Ο Νετανιάχου παρακολουθεί το αμερικανικό τρένο να φεύγει χωρίς αυτόν

Yair Golan

HAARETZ

20 Μαΐου 2025

«Το Ισραήλ βρίσκεται στο δρόμο για να γίνει κράτος-παρίας, όπως ήταν η Νότια Αφρική, αν δεν ξαναρχίσουμε να ενεργούμε σαν μια λογική χώρα. Μια λογική χώρα δεν πολεμά εναντίον αμάχων, δεν σκοτώνει μωρά ως χόμπι και δεν θέτει ως στόχο την εκδίωξη πληθυσμών».

Ο Γιαΐρ Γκολάν, είναι πρόεδρος του Δημοκρατικού κόμματος, και πρώην αναπληρωτής αρχηγός των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, σε συνέντευξη Τύπου στο Τελ Αβίβ, στις 20 Μαΐου 2025 

https://www.haaretz.com/opinion/2025-05-20/ty-article-opinion/.premium/netanyahu-is-watching-the-american-train-leave-without-him/00000196-edc8-dd8e-adff-ffe801e40000

Εικονογράφηση: Άμος Μπίντερμαν

Καθώς μια σημαντική οικονομική, πολιτική και ασφαλιστική μετατόπιση εκτυλίσσεται στη Μέση Ανατολή, η στρατηγική θέση του Ισραήλ –τόσο στην περιοχή όσο και παγκοσμίως– καταρρέει υπό το βάρος ενός αποτυχημένου πρωθυπουργού.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος κάποτε αυτοπαρουσιαζόταν ως αληθινός φίλος του Ισραήλ, προωθεί μια νέα περιφερειακή τάξη που δεν καθοδηγείται από κοινές αξίες αλλά από το χρήμα. Τα προσωπικά και παγκόσμια οικονομικά συμφέροντα παραμερίζουν την παλιά τάξη και τις συναισθηματικές συμμαχίες. Οι ΗΠΑ μιλούν πλέον μόνο μία γλώσσα: τη γλώσσα του μεγάλου χρήματος. Και το μεγάλο χρήμα απαιτεί μια σταθερή περιοχή. Από την οπτική γωνία της Ουάσιγκτον, αυτό σημαίνει ότι ο πόλεμος στη Γάζα πρέπει να τελειώσει. Όποιος δεν το κατανοήσει αυτό, απλώς θα μείνει πίσω.

Στα μάτια της αμερικανικής κυβέρνησης, ο πόλεμος στη Γάζα και η παρατεταμένη αντιπαράθεση με τους Χούθι στην Υεμένη δεν αποτελούν πλέον στρατηγικές επιταγές – είναι υποχρεώσεις. Σε αυτήν την εξελισσόμενη πραγματικότητα, το Ισραήλ υπό τον Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν αποτελεί πλεονέκτημα, αλλά βάρος. Αυτή η πραγματικότητα μπορεί ακόμη και να περιλαμβάνει την αναβίωση των διαπραγματεύσεων με το Ιράν, οδηγώντας ενδεχομένως σε μια νέα πυρηνική συμφωνία παρόμοια με τη συμφωνία του 2015.

Αλλά στο Ισραήλ, ένας πρωθυπουργός που επικεντρώνεται αποκλειστικά στην πολιτική του επιβίωση είναι ανίκανος να ανταποκριθεί σε αυτές τις αλλαγές. Και καθώς οι περιφερειακοί και παγκόσμιοι τροχοί περιστρέφονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, η ισραηλινή κυβέρνηση παραμένει παγωμένη και – και πολύ έξω από το δωμάτιο όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις.

Ο Νετανιάχου, που κάποτε αποκαλούνταν ψιθυριστής του Τραμπ, είναι πλέον απλώς μια μαριονέτα που την παίζει ένας ακόμη μεγαλύτερος χειριστής. Σε αυτή τη νέα εποχή Τραμπ, δεν είναι πλέον η χαρισματική φιγούρα που υπαγορεύει την ατζέντα και λαμβάνει χειροκροτήματα στο Κογκρέσο. Έχει γίνει ένας αποτυχημένος δευτερεύων ηθοποιός σε ένα δράμα που δεν ελέγχει πλέον.

Οι Αμερικανοί χτίζουν τώρα την περιφερειακή τους τάξη με τους Σαουδάραβες, τα Εμιράτα, τους Καταριανούς – ακόμη και με τους Σύρους και τους Τούρκους. Τα κριτήρια είναι απλά: όσοι ενταχθούν στην οικονομική και την ομαλοποιητική πορεία συμμετέχουν. Όσοι προσκολλώνται σε φαντασιώσεις απέλασης, προσάρτησης και ατελείωτου πολέμου αποκλείονται.

Ο Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ, αριστερά, και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο Παλάτι Μουράμπα στο Ριάντ. Χορός ξιφών στο δρόμο προς μια νέα παγκόσμια τάξη. Πίστωση: Bandar Al-Jaloud/Saudi Royal Palace / AFP

Η εναλλακτική λύση στην ένταξη στο νέο μονοπάτι του Τραμπ είναι ζοφερή: ένα μέλλον στο οποίο οι στρατιώτες των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων θα συνεχίσουν να κυβερνούν πάνω από δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους. Όλοι γνωρίζουν τι σημαίνει αυτό – και πώς καταλήγει.

Μετά από ενάμιση χρόνο άρνησης του Νετανιάχου να εξετάσει έστω και ένα ενδεχόμενο συμβιβασμού, η περιοχή προχωρά χωρίς αυτόν. Το Ισραήλ μένει πίσω – επωμιζόμενο τον λογαριασμό. Και αυτός ο λογαριασμός πληρώνεται με ανθρώπινες ζωές, τη διάβρωση του Σιωνισμού και της δημοκρατίας, και οικονομική καταστροφή για γενιές.

Το Ισραήλ δεν θα συμπεριληφθεί σε κανένα μελλοντικό περιφερειακό πλαίσιο, εκτός εάν παρουσιάσει έναν αξιόπιστο πολιτικό ορίζοντα στο παλαιστινιακό μέτωπο. Αυτός ο ορίζοντας σημαίνει μια λύση – μια λύση που περιλαμβάνει την αποκατάσταση, την αποκλιμάκωση και την ενίσχυση των μετριοπαθών δυνάμεων στο πνεύμα της Σαουδαραβικής Πρωτοβουλίας του 2002.

Η ένταξη στον άξονα των μετριοπαθών κρατών δεν αποτελεί παραχώρηση. Είναι ζωτικό εθνικό συμφέρον. Είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο το Ισραήλ μπορεί να αρχίσει να μεταβιβάζει έστω και μερική ευθύνη για τη Γάζα σε άλλους περιφερειακούς παράγοντες. Αυτό δεν είναι κόστος· είναι στρατηγικό κέρδος.

Σε μια πρωτοφανή μετατόπιση, το Ισραήλ δεν ηγείται πλέον του περιφερειακού συνασπισμού. Παραμερίζεται. Αντί να κάθεται στο στρατηγικό τραπέζι με τον Τραμπ, τον πρωθυπουργό της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και άλλους βασικούς παράγοντες, ο Νετανιάχου έχει περιοριστεί σε ένα δωμάτιο με τον υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς και τον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ. Λόγω της αδυναμίας του – και της παράδοσής του σε ένα φανατικό, μεσσιανικό περιθώριο – ο Νετανιάχου έχασε το αμερικανικό τρένο.

Ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών Bezalel Smotrich, αριστερά, με τον πρωθυπουργό Benjamin Netanyahu στην Κνεσέτ, τον Μάρτιο. Η παράδοση του Νετανιάχου σε ένα φανατικό, μεσσιανικό περιθώριο τον έκανε να χάσει το αμερικανικό τρένο.

Οι συνέπειες είναι τεράστιες. Τον επόμενο χρόνο, πρόκειται να ξεκινήσουν συνομιλίες για ένα νέο Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU) σχετικά με τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ Ισραήλ και Ηνωμένων Πολιτειών. Το ισχύον Μνημόνιο Συνεργασίας εγγυάται στο Ισραήλ 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε στρατιωτική βοήθεια – συμπεριλαμβανομένων προηγμένων όπλων, πυρομαχικών και στρατηγικής αμυντικής υποστήριξης. Αλλά καθώς η διεθνής θέση του Ισραήλ συνεχίζει να διαβρώνεται, ακόμη και αυτή η ζωτική υποστήριξη ενδέχεται να μην είναι πλέον εγγυημένη υπό την κυβέρνηση Τραμπ.

Χωρίς την αμερικανική βοήθεια, και με μια κυβέρνηση που σπαταλά τον εθνικό προϋπολογισμό σε πολιτικούς φίλους, οικισμούς και φοιτητές yeshiva [θρησκευτικά σχολεία], ενώ αρνείται να στρατολογήσει ή να ενσωματώσει οικονομικά τους υπερορθόδοξους, το Ισραήλ κινδυνεύει να γίνει μια χώρα που είναι απλώς αβίωτη: απομονωμένη, αιμορραγούσα, εξαντλημένη, δυσλειτουργική και μη ασφαλής. Το συμπέρασμα είναι το εξής: το Ισραήλ δεν θα είναι πλέον ένα σπίτι που εγγυάται την ασφάλεια για τον λαό του.

Υπό το πρίσμα αυτής της κρίσης, έχουμε εθνική υποχρέωση να σώσουμε το Ισραήλ από την τρέχουσα ηγεσία του. Αυτό δεν είναι σύνθημα. Είναι αποστολή. Το Ισραήλ πρέπει να επιστρέψει στην πραγματική του δύναμη – όχι μόνο στη στρατιωτική ισχύ, αλλά σε μια πολιτική ηγεσία ικανή να εξασφαλίσει συμφωνίες και να εγγυηθεί μακροπρόθεσμη ασφάλεια. Μια ισχυρή, ψύχραιμη χώρα, που επιδεικνύει πρωτοβουλία αλλά είναι και υπεύθυνη. Μια χώρα που κατανοεί την ισορροπία δυνάμεων και ξέρει πώς να αξιοποιεί τα στρατιωτικά επιτεύγματα – όχι με σκοπό την πολιτική επιβίωση για να πυροδοτήσει φόβο, αλλά για να δημιουργήσει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική συμφωνία.

Αυτή είναι η πραγματική Συμφωνία του Αιώνα – όχι του Νετανιάχου. Ένα όραμα διαρκούς ασφάλειας βασισμένο σε συμμαχίες, συμφωνίες και έναν πολιτικό ορίζοντα για τους Παλαιστίνιους τόσο στη Γάζα όσο και στη Δυτική Όχθη. Όσοι δεν το καταλαβαίνουν αυτό μας οδηγούν στην καταστροφή. Και δεν είναι κατάλληλοι να ηγηθούν. Γι’ αυτό πρέπει να ενωθούμε στην αντίθεση, να ενώσουμε τα χέρια και να τους αντικαταστήσουμε.

Άλλα σχετικά άρθρα:

• Η Σαουδική Αραβία μπορεί να κρατάει τα κλειδιά του οράματος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή εάν το «ισραηλινό μονοπάτι» αποτύχει

• Τα κράτη του Κόλπου προστατεύουν το Ιράν από μια στρατιωτική επίθεση των ΗΠΑ και αγοράζουν την υποστήριξη του Τραμπ

• Το μήνυμα του Τραμπ προς τον Νετανιάχου είναι ηχηρό και σαφές: Απολύθηκες!