«Ναυμαχία» για τις φρεγάτες που θα εξοπλίσουν το Πολεμικό Ναυτικό

Σε “ναυμαχία” με πολλούς αντιπάλους-ενδιαφερόμενους έχει αναχθεί η ναυπήγηση των νέων φρεγατών για το Πολεμικό Ναυτικό, που όμως και η ενδιάμεση λύση που ζητά είναι εξίσου σημαντική, όπως και ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών ΜΕΚΟ.

Γράφει ο Χρήστος Καρδαμπίκης

Έτσι στους ήδη γνωστούς υποψηφίους (ΗΠΑ, Γαλλία), έχουν προστεθεί, η Ολλανδία, η Ισπανία, η Γερμανία και Ιταλία, ωστόσο υπάρχει και ελληνική πρόταση, αλλά δεν περιλαμβάνεται σε αυτές που εξετάζει σήμερα το Πολεμικό Ναυτικό.

Κάποιες από τις προτάσεις είναι πολύ ελκυστικές, είτε γιατί το πλοίο είναι σύγχρονο πλοίο, είτε γιατί προσαρμόζεται αρτιότερα στις ανάγκες του ΠΝ, είτε γιατί η ενδιάμεση λύση είναι σαφώς καλύτερη από άλλες, είτε γιατί κάποιοι προτείνουν την εξολοκλήρου ναυπήγηση στην Ελλάδα ή γιατί υπόσχονται τάχιστη ναυπήγηση.

Ας δούμε τις προτάσεις μία-μία με όσα έχουν γίνει γνωστά έως τώρα, σε σύγκριση με τις φρεγάτες που έχει το ΠΝ και με τις νέες φρεγάτες που ναυπηγούν οι Τούρκοι.

Η Αμερικάνικη πρόταση

Η αμερικάνικη πρόταση μέχρι πρόσφατα ήταν η πιο πλήρης που περιλάμβανε τέσσερις νέες φρεγάτες τις MMSC, ναυπήγηση στην Ελλάδα τουλάχιστον δύο πλοίων, και με ενδιάμεση λύση είτε τις LSC, είτε τα αντιτορπιλικά Arleigh Burke είτε τα καταδρομικά Ticoderonga. Παράλληλα θα έλυνε και το πρόβλημα των ναυπηγείων Σκαραμαγκά και συμμετοχή στο project της νέας αμερικανικής φρεγάτα FFG(X) στο άμεσο μέλλον.

Η πρόταση ήταν πολύ ελκυστική κυρίως για δύο λόγους: τα Arleigh Burke (ένα ή δύο πλοία) που θα έδιναν τεράστια δύναμη πυρός, κυρίως πυραυλική, αν οι ΗΠΑ αποδέσμευαν τους SM-2 και SM-3 πυραύλους. Για τους πρώτους εθεωρείτο δεδομένο, ενώ για τους δεύτερους υπήρξε υποστήριξη και από τρίτη χώρα. Tα καταδρομικά θεωρούνται πολύ ακριβά για το ΠΝ, ενώ οι LSC έχουν απορριφθεί από το ΠΝ ως ενδιάμεση λύση, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες.

Πολύ περιληπτικά οι MMSC είναι πλοία περίπου με ίδιο εκτόπισμα λίγο μεγαλύτερο 3.500 τόνων με τις S και τις MEKO του ΠΝ, ενώ η αναβάθμιση σε ραντάρ και ηλεκτρονικά αποτελεί πολύ καλή περίπτωση, Επίσης είναι πολύ μεγαλύτερα πλοία από τις νεότευκτες φρεγάτες τουρκικής κατασκευής κλάσης Ι (Ιnstabul) που είναι 3000 τόνων και με σαφώς ανώτερα χαρακτηριστικά.

Ωστόσο ένα πρόβλημα στις MMSC και η μη απόσυρση των αντιτορπιλικών, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα από το αμερικανικό ναυτικό έφερε ένα βήμα πίσω την πρόταση. Βέβαια η Lockheed Martin έβαλε μέχρι και διαφήμιση στα social media για ενημερώσει το κοινό στην Ελλάδα και να ενισχύσει τη θέση της που παρουσιάζεται ως νούμερο 2 για το ΠΝ.

Η Γαλλική πρόταση

Η γαλλική πρόταση έχει ρίζες πίσω στην κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή και στο 2007-8, όταν το ΠΝ ήθελε να αποκτήσει 2+2 FREMM άνω των 6.000 τόνων, αλλά σύμφωνα με την επίσημη ελληνική δικαιολογία απορρίφθηκε λόγω χρονοδιαγράμματος παράδοσης, ήτοι θα την παραλαμβάναμε χρονικά στη τρέχουσα δεκαετία.

Όμως, όπως αποδείχθηκε, η Αίγυπτος που βιαζόταν να αποκτήσει FREMM, πήρε δύο, μία από το γαλλικό και μία από το ιταλικό πολεμικό ναυτικό με συνοπτικές διαδικασίες.

Στη συνέχεια, ήρθε η πρόταση για τη Belharra, πιο σύγχρονο πλοίο από τις FREMM, αλλά σαφώς μικρότερο περίπου 4.500 τόνων, αλλά μεγαλύτερο από τις υπάρχουσες σε υπηρεσία φρεγάτες του ΠΝ και ανώτερο από τη νέα τουρκική κλάσης-Ι.

Τώρα δεν υπάρχει Belharra σε πολεμικό ναυτικό εν υπηρεσία, αλλά θεωρείται από τους Γάλλους ότι θα μπει άμεσα έως το 2023.

Οι Belharra γενικά θεωρούνται από τους ειδικούς, δυνατότερα και νεότερα πλοία από τις MMSC,  όμως η Γαλλία δεν έχει το πολύ μεγάλο πολεμικό ναυτικό όπως οι ΗΠΑ και χρειάζεται τα πλοία της, ενώ προχωρεί σε εκσυγχρονισμό των φρεγατών Lafayette που ενδεχομένως να αποτελέσουν ενδιάμεση λύση.

Η γαλλική πρόταση που έφερε η Γαλλίδα ΥΠΑΜ Φλοράνς Παρλί, δεν έγινε γνωστή, όμως σύμφωνα με πληροφορίες, αναφέρουν ότι μπορεί να υπάρξει η ενδιάμεση λύση, δηλαδή, είτε εκσυγχρονισμένη Lafayette, είτε FREMM, όχι όμως στην αντιαεροπορική έκδοση, καθώς δεν έχουν ναυπηγηθεί.

H Ολλανδική πρόταση

Ένας γνώριμος από τα παλιά, ο ολλανδικός όμιλος ναυπηγείων Damen Shipyard Group, έφερε και αυτός τη δική του πρόταση. Από τον Δεκέμβριο του προηγούμενου έτους έχουν προτείνει την Sigma 11515 HN των 4.000 τόνων και είναι σχετικά ευέλικτος τόσο στη ναυπήγηση του πλοίου (μήκος, οπλικά συστήματα κλπ), όσο και στη χρηματοδότηση από ολλανδικές τράπεζες. Επισημαίνεται ότι ολλανδικής σχεδίασης και ναυπήγησης είναι οι 9 σε υπηρεσία φρεγάτες κλάσης ΕΛΛΗ (Kortenaer), που υπηρετούν το ελληνικό ΠΝ επί 40 συναπτά έτη, καθώς και του μεγαλύτερου και πιο προηγμένου πλοίου του Λιμενικού Σώματος, του ΠΑΘ ΓΑΥΔΟΣ,  που προμηθεύτηκε το Λιμενικό το 2014 μέσω διεθνούς διαγωνισμού.

Ωστόσο, η ενδιάμεση λύση των φρεγατών Μ, που ουσιαστικά θέλει να πουλήσει το Ολλανδικό πολεμικό ναυτικό ή άλλων Sigma χαρακτηρίζεται υποδεέστερη των άλλων προτάσεων.

Τα δυνατά της πρότασης είναι η χρηματοδότηση και το χρονοδιάγραμμα των εργασιών καθώς και ότι προτίθενται υπό προϋποθέσεις να ναυπηγηθούν και οι τέσσερις σε ελληνικά ναυπηγεία.

Όσον αφορά το πλοίο που προτείνεται, είναι μεγαλύτερο από τα υπάρχοντα και ίσως να υπολείπεται στην πυραυλική ικανότητα της τουρκικής Ι. Πάντως η οικογένεια Sigma αφορά και κορβέτες και φρεγάτες παρέχει ευελιξία στη ναυπήγηση, και πρόκειται για ένα πρόγραμμα αντίστοιχο με το εθνικό πλοίο MILGEM της Τουρκίας που περιλάμβανε τις κορβέτες ADA, τις φρεγάτες I και τα αντιτορπιλικά TF2000.

H Γερμανική πρόταση

“Τίναξε τη μπάνκα στον αέρα η Γερμανία” καθώς μαζί με την πρόταση για τις φρεγάτες έφερε και 2 υποβρύχια.

Παράλληλα όπως και οι Ολλανδοί φέρνουν και οι Γερμανοί την παλαιότερη συνεργασία και τεχνογνωσία καθώς οι τέσσερις νεότερες φρεγάτες του ΠΝ τύπου ΜΕΚΟ 200HN είναι γερμανική σχεδίασης όπως και τα σύγχρονα υποβρύχια τύπου 214.

Μάλιστα η πρώτη εκ των φρεγατών η “Ύδρα” κατασκευάστηκε στη Γερμανία, ενώ οι υπόλοιπες τρεις ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα με βάση γερμανικά σχέδια.

Αν και η γερμανική πρόταση είναι λίγο ασαφής αν αφορά τις Α200 ή Α300, οι πρώτες έχουν αρκετές διαμορφώσεις μία εκ των οποίων διαθέτει Αegis και πυραύλους SM 2, που είναι κοντά σε στις προδιαγραφές που θέτει η Ελλάδα.

Γερμανοί προτείνουν και τον εκσυγχρονισμό των 4 ΜΕΚΟ200ΗΝ από την γερμανική εταιρεία με συστήματα όμοια με αυτά των ΜΕΚΟ Α300 και έχουν σίγουρα και το χαρτί των Βρυξελλών όπου με το “καπέλο” του Βερολίνου θα κάνουν τα “στραβά μάτια” για τις εξοπλιστικές δαπάνες της Ελλάδας καθώς και θα ρίξει “νερό στο κρασί” ότι οι Γερμανοί βοηθούν εξοπλιστικά του Τούρκους, μετά τα όσα έγιναν με τα τουρκικά υποβρύχια 214.

Ουσιαστικά γερμανική πρόταση περιλαμβάνει τέσσερις φρεγάτες τύπου ΜΕΚΟ Α 200 με την προοπτική να αναβαθμιστούν στην πρόταση σε στην επιμηκυμένη έκδοση Α 300. Οι Α200 είναι πλοία αντίστοιχου μεγέθους με τις εν υπηρεσία φρεγάτες, όμως με σύγχρονα συστήματα αν επιλεγούν για ελληνικές και μεγαλύτερες από τις τουρκικές, ενώ οι Α 300 είναι μεγαλύτερες κοντά στους 4.000 τόνους.

Παράλληλα οι Γερμανοί φέρνουν στο τραπέζι τη ναυπήγηση άλλων δύο υποβρυχίων 214 για το ΠΝ, όπως είχε τεθεί επί κυβερνήσεως Γιώργου Παπανδρέου. Ωστόσο οι Γερμανοί στην περίπτωση που έπαιρναν το πακέτο, δε θα έλεγαν όχι για δύο Type 218 υποβρύχια καθώς υπολείπονται αρκετά στην ενδιάμεση λύση.

Η Βρετανική πρόταση

Με δυνατό “χαρτί” εμφανίστηκαν οι Βρετανοί με την πρόταση για τη φρεγάτα Type 31 ( ArrowHead 140 της Babcock), που επελέγη πρόσφατα για το ναυτικό τους και είναι μια πιο φθηνή έκδοση από τις Type26 που έχουν σε υπηρεσία, γεγονός που δεν καθιστά το κόστος τους απαγορευτικό για την Ελλάδα. Μάλιστα οι Βρετανοί διοχέτευσαν κονδύλια από τη ναυπήγηση των  Type26 γεγονός που κάνει πιο γρήγορη τη ναυπήγησή τους.

Η Type31 θα αντικαταστήσει τις Type 23 στο άμεσο μέλλον, ενώ οι Βρετανοί προτείνουν τη ναυπήγησή τους στην Ελλάδα. Ως ενδιάμεση λύση οι Βρετανοί μπορούν να δώσουν τις Type 23, κάνοντας ένα πακέτο αρκετά ελκυστικό.

Οι  Type31 είναι πλοίο άνω των 5.700 τόνων μεγαλύτερο από τις ελληνικές φρεγάτες και ανώτερο από τις τουρκικές με σύγχρονα οπλικά συστήματα.

Η ισπανική πρόταση

Πρόσφατα εμφανίστηκε και η ισπανική πρόταση που αφορά τη φρεγάτα F-110 της Navantia, σε συνεργασία με την ONEX. Είναι ένα πλοίο 6.000 τόνων σύγχρονο με δυνατότητες αεράμυνας, αλλά δεν έχει γίνει γνωστή η ενδιάμεση λύση, με το ισπανικό πολεμικό ναυτικό να διαθέτει φρεγάτες F100 κλάσης Alvaro de Bazan class (περίπου 6000 τόνων).

Οι παλαιότερες κλάσης Santa María (που είναι ισπανικό αντίγραφο των αμερικανικών O.Perry) θα αντικατασταθούν από νέες.

Η πρόταση αυτή αν και πρόκειται για αξιόπιστο σύγχρονο πλοίο σημαντικά μεγαλύτερο από τις ελληνικές και πολύ μεγαλύτερο από τις νέες τουρκικές (όσα τα αντιτορπιλικά που θέλει να ναυπηγήσει το τουρκικό ΠΝ), δε φαίνεται να προηγείται έναντι των άλλων κυρίως για γεωπολιτικούς και γεωοικονομικούς λόγους.

Η Ιταλική πρόταση

Μπορεί να ήρθε τελευταία, αλλά η ιταλική πρόταση ήρθε ως “βόμβα” διότι οι Ιταλοί προτείνουν τέσσερις αντιαεροπορικές FREMM (άνω των 6.000) και δύο άλλες ίδιου τύπου φρεγάτες για ενδιάμεση λύση.

Σημειώνεται ότι στην ιταλική FREMM στηρίζεται το αμερικανικό πρόγραμμα FFG(X), ενώ οι οκτώ βρίσκονται σε υπηρεσία στο  ιταλικό πολεμικό ναυτικό και μία πήρε πρόσφατα η Αίγυπτος.

Οι FREMM είναι σαφώς ανώτερες από τις ελληνικές και τις νέες τουρκικές.

Επιχειρησιακά, και χωρίς να έχει γίνει γνωστό το κόστος φαίνεται ως η πλέον βολική λύση για το ΠΝ, αλλά η Ιταλία δεν είναι ούτε ΗΠΑ, ούτε Γερμανία, ούτε Γαλλία.

Η Ελληνική πρόταση

Μέσα σε όλες αυτές τις προτάσεις υπάρχει και μια ελληνική πρόταση – που είναι αντίστοιχη με την τουρκική του εθνικού πλοίου MILGEM – και αφορά την κατασκευή σκαφών από περιπολικό των 65 μέτρων μέχρι και μεγάλη φρεγάτα περιοχής των 140 μέτρων από την Als NSD – Als Naval Ship Designs.

Η εταιρία έχει προχωρήσει στην εκπόνηση μελετών και σχεδίων σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και εξειδικευμένων οίκων του εξωτερικού και του εσωτερικού.

Τα άλλα σενάρια

Η εμφάνιση πολλών ενδιαφερομένων με διαφορικά πλοία, εκσυγχρονισμό, ναυπήγηση στην Ελλάδα (θέσεις εργασίας και τεχνογνωσία) και διαφορετικές ενδιάμεσες λύσεις, έχει αρχίσει να φέρνει στη δημοσιότητα και σενάρια για σπάσιμο του “πακέτου” νέες φρεγάτες, εκσυγχρονισμός ΜΕΚΟ και ενδιάμεση λύση.

Σίγουρα η αμερικανική πρόταση για συμμετοχή στις συμμετοχή στο πρόγραμμα FFG/X, δεν έχει αντίπαλο μέχρι στιγμής, ενώ για την ενδιάμεση λύση, τα αντιτορπιλικά (με τους πυραύλους τους), οι FREMM (Ιταλία) και οι γαλλικές φρεγάτες έχουν το προβάδισμα.

Από δω και πέρα σταματούν και οι συγκρίσεις για τις φρεγάτες διότι το που θα ναυπηγούν το πότε, ποιο θα είναι το τελικό κόστος κλπ θα κρίνουν την τελική επιλογή, με γεωπολιτικό πρόσημο, προστιθεμένης αξίας να καθορίζει και αυτό την έκβαση.

Έτσι δεν θα ήταν αδύνατο να μοιραστεί η “πίτα” με ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία παίρνουν από κάποιο τμήμα και με δεδομένο ότι μετά των εκσυγχρονισμό των F-16 σε V έρχονται και τα F-35 από τις ΗΠΑ, σε αναλογία μεταχειρισμένων/καινούριων που θα κριθεί από τα οικονομικά της περιόδου.