Νέλσον Μαντέλα: Διεθνές σύμβολο για τον αγώνα κατά των διακρίσεων

Σήμερα συμπληρώνονται δέκα χρόνια από το θάνατο του Νοτιοαφρικανού ηγέτη Νέλσον Μαντέλα, που με την πολυσχιδή πολιτική, ακτιβιστική και ανθρωπιστική του δράση, άλλαξε τη μοίρα του λαού του και αποτέλεσε οικουμενικό σύμβολο στον αγώνα κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων κάθε μορφής.

Γράφει ο *Γιώργος Σταμάτης

Καταγόμενος από αριστοκρατική οικογένεια, ο Νέλσον Μαντέλα γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου του 1918,  στην Τρανσκέι της Νότιας Αφρικής.

Εκδήλωσε την επαναστατικότητα του από νεαρή ηλικία, αφού χάραξε ο ίδιος το δρόμο για τη ζωή του, δραπετεύοντας από έναν προσυμφωνημένο γάμο, που είχε αποφασίσει γι’ αυτόν η οικογένεια του. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ,, όπου ως φοιτητής ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση. Έλαβε την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση που μπορούσε τότε να λάβει ένας μαύρος πολίτης της Χώρας, γιατί πίστευε ότι «η εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό όπλο  για να αλλάξεις τον κόσμο». Υπό την καθοδήγηση του πολιτικού του μέντορα, Γουόλτερ Σιζούλου,  αγωνίστηκε σθεναρά υπερασπιζόμενος την ανάγκη κατοχύρωσης πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων για τους αυτόχθονες πληθυσμούς της Νοτίου Αφρικής.

Το 1944 προσχώρησε στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), στη νεολαία του οποίου έγινε αργότερα πρόεδρος  και εργάστηκε συστηματικά για την εξάλειψη των πολιτικών των φυλετικών διακρίσεων και του φυλετικού διαχωρισμού, γνωστού ως  απαρτχάιντ,  τις οποίες θεσμοθέτησε επίσημα το 1948 το κυβερνόν Εθνικό Κόμμα.

Έτσι άρχισε να διαμορφώνεται το όραμα του πλέον επιδραστικού ηγέτη του περασμένου αιώνα, για τη δημιουργία ενός έθνους με ενιαία νοτιοαφρικανική συνείδηση ανεξαρτήτως φυλετικής καταγωγής και την οικοδόμηση μιας ανοικτής, προοδευτικής κοινωνίας, που θα έλκει τα πολιτικά της θεμέλιας, στη δημοκρατία, το Κράτος Δικαίου και την προώθηση της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης. Μοναδική κινητήριος δύναμη της πολιτικής δράσης του Μαντέλα, ήταν η εδραίωση ενός κοινωνικά δίκαιου κράτους, που θα διασφαλίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα όλων των πολιτών και δεν είχε καθόλου την πρόθεση να αναδείξει συγκεκριμένες οικονομικές προσεγγίσεις ή πολιτικά ρεύματα της εποχής.

Το απαρτχάιντ  καθιέρωνε τη διακριτική μεταχείριση λόγω φυλετικής καταγωγής στους τομείς της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης, της ψυχαγωγίας και εν γένει στην παροχή δημοσίων αγαθών και υπηρεσιών.

Μέχρι τη σφαγή του Σάρπβιλ

Στις 21 Μαρτίου 1960, όπου έχασαν τη ζωή τους από τα πυρά των αστυνομικών 69 άοπλοι διαδηλωτές, ο Μαντέλα και το κίνημα των μαύρων απαντούσαν στο φυλετικό διαχωρισμό, το ρατσισμό και τις διακρίσεις, με ειρηνικά μέσα, απεργίες και διαδηλώσεις διαμαρτυρίας.

Το γεγονός αυτό στάθηκε ορόσημο, έτσι ώστε ο Μαντέλα να τάσσεται πλέον υπέρ του ένοπλου αγώνα. Την ίδια χρονιά το κόμμα του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου κηρύχθηκε παράνομο. Ο Μαντέλα φυλακίζεται και το 1964 καταδικάζεται σε ισόβια με την κατηγορία της απόπειρας κατάλυσης του πολιτεύματος και οδηγείται στις φυλακές ασφαλείας στο νησί Ρόμπεν.

Με το πέρασμα των χρόνων, ο Μαντέλα κατάφερε να υπερβεί τη βία και τις ένοπλες συγκρούσεις και να γίνει ένα διεθνές σύμβολο του αγώνα κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων, που μάχεται για την πλήρη ισότητα, τη συμφιλίωση και την αρμονική συμβίωση.

Η αλλαγή ηγεσίας στο Εθνικό Κόμμα και οι διεθνείς αντιδράσεις, συνετέλεσαν ώστε ο Μαντέλα να αποφυλακιστεί στις 11 Φεβρουαρίου του 1990. Την ίδια χρονιά ο πρόεδρος Φρεντερίκ ντε Κλερκ ξεκίνησε με όλες τις πλευρές διαπραγματεύσεις για τη λήξη του απαρτχάιντ, οι οποίες κατέληξαν στη διεξαγωγή εκλογών το 1994, από τις οποίες εξελέγη το αφρικανικό εθνικό Κογκρέσο, με ηγέτη το Νέλσον Μαντέλα.

Η κομβική συνεισφορά των δύο ηγετών, για τη μετάβαση της Χώρας από μια χώρα φυλετικού διαχωρισμού, σε μια χώρα που εγγυάται την ελευθερία και ισότητα για όλους τους πολίτες της αναγνωρίστηκε διεθνώς και το 1993 ο Νέλσον Μαντέλα και ο Φρεντερίκ ντε Κλερκ τιμήθηκαν με το Νόμπελ ειρήνης.

Η στάση ζωής και η πολυδιάστατη δράση του Νέλσον Μαντέλα, καταδεικνύουν ότι ο αγώνας για την ελευθερία και την άρση των διακρίσεων κάθε μορφής, δεν πρέπει να εγκαταλείπεται, γιατί η ισότητα, η ειρήνη και η αλληλεγγύη, αποτελούν θεμελιώδεις , πανανθρώπινες αξίες, που προάγουν την κοινωνία μας σε ηθικό, κοινωνικό και ανθρωπιστικό επίπεδο, με όρους  συμπερίληψης και αμοιβαίας αποδοχής.

*Βουλευτής Επικρατείας της Νέας Δημοκρατίας