Νέα κρίση στον τουρκικό στρατό: Μαζικές παραιτήσεις στρατηγών – Δυσαρέσκεια κατά Ερντογάν

Η παραίτηση πέντε Τούρκων στρατηγών, ως αποτέλεσμα μίας ακόμη κρίσης στην στρατιωτική ηγεσία, έφερε στην επιφάνεια ένα παλιό πολιτικό θέμα στην γείτονα: την απροθυμία των Τούρκων στρατιωτικών ηγετών να υπακούσουν σε διαταγές της κυβέρνησης.

Επιπλέον, έφερε στο φως τη βαθιά απογοήτευση των στρατιωτικών στελεχών για την αποδυνάμωση του ρόλου που έχει ο στρατός και τον διάχυτο φόβο φυλάκισης, λόγω της απόπειρας πραξικοπήματος, τον Ιούλιο του 2016.

Ρουτίνα οι διώξεις στρατιωτικών

Πάνω από τρία χρόνια μετά την απόπειρα, η φυλάκιση αξιωματικών που ανήκουν στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (TSK), με την κατηγορία της ανάμειξης στο πραξικόπημα έχει γίνει σχεδόν ρουτίνα. Μέχρι τον Ιούνιο, πάνω από 2.000 αξιωματικοί απολύθηκαν, συνολικά, ως εμπλεκόμενοι στην απόπειρα πραξικοπήματος.

«Η ατμόσφαιρα στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχει αλλάξει μετά την απόπειρα πραξικοπήματος», σύμφωνα με πηγή της τουρκικής ιστοσελίδας Ahval. «Οι αξιωματικοί δεν μπορούν να συζητήσουν τίποτα ανοιχτά και η ουσιώδης εμπιστοσύνη έχει χαθεί. Οι στρατηγοί, ιδιαίτερα, νιώθουν ότι είναι τα θύματα της πολιτικής τάξης.»

Τα αίτια των παραιτήσεων

Μία εβδομάδα νωρίτερα, πέντε στρατηγοί ανέλαβαν καθήκοντα στη νότια Τουρκία, σε θέσεις σημαντικές για τον έλεγχο της κατάστασης στη Συρία, ωστόσο σύντομα υπέβαλλαν την παραίτησή τους (τρεις από αυτούς απέσυραν την παραίτησή τους ύστερα από πιέσεις), ζητώντας πρόωρη συνταξιοδότηση. Το γεγονός αυτό κίνησε υποψίες ότι οι παραιτήσεις συνδέονται με την δυσαρέσκειά τους για την πολιτική του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο ζήτημα της Συρίας.

Πράγματι, ο Ταξίαρχος Erdal Şener, πρόσφατα παραιτήθηκε από τη θέση του Διοικητή της Κοινής Ομάδας Δράσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Μανμπίτζ, υπογραμμίζοντας σε συνέντευξή του πως για να αποτραπεί ένα πιθανό αδιέξοδο στην Συρία, η τουρκική κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει σε συμφωνία με τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ Άσαντ.

Επιπλέον, ο Şener χαρακτήρισε τη συμφωνία που επετεύχθη τον Ιούλιο μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Τουρκίας ως μία τακτική καθυστέρησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Şener ήταν από τους αξιωματικούς που παραιτήθηκαν υπό πιέσεις πριν το τέλος της θητείας τους ως μέρος της κρίσης που εκδηλώθηκε στο Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (YAS) την 1η Αυγούστου.

Ωστόσο, σε συνέντευξή του στην Sözcü,ο υποστράτηγος Ahmet Ercan Çorbacı, δήλωσε πως δεν παραιτήθηκε ως αντίδραση στο ζήτημα της Συρίας, όπως ακούγεται. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ο ίδιος και οι υπόλοιποι στρατηγοί παραιτήθηκαν για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για τις θέσεις και τις προαγωγές που έγιναν βασιζόμενες περισσότερο στην πολιτική αφοσίωση παρά στην αξία και τη βαθμίδα.

Στη συνάντηση του YAS, την 1η Αυγούστου, ο αριθμός των στρατηγών και ναυάρχων μειώθηκε από 241 σε 233 και δεν έγινε καμία προαγωγή σε στρατηγό ή υποναύαρχο.

Πλούσιο το ιστορικό του τουρκικού στρατού σε πραξικοπήματα

Από την ίδρυση της Δημοκρατίας, το 1923, οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας έχουν παίξει πολύ σημαντικό πολιτικό ρόλο εγγυητής, ουσιαστικά, της κοσμικής δημοκρατίας. Τουλάχιστον πέντε φορές τα τελευταία 60 χρόνια, ο στρατός της Τουρκίας έκανε κινήσεις για να παρέμβει και, πραξικοπηματικά, να ανατρέψει την κυβέρνηση. Οι τέσσερις πρώτες απόπειρες ήταν επιτυχείς, το 1960, το 1971, το 1980 και το 1997. Η πέμπτη, το 2016, όπως είναι γνωστό, απέτυχε.

Οι πρόσφατες παραιτήσεις ίσως είναι αποτέλεσμα της υποταγής των ενόπλων δυνάμεων στην κυβέρνηση, η οποία ήρθε μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος. Παράλληλα, η υποταγή στη μη στρατιωτική κυβέρνηση σημαίνει αυτόματα και την αφαίρεση του ρόλου του εγγυητή της κοσμικής δημοκρατίας που διατηρούν οι ένοπλες δυνάμεις.

Το κύριο, ωστόσο, πρόβλημα είναι ότι η υποταγή των ενόπλων δυνάμεων στην κυβέρνηση, δεν συνέβη με τον συνηθισμένο τρόπο, με το να τεθούν δηλαδή υπό πολιτικό έλεγχο αλλά, με την πολιτικοποίηση του στρατεύματος. Από την άλλη, οι πρόσφατες αποφάσεις σχετικά με την προαγωγή και την αποστράτευση στρατηγών και ναυάρχων είναι γνωστό πως αποτελούν μέρος μίας στρατιωτικής αναδιάρθρωσης που έχει ήδη καθυστερήσει. Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, Τούρκοι στρατιωτικοί διοικητές έχουν κάνει πολλές φορές δημοσίως λόγο για την ανάγκη η δομή των ενόπλων δυνάμεων να μικρύνει και παράλληλα να γίνει πιο αποτελεσματική.

Αυτή η αναδιάρθρωση, ωστόσο, δεν υλοποιήθηκε ποτέ, κυρίως λόγω της έντονης αντίθεσης μεταξύ των στρατιωτικών αξιωματούχων. Οι ίδιοι είδαν την αναδιάρθρωση ως μείωση της πολιτικής τους επιρροής και ως το τέλος του ρόλου τους.

Ο Ερντογάν επιδιώκει ένα σύγχρονο στρατό

Παρόλα αυτά, φαίνεται πως η τουρκική κυβέρνηση και ο Τούρκος πρόεδρος οδεύουν σταθερά προς τον σχηματισμό ενός στρατού σύμφωνου με τις απαιτήσεις του 21ου αιώνα.

Το πρώτο βήμα για την επίτευξη αυτού του στόχου, ήταν η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τη στρατιωτική θητεία που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο, το οποίο μείωνε την υποχρεωτική θητεία των πολιτών από 12 σε 6 μήνες. Σκοπός αυτής της αλλαγής, είναι η δημιουργία ενόπλων δυνάμεων που αποτελούνται από επαγγελματίες, καθώς έτσι η προθυμία για μάχη θα είναι μεγαλύτερη.

Αυτήν την κίνηση, ακολούθησε η μείωση του αριθμού στρατηγών και υποναυάρχων από 15 σε 7, εφόσον οι μικρότερες δυνάμεις χρειάζονται και λιγότερους διοικητές.

Πρώτα, έχασαν τον ρόλο τους ως φύλακες της κοσμικής δημοκρατίας. Τώρα, χάνουν τις δουλειές τους.

Δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι Τούρκοι στρατηγοί είναι δυσαρεστημένοι.

Πηγή: lawandorder.gr