Ο Φρίντριχ Μερτς θα ορκιστεί καγκελάριος της Γερμανίας σήμερα Τρίτη, έχοντας υποσχεθεί να δώσει νέο και σαφή προσανατολισμό στη Γερμανία και στην Ευρώπη. Ωστόσο, «βρίσκεται ήδη σε επικίνδυνη θέση», σύμφωνα με το Politico, που θεωρεί πως η πολιτική του εικόνα ήδη εμφανίζει σημάδια… φθοράς.
Η δημοτικότητά του έχει μειωθεί σημαντικά μετά τη νίκη του στις εκλογές τον Φεβρουάριο. Η κυβέρνηση συνασπισμού του οποίου ηγείται, άλλωστε, διαθέτει μία από τις πιο ισχνές κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες -μόλις το 52% των εδρών- της μεταπολεμικής Γερμανίας.
Επιπλέον, η Ουάσιγκτον, ο πιο σημαντικός και ισχυρός σύμμαχος του Βερολίνου εδώ και πολλές δεκαετίες, έχει αρχίσει να υπονομεύει τον Μερτς σε κάθε του βήμα, σύμφωνα με το Politico. Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ θα επιδιώξει να τον αποδυναμώσει περαιτέρω ενισχύοντας τους κύριους πολιτικούς του αντιπάλους, την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), σημειώνει επίσης το Politico.
Η υπηρεσία πληροφοριών της Γερμανίας χαρακτήρισε πρόσφατα το AfD εξτρεμιστική οργάνωση. Εδωσε έτσι το έναυσμα για νέες συζητήσεις σχετικά με το αν θα πρέπει να τεθεί εκτός νόμου, βάσει διατάξεων που αποσκοπούν στην αποτροπή επανάληψης καταστάσεων, οι οποίες συνδέονται με το ναζιστικό παρελθόν της χώρας. Ωστόσο, το AfD έλαβε άμεση υποστήριξη από τα υψηλότερα μέλη του υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ, που αντέδρασαν στην απόφαση των γερμανικών Αρχών.
Για «τυραννία μεταμφιεσμένη» έκαναν λόγο στην Ουάσιγκτον, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο σε ανάρτησή του στο X ανέφερε: «Εξτρεμιστικό δεν είναι το δημοφιλές AfD, αλλά οι δολοφονικές μεταναστευτικές πολιτικές ανοιχτών συνόρων του πολιτικού κατεστημένου στις οποίες αντιτίθεται το AfD».
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς σημείωσε από πλευράς του ότι «το γερμανικό κατεστημένο» ουσιαστικά ανοικοδόμησε το Τείχος του Βερολίνου. Ο Μερτς, ηγέτης των κεντροδεξιών Χριστιανοδημοκρατών (CDU), θεωρείται μέρος του γερμανικού κατεστημένου που ο Ρούμπιο και ο Βανς απαξιώνουν.
Παρά την υπόσχεση για αυστηρή καταστολή της μετανάστευσης, ο Μερτς αρνήθηκε να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό με το αντιμεταναστευτικό AfD, το οποίο κέρδισε τη δεύτερη θέση στις εκλογές του Φεβρουαρίου, πετυχαίνοντας το καλύτερο αποτέλεσμα της Ακροδεξιάς στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας.
Αντίθετα, επέλεξε το κεντροαριστερό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), το οποίο σημείωσε το χειρότερό του αποτέλεσμα σε εθνικές εκλογές από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
Αυτό θέτει τον Μερτς σε επικίνδυνη πολιτική θέση, υπογραμμίζει το Politico. Η Ακροδεξιά ανεβαίνει, ενώ ο ίδιος είναι καγκελάριος σε έναν συνασπισμό μέινστριμ κομμάτων που κάποτε κυριαρχούσαν στο πολιτικό τοπίο της Γερμανίας, ωστόσο πλέον καταρρέουν.
Ο Μερτς δέχεται ήδη κριτική ότι ο συνασπισμός του οποίου ηγείται αποτελεί απομεινάρι μιας πολιτικής τάξης που παραπαίει.
Ευάλωτος στις επιθέσεις του AfD
Ο Μερτς είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στις επιθέσεις του AfD, το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο. Οι ηγέτες του ασκούν διαρκώς κριτική στον επερχόμενο καγκελάριο, λόγω της άρνησής του να κυβερνήσει μαζί τους.
Το AfD επωφελείται από τη δυναμική, καθώς κατέγραψε άνοδο στις δημοσκοπήσεις, σε αντίθεση με το συντηρητικό CDU του Μερτς, που βρίσκεται σε πτωτική τροχιά.
Η επίμονη υποστήριξη της κυβέρνησης Τραμπ στο AfD συμβάλλει σε περαιτέρω πολιτική «νομιμοποίησή» του στη Γερμανία, ενισχύοντας το αφήγημα ότι έχει στοχοποιηθεί άδικα από το πολιτικό κατεστημένο.
«Το AfD είναι το ισχυρότερο κόμμα στις δημοσκοπήσεις και θέλουν να καταστείλουν την αντιπολίτευση και την ελευθερία του λόγου», έγραψε η συναρχηγός του AfD Αλις Βάιντελ στο X, απαντώντας στον Ρούμπιο.
Κριτική από την κυβέρνηση Τραμπ
Η αμερικανική υποστήριξη στο AfD αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο αγκάθι στη διατλαντική συμμαχία αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τον Ντομινίκ Τόλκσντορφ, ειδικό στις διατλαντικές σχέσεις στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
«Είναι τεράστιο πρόβλημα για τον Μερτς και τουλάχιστον τόσο σοβαρό όσο πολλά από τα άλλα ζητήματα σχετικά με το εμπόριο, το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία», ανέφερε ο ίδιος. «Η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να χρησιμοποιήσει την κατηγορία ότι το AfD καταστέλλεται για να ασκήσει πίεση στη γερμανική κυβέρνηση. Το πώς θα αντιμετωπίσει η καγκελαρία αυτή τη νέα πρόκληση τους επόμενους μήνες αποτελεί μεγάλο ερώτημα».
Ο Μερτς έχει δεσμευτεί να αναλάβει μεγαλύτερο ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη και θα επιδιώξει να το κάνει αμέσως μετά την ορκωμοσία του. Την Τετάρτη σχεδιάζει να ταξιδέψει στη Βαρσοβία και το Παρίσι σε μία προσπάθεια να αναβιώσει το λεγόμενο Τρίγωνο της Βαϊμάρης (Πολωνία, Γερμανία και Γαλλία). Στη συνέχεια, αναμένεται να ταξιδέψει στο Κίεβο.
Πολλοί Ευρωπαίοι «περιμένουν από εμάς να συνεισφέρουμε ακόμη μια φορά ισχυρά στην επιτυχία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος», δήλωσε ο Μερτς από το Βερολίνο χθες, Δευτέρα. «Ζούμε σε περίοδο βαθιάς αλλαγής, βαθιάς αναταραχής… Και γι’ αυτό γνωρίζουμε ότι είναι ιστορικό καθήκον μας να οδηγήσουμε αυτόν τον συνασπισμό στην επιτυχία».
«Καθώς ο Μερτς συνεχίζει αυτή την προσπάθεια, ένα πράγμα έχει γίνει πάντως σαφές: η κυβέρνηση Τραμπ θα εργαστεί εναντίον του», σχολιάζει από την πλευρά του το Politico.
Θα καλύψει το πολιτικό κενό;
Εν τω μεταξύ, οι βουλευτές θα στηρίξουν τον Μερτς ως καγκελάριο σε ψηφοφορία στην κάτω βουλή, καθώς οι συντηρητικοί του CDU/CSU, που κέρδισαν τις εκλογές του Φεβρουαρίου, εξασφάλισαν συμφωνία κυβερνητικού συνασπισμού με τους κεντροαριστερούς Σοσιαλδημοκράτες.
Ωστόσο, ο Μερτς θα κληθεί να επιδείξει στην πράξη ηγετικό ρόλο μετά την κατάρρευση τον περασμένο Νοέμβριο του τριμερούς συνασπισμού του απερχόμενου καγκελαρίου του SPD Ολαφ Σολτς, που δημιούργησε πολιτικό κενό στην καρδιά της Ευρώπης.
«Οι άνθρωποι ζητούν εδώ και πολύ καιρό από τη Γερμανία να ηγηθεί και δεν υπάρχει πλέον κανένα περιθώριο να μην ανταποκριθούμε σε αυτό το κάλεσμα», δήλωσε ο Σούντα Ντέιβιντ-Γουίλπ, αναλυτής του Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Ολα όσα στήριξαν τη μεταπολεμική Γερμανία τις προηγούμενες οκτώ δεκαετίες έχουν καταρρεύσει, είτε πρόκειται για τις ανοιχτές αγορές και το ελεύθερο εμπόριο, είτε για τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ στην Ευρώπη», πρόσθεσε ο ίδιος.
«Μαύρο κουτί»
Ποιος είναι όμως ο άνθρωπος που καλείται να «σώσει» το πολιτικό κατεστημένο της Γερμανίας από την πλήρη κατάρρευση; Ο Μερτς είναι βετεράνος πολιτικός που ξεκίνησε την καριέρα του ως Ευρωβουλευτής τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, δεν έχει αναλάβει ποτέ στο παρελθόν κυβερνητικό αξίωμα.
Εχασε την «κούρσα» με την αντίπαλό του στο κόμμα Ανγκελα Μέρκελ το 2002 και στη συνέχεια, πέρασε πάνω από μία δεκαετία εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα προτού βρει τον δρόμο του πίσω στην πολιτική.
Πλούσιος, Καθολικός δυτικογερμανός δικηγόρος και ερασιτέχνης πιλότος, ο Μερτς υπηρέτησε για τέσσερα χρόνια ως πρόεδρος του γερμανικού βραχίονα της BlackRock. Θεωρείται ευρέως ότι διαφέρει πολύ τόσο στο στυλ όσο και στην πολιτική ουσία από τη γυναίκα που ηγήθηκε στη Γερμανία για 16 χρόνια.
Η Μέρκελ έχει χαρακτηριστεί ως ισορροπημένη πραγματίστρια, η οποία συνέβαλε σε στροφή των συντηρητικών περισσότερο προς το κέντρο. Αντίθετα, ο Μερτς είναι υπέρμαχος του οικονομικού φιλελευθερισμού και θεωρείται ότι έχει τραβήξει το κόμμα του προς τα δεξιά.
Οι υποστηρικτές του Μερτς υπογραμμίζουν το γεγονός ότι εξασφάλισε ιστορικό δημοσιονομικό πακέτο για την ενίσχυση των δαπανών για υποδομές και άμυνα πριν ακόμη να αναλάβει τα καθήκοντά του.
«Ο Μερτς παραμένει ένα μαύρο κουτί», σχολιάζει από την πλευρά του ο Κάρστεν Μρζέσκι, επικεφαλής μακροοικονομικής στην ING. «Η στροφή του προς τη δημοσιονομική χαλάρωση, όσο και αν ήταν απαραίτητη, εξακολουθεί να δημιουργεί ερωτήματα: γιατί την απέκλειε προεκλογικά και έχει πραγματικά μακροπρόθεσμο όραμα για την οικονομία;».
Το «προφίλ» της νέας κυβέρνησης
Καθώς το AfD παραμένει στην κορυφή πρόσφατων δημοσκοπήσεων, η κύρια πρόκληση της νέας κυβέρνησης είναι ξεκάθαρα το να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο πολιτικό κέντρο της Γερμανίας, τόνισε ο Μπρζέσκι.
«Εάν αυτή η κυβέρνηση αποτύχει, το AfD θα αυξήσει τα ποσοστά του στις επόμενες εκλογές και θα μπορούσε να παίξει ρόλο σε οποιοδήποτε μελλοντικό κυβερνητικό σχήμα», πρόσθεσε ο ίδιος.
Η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου αποκαλύπτει πάντως την πρόθεση του Μερτς να «επενδύσει» στην τεχνογνωσία και να «ποντάρει» στη συμμετοχή τεχνοκρατών στην πολιτική ηγεσία για να κερδίσει το πολιτικό στοίχημα. Επιπλέον, είναι σαφής η πρόθεσή του να στείλει σήμα «ανανέωσης», δεδομένης της φθίνουσας εμπιστοσύνης στο πολιτικό κατεστημένο, τονίζουν οι αναλυτές.
Μόλις ένας υπουργός από την προηγούμενη κυβέρνηση θα παραμείνει στη θέση του: ο υπουργός Αμυνας Μπόρις Πιστόριους. Τα υπόλοιπα μέλη του υπουργικού συμβουλίου είναι νέα πρόσωπα, ενώ πολλοί, όπως ο υπουργός Οικονομίας, διαθέτουν εμπειρία στον ιδιωτικό τομέα.
πηγή: Politico, Reuters