας σταθερότητας, αποσαφήνισης και λογοδοσίας.

–Η Πολιτεία πρέπει να θεσμοθετήσει ρόλο διαμεσολαβητή με σαφές πλαίσιο ευθυνών και προστασίας.
– Ο λογιστής χρειάζεται θωράκιση νομική, τεχνική και επαγγελματική για να επιβιώσει με κύρος.

Χωρίς αυτή την κατοχύρωση, καμία μεταρρύθμιση δεν θα ριζώσει.

Αναβάθμιση μέσω γνώσης και τεχνολογίας – Όχι μόνο υποχρεώσεις

Η τεχνολογία δεν αποτελεί απειλή αλλά εργαλείο επιβίωσης, μόνο όταν συνοδεύεται από εκπαίδευση, πόρους και χρονικό περιθώριο προσαρμογής.

-Ο λογιστής του 2025 χρειάζεται συστήματα, όχι μόνο ατελείωτες πλατφόρμες.
-Χρειάζεται συμμάχους, όχι απλώς εργαλεία.
-Χρειάζεται πολιτική βούληση που να τον αναγνωρίζει ως επιστημονικό κλάδο, όχι απλώς ως διαχειριστή παραστατικών.

Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, ο επαγγελματίας του αύριο δεν θα αρκεί να είναι καλός στην αποτύπωση. Θα είναι αναγκαίο να είναι σύμβουλος, αναλυτής και στρατηγικός συνεργάτης.

Η θεσμική μεταρρύθμιση που δεν μπορεί να περιμένει

Η σύγχρονη ελληνική οικονομία εξαρτά την εύρυθμη λειτουργία της από τη διαρκή και συστηματική παρουσία του λογιστή. Δεν μιλάμε πλέον για έναν απλό επαγγελματία διαχείρισης αριθμών, αλλά για έναν επιστημονικό κρίκο που συνδέει τη διοίκηση, τη συμμόρφωση και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων με το ίδιο το κράτος. Όμως, το επάγγελμα αυτό παραμένει θεσμικά ευάλωτο.

Η ανάγκη για κατοχύρωση του ρόλου δεν είναι απλώς επαγγελματικό αίτημα – είναι στοιχείο θεσμικής ισορροπίας. Πρέπει να καθιερωθεί σαφής νομική αναγνώριση του λογιστή ως επιστημονικού επαγγελματία, με κωδικοποιημένες αρμοδιότητες και απαιτήσεις διαρκούς επιμόρφωσης. Οποιαδήποτε θεσμική συζήτηση που παραλείπει αυτό το σημείο, απλώς αγνοεί την πραγματικότητα της αγοράς.

Ταυτόχρονα, είναι απολύτως αναγκαία η θεσμοθέτηση συμμετοχής των λογιστικών φορέων σε όλα τα επίπεδα διαβούλευσης που αφορούν φορολογικές, εργατικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Ο λογιστής γνωρίζει τις αδυναμίες των συστημάτων στην πράξη και μπορεί να αποτρέψει σχεδιαστικά λάθη που πληρώνονται ακριβά.

Η ψηφιοποίηση, αν και απαραίτητη, δεν μπορεί να αποτελεί μονοδιάστατο φορτίο στους ώμους των λογιστικών γραφείων. Πρέπει να υπάρξει εθνικό πρόγραμμα ενίσχυσης, με ρητή αναφορά στις ανάγκες μικρών και μεσαίων γραφείων. Παράλληλα, πρέπει να οικοδομηθεί μηχανισμός κρατικής τεχνικής υποστήριξης, ώστε να μην επωμίζονται οι επαγγελματίες την ευθύνη λειτουργίας πλατφορμών που δεν ελέγχουν.

Η προβλεψιμότητα είναι ένας ακόμη πυλώνας. Το κράτος οφείλει να σταματήσει την πρακτική των εκπρόθεσμων αποφάσεων και παρατάσεων τελευταίας στιγμής. Ένα σταθερό ημερολόγιο υποβολών για όλο το έτος δεν είναι πολυτέλεια, είναι στοιχειώδης θεσμική ευπρέπεια. Η αβεβαιότητα σκοτώνει την οργάνωση, εξαντλεί τα λογιστικά γραφεία και οδηγεί σε λάθη για τα οποία τελικά τιμωρούνται οι ίδιοι οι επαγγελματίες.

Επιπλέον, η ενίσχυση του επαγγελματικού ασφαλιστικού πλαισίου δεν μπορεί να εξαντλείται στην ατομική ασφάλιση. Απαιτείται θεσμική κατοχύρωση μηχανισμού προστασίας από περιστατικά τεχνικής αστοχίας των κρατικών συστημάτων – όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, με τη συχνή κατάρρευση του Taxis ή της ΕΡΓΑΝΗ σε περιόδους αιχμής.

Η συνεχιζόμενη επιμόρφωση των λογιστών, τέλος, δεν είναι προαιρετική διαδικασία, αλλά δομική ανάγκη για έναν κλάδο που εξελίσσεται συνεχώς. Απαιτείται δίκτυο κρατικά πιστοποιημένων δομών επιμόρφωσης, με διαρκή σύνδεση με πανεπιστημιακά ιδρύματα και επαγγελματικούς φορείς.

Κάθε θεσμική αναβάθμιση, βέβαια, προϋποθέτει ενεργή ενίσχυση των επαγγελματικών οργανώσεων. Δεν μπορεί να υπάρξει φωνή του κλάδου χωρίς εργαλεία, χρηματοδότηση και πρόσβαση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η αναβάθμιση του επαγγέλματος δεν είναι υπόθεση μεμονωμένων ατόμων, αλλά θεσμικής ενότητας και επαγγελματικής αντιπροσώπευσης.

Στο τέλος, ο λογιστής δεν ζητά προνόμια. Ζητά να μπορέσει να επιτελέσει τον ρόλο του με σοβαρότητα, διαφάνεια και θεσμική υποστήριξη. Όχι μόνο για το επάγγελμα. Αλλά για την ίδια τη λειτουργία της οικονομίας.

“Η Ελλάδα δεν αντέχει άλλο έναν κρίσιμο επαγγελματικό κλάδο να επιβιώνει χωρίς αναγνώριση. Ο λογιστής είναι η σιωπηλή εγγύηση της οικονομίας – και ήρθε η ώρα να ακουστεί.”