Η αμερικανική άρση υποστήριξης του East Med αποτελεί το «talk of the town» των τελευταίων ημερών. Η Ουάσιγκτον επικαλείται τα ομολογουμένως σημαντικά οικονομικά προβλήματα του project, αλλά και τις αντιδράσεις που προκαλεί στην Τουρκία η δημιουργία αυτού του υπεραγωγού. Πρόκειται για γεωπολιτική ήττα της Ελλάδας και κανάκεμα των ΗΠΑ στην Άγκυρα, με την οποία δεν επιθυμεί νέα διατάραξη-επιδείνωση των σχέσεων ή δεν συνιστά τελικώς μεγάλο «κακό» για τη χώρα; Και όλα τα παραπάνω υπό το πρίσμα ότι η Ουάσιγκτον επαναδιατύπωσε την υποστήριξή της στον μηχανισμό 3+1, το διπλωματικό σχήμα που συγκροτούν το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Κύπρος και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Εξέλιξη αναμφίβολα θετική…
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Αρχικώς πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο East Med αποτελεί ένα project με σημαίνουσα γεωπολιτική σημασία για την Ελλάδα. Ενισχύει τις συμμαχίες της Αθήνας με δυνάμεις όπως το Ισραήλ, προσδίδει κομβικό γεωενεργειακό ρόλο στη χώρα μας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και αναμφίβολα «προσβάλλει» τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Τουρκίας. Όλοι, εμπλεκόμενοι και μη, ωστόσο, γνώριζαν εξαρχής πως το project είχε εγγενείς παθογένειες, προβλήματα οικονομικής φύσεως και περιβαλλοντικού χαρακτήρα.
Οι ΗΠΑ, στο περιβόητο non paper που απέστειλαν σε Αθήνα, Λευκωσία και Τελ Αβίβ, επικαλούνται τις οικονομικές δυσχέρειες που προκύπτουν στο έργο του East Med, κάτι που είχαν επισημάνει στο παρελθόν. Στέκονται, ωστόσο, και αυτό έχει τη σημασία του, στις αντιδράσεις που προκαλεί η κατασκευή του αγωγού στην περιοχή, «φωτογραφίζοντας» ξεκάθαρα την Τουρκία, η οποία εξαρχής αντιδρά και ενίσταται στον East Med. Μοιάζει σαν η Ουάσιγκτον να ταυτίζεται με την επιχειρηματολογία της Άγκυρας επί του θέματος, ενδεχομένως να θέλει να κάνει της κάνει το χατίρι, καταδεικνύοντας ότι δεν επιθυμεί άλλη εστία αντιπαράθεσης με την Τουρκία, τουλάχιστον τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Οι ΗΠΑ… εγκαταλείπουν μεν τη στήριξή τους στον Εast Med, αλλά από την άλλη πλευρά τάσσονται στο πλευρό των ενεργειακών συμμαχιών της Ελλάδας και της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο. Και αυτό αναμφίβολα έχει εξέχουσα διπλωματική και γεωπολιτική σημασία για την Αθήνα, η οποία έχει επενδύσει σημαντικά στη δημιουργία συμμαχιών με χώρες όπως το Ισραήλ και στην αναβάθμιση του γεωενεργειακού ρόλου της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι ΗΠΑ εκφράζουν τη στήριξή τους στο σχέδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (Eurasia Interconnector), όπως και στο project Euro-Africa Interconnector που συνδέει την Ελλάδα με την Αίγυπτο. Πρόκειται για δύο διεθνή έργα που «διαρρηγνύουν» τη γεωπολιτική θεώρηση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς περνούν μέσα από εδαφικούς χώρους και περιοχές που έχει οριοθετήσει ως δικής της επιρροής.
Παράλληλα, η Ουάσιγκτον επανέλαβε τη στήριξή της στο σχήμα 3+1 που συνθέτουν Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρος και συμμετέχει η ίδια. Η Τουρκία έχει ζητήσει επανειλημμένως από τις ΗΠΑ να μην λαμβάνει μέρος στο συγκριμένο σχήμα, αλλά όπως έγινε γνωστό από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θα δώσουν το παρών στην επόμενη τριμερή +1 που θα διεξαχθεί στη Αθήνα.
Διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι οι ΗΠΑ, με εξαίρεση τον East Med, παραμένουν υποστηρικτικές στα γεωενεργειακά σχέδια της Αθήνας και των λοιπών συμμάχων. Την ίδια στιγμή οι άμεσα εμπλεκόμενοι με τον East Med δεν έχουν αποσαφηνίσει πλήρως τη θέση τους, σχετικά με το μέλλον του. Αθήνα, Λευκωσία και Τελ Αβίβ έχουν τον τελευταίο λόγο…