Ο τουρισμός, οι τιμές υπηρεσιών και η σύνδεσή τους με τον επίμονο πληθωρισμό

Αποκλιμακωμένος μεν, επίμονος δε, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα-όπως και στην Ευρωζώνη- «καθοδηγείται» από τις υπηρεσίες. Στη χώρα μας, μάλιστα, συνδέεται άρρηκτα με τη βαριά της βιομηχανία, τον τουρισμό, και τις σχετικές του υπηρεσίες.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Έχουμε καταγράψει εδώ και πολλούς μήνες, βασιζόμενοι στα επίσημα στοιχεία από ΕΛΣΤΑΤ, Eurostat, ΤτΕ και άλλους φορείς, ότι κύριος τροφοδότης του πληθωρισμού είναι οι υπηρεσίες, που πήραν τα ηνία από τα τρόφιμα και την ενέργεια (ρεύμα, φυσικό αέριο). Πρόκειται για πανευρωπαϊκό φαινόμενο, όμως αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι τι συμβαίνει στα του οίκου μας. Καταρχάς η Ελλάδα κατέχει την 4η υψηλότερη θέση μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ ως προς τη στάθμιση στις υπηρεσίες. Η συνιστώσα των υπηρεσιών ουσιαστικά είναι η μόνη στον Γενικό δείκτη πληθωρισμού που διατηρήθηκε το 2024 σε επίπεδα παρόμοια με εκείνα του 2023 και του 2022 και ως εκ τούτου εμπόδισε την περαιτέρω αποκλιμάκωση των πληθωριστικών τάσεων.

Για του λόγου το αληθές, η συμβολή των υπηρεσιών στο γενικό πληθωρισμό τόσο το 2023 (2,01 ποσ. μον.) όσο και το 2024 (2,02 ποσ. μον.) ήταν αξιοσημείωτη. Αυτό καταδεικνύει ότι το πρόβλημα είναι διογκωμένο στην Ελλάδα και οφείλεται εν πολλοίς στη σύνδεσή του με την ανεπτυγμένη τουριστική του βιομηχανία.

Σημασία έχει η διερεύνηση των αιτιών για την εκτόξευση του πληθωρισμού υπηρεσιών και η σχέση του με δείκτες που είναι άρρηκτα συνυφασμένοι με τον τουρισμό. Για την Τράπεζα της Ελλάδος, οι βασικές αιτίες εντοπίζονται στα ακόλουθα:

στην έκρηξη του ενεργειακού πληθωρισμού το 2022, στις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των διατροφικών αγαθών και στα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες την περίοδο κατά την οποία είχαν επιβληθεί αναγκαστικά μέτρα  περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας ενσωματώθηκαν με χρονική υστέρηση στον πληθωρισμό των υπηρεσιών.

Επιπλέον, οι μισθολογικές αυξήσεις, λόγω και των αυξήσεων του κατώτατου μισθού, αντανακλώνται επίσης στον υψηλό και επίμονο πληθωρισμό των υπηρεσιών.

Υψηλή στάθμιση καταγράφουν οι υπηρεσίες καταλύματος, εστίασης

Από τους πολλούς υποδείκτες που συνθέτουν τη συνιστώσα των υπηρεσιών ξεχωρίζουν συγκεκριμένοι δείκτες που σχετίζονται κυρίως με τον τουρισμό, όπως οι υπηρεσίες παροχής καταλύματος και οι υπηρεσίες εστίασης, καθώς επίσης τα αεροπορικά εισιτήρια και τα ενοίκια.

Οι υπηρεσίες εστίασης μαζί με τις υπηρεσίες παροχής καταλύματος φέρουν υψηλή στάθμιση, αντανακλούν έντονα τις μισθολογικές αυξήσεις καθώς σημαντικό τμήμα των απασχολουμένων σε αυτές αμείβεται με τον κατώτατο μισθό, ενσωματώνουν το διατροφικό και το ενεργειακό κόστος και αντικατοπτρίζουν την υψηλή τουριστική ζήτηση.

Τα αεροπορικά εισιτήρια παρουσιάζουν έντονη μεταβλητότητα, ενσωματώνουν το ενεργειακό κόστος και αντανακλούν την υψηλή τουριστική ζήτηση. Τα ενοίκια κατοικιών περιορίζονται κυρίως σε εγχώρια ζητήματα, αν και σε κάποιο βαθμό συνδέονται και με τη διαθεσιμότητα κατοικιών για μακροχρόνια ενοικίαση, σε αντιδιαστολή με εκείνα των βραχυχρόνιων μισθώσεων λόγω υψηλής τουριστικής ζήτησης.

Η επιμονή του πληθωρισμού των υπηρεσιών κατά το 2024, πιθανότατα και κατά το 2025, οφείλεται στις μισθολογικές αυξήσεις, στις αυξήσεις στην έμμεση φορολογία και στην υψηλή ζήτηση λόγω και του αυξημένου τουρισμού. Οι μισθοί και ιδιαιτέρως ο κατώτατος μισθός αναμένεται να αυξηθούν και φέτος. Παράλληλα, όπως επισημαίνει η ΤτΕ, έχουν δρομολογηθεί φορολογικές αυξήσεις που αφορούν το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, ενώ και το 2025 αναμένεται να είναι ένα ακόμη έτος με αυξημένο τουρισμό, που θα διατηρήσει την εξωτερική ζήτηση σε υψηλά επίπεδα.