Μετά τον κορωνοϊό, θα ξημερώσει ένας νέος κόσμος…

Η πανδημία του κορωνοϊού έχει επιβάλει τη σκληρή πραγματικότητα του πενθους, της αρρώστιας, της ανεργίας. Πολλοί είναι εκείνοι που αντιμετωπίζουν ήδη οικονομικές δυσκολίες και αβεβαιότητα σε σχέση με τις προοπτικές απασχόλησης στο μέλλον.

Τα δεδομένα μέχρι τώρα δείχνουν ότι οι άμεσες ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας είναι σημαντικές. Ωστόσο, υπάρχουν και αναλύσεις που δείχνουν ότι αυτό που βιώνει η ανθρωπότητα ίσως αλλάξει τον τρόπο ζωής μας προς το καλύτερο. Όμως, είναι η ανθρωπότητα έτοιμη για μια τέτοια αλλαγή;

Είναι γνωστό ότι οι κρίσεις μπορούν να οδηγήσουν σε θυμό και φόβο. Σε επίπεδο κοινωνίας, αυτά τα συναισθήματα μπορούν να καταλήξουν σε φαινόμενα στιγματισμού και διακρίσεων. Τέτοου είδους κρίσεις, όπως η πανδημία, μπορουν επίσης να οδηγήσουν στην εκλογή αυταρχικών ηγετών, στο ρατσισμό και την ξενοφοβία. Οι υφιστάμενες κοινωνικές ανισότητες βαθαίνουν επισης μετά από τραγικά γεγονότα ενώ ενισχύονται οι ψυχολογικές διαταραχές.

Για να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας προς το καλύτερο, πρέπει πρώτα να ξεπεράσουμε αυτές τις προκλήσεις και να ενισχύσουμε την “ευημερία”, δηλαδή τη θετική σύνδεση με τον εαυτό μας, την κοινωνία και το ευρύτερο περιβάλλον.

Αρχικά, σημαντικά για την επίτευξη της προσωπικής ευεξίας, είναι η υγιεινή διατροφή, ο ύπνος και η άσκηση. Μεγάλο ρόλο παίζει επίσης η αίσθηση του “σκοπού” για την “μετατραυματική ανάπτυξη”. Δηλαδή να ξεπεράσουμε τον ευατό μας και να εργαστούμε για κάτι μεγαλύτερο.

Ως εκ τούτου, οι θετικοί κοινωνικοί δεσμοί είναι απαραίτητοι. Οι κοινωνικές σχέσεις θέτουν τις βάσεις για την προσωπική ταυτότητα και την αίσθηση της σύνδεσης με τους άλλους. Αυτό δημιουργεί θετικά συναισθήματα.

Πρόσφατες έρευνες και επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν επίσης ότι έχουμε μια έμφυτη ανάγκη να συνδεθούμε με τη φύση και άλλες μορφές ζωής για να νιώσουμε καλά. Τα άτομα που περνούν τακτικά στη φύση τείνουν να είναι πιο ευτυχισμένα και να έχουν μεγαλύτερη αίσθηση αυτού που λέμε “νόημα της ζωής”.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να ληφθεί υπόψη η μεγάλη απειλή που συνιστά η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή. Αυτό μπορεί να προκαλέσει το συναίσθημα της “σολαταλγίας” – μια κατάσταση θλίψης, απελπισίας και μελαγχολίας που απορρέει από τις περιβαλλοντικές αλλαγές.

Οι ομοιότητες μεταξύ της πανδημίας του κορονοϊού και της κλιματικής αλλαγής είναι έντονες. Μια μεγάλη διαφορά, ωστόσο, είναι η παγκόσμια ανταπόκρισή μας στο ένα, αλλά όχι στο άλλο.

Η έννοια της κλιματικής αλλαγής, μαζί με την αδυναμία που αισθανόμαστε σε σχέση με αυτήν, συμβάλλουν στο να “καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια χωρίς να κάνουμε τίποτα” . Κι εδώ έρχεται ο κορονοϊός να μας διδάξει ότι η δέσμευση για δράση οδηγεί σε αλλαγή.

Η αλλαγή δεν είναι αδύνατη
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλοί άνθρωποι αναγκάζονται να εργαστουν απο το σπίτι, μειώνοντας τις μετακινήσεις τους, άρα και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι ευέλικες μορφές εργασίας, όπως το τετραήμερο, μπορούν να ωφελήσουν την προσωπική ευημερία.

Η πανδημία, επίσης μας δίδαξε ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς υπερβολικές αγορές ή μακρινά ταξίδια για διακοπές.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούμε να κάνουμε αλλαγές στη συμπεριφορά μας μετά από μια κρίση. Όπως, στην προκειμένη περίπτωση, να πλένουμε συχνά τα χέρια μας (όσοι κακώς δεν το κάναμε πριν). Το ζήτημα είναι ακόμα κι αν υιοθετήσουμε αυτές τις αλλαγές, να μην είναι μόνο για λίγο, αλλά να τις διατηρήσουμε.

Η διατήρηση οποιασδήποτε αλλαγής στη συμπεριφορά είναι δύσκολη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως κίνητρα, συνήθειες, πόρους, αυτοεκτίμηση και κοινωνικές επιρροές.

Ωστόσο, ορισμένες αλλαγές είναι αδύνατο να υιοθετηθούν από τον άνθρωπο χωρίς την παρέμβαση της πολιτείας.

Ένα πρώτο βήμα θα ήταν να καταστεί δυνατή η ευημερία όλων των πολιτών, ξεπερνώντας τις απειλές της ανισότητας, της ξενοφοβίας και της παραπληροφόρησης μετά την πανδημία.

Αν αποτύχουμε να το κάνουμε αυτό, θα χάσουμε την ευκαιρία για θετική αλλαγή και θα διακινδυνεύσουμε την ίδια την επιβίωση του είδους μας. Αυτό που αποφασίζουμε να κάνουμε σήμερα και μετά την κρίση είναι ύψιστης σημασίας.