Μετά τις ευρωεκλογές: Διαλυτική πολιτική κρίση στη Γαλλία

Το 1958 ο Σαρλ ντε Γκωλ ίδρυσε με τρόπο πραξικοπηματικό την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία, προκειμένου με τη συγκέντρωση της εξουσίας στην κορυφή να αντιμετωπισθεί (μετά τις ήττες στο Ντιεν Μπιεν Φου και το Σουέζ και με ανοιχτή ακόμη την κρίση της Αλγερίας) η αποδυνάμωση της διεθνούς θέσης της Γαλλίας στο φόντο της αποαποικιοποίησης και του ψυχρού πολέμου.

Το δημιούργημα του Ντε Γκωλ μοιάζει να αργοπεθαίνει μπροστά στα μάτια μας – διόλου τυχαία, σε μια συγκυρία γεωπολιτικής αστάθειας, στασιμότητας του ευρωπαϊκού σχεδίου και ραγδαίας υποχώρησης της γαλλικής επιρροής σε περιοχές όπως η Δυτική Αφρική.

Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται, βέβαια, εσωτερικοί λόγοι. Όμως δεν είναι άσχετο με την όλο και πιο προβληματική διεθνή θέση της Γαλλίας το ότι στις μέρες μας “σηκώνει κεφάλι” το τμήμα εκείνο της γαλλικής κοινωνίας που καταγωγικά σχετίζεται με τους “ηττημένους” του Βισύ, της Αλγερίας και της εκκοσμίκευσης, συναντώμενο μάλιστα με τους έτερους “ηττημένους της παγκοσμιοποίησης”, στους οποίους υπόσχεται, κατά ειρωνεία της Ιστορίας, γκωλικού τύπου λύσεις “εθνικής ενδυνάμωσης”.

Άλλοι, πάλι, στρέφονται σε “ρετρό” αναφορές, ανακαλώντας το Λαϊκό Μέτωπο, ήτοι τη συμμαχία σοσιαλιστών, κομμουνιστών και ριζοσπαστών που κυβέρνησε τη Γαλλία το 1936-1938, με στόχο να αποκρούσει τον φασισμό και τον πόλεμο. (Ανθεκτικότερη στον χρόνο αποδείχθηκε η πρωτοβουλία του να θεσπίσει για τους εργαζόμενους τη θερινή άδεια μετ’ αποδοχών.)

Στα όριά του το σύστημα

Σε κάθε περίπτωση, το γαλλικό πολιτικό σύστημα βρίσκεται στα όριά του από το βράδυ της Κυριακής, οπότε, αντιδρώντας στο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εξήγγειλε αιφνιδιαστικά τη διεξαγωγή πρόωρων βουλευτικών εκλογών στις 30 Ιουνίου.

Πιθανότατα δεν θα μπορούσε να κάνει και τίποτε άλλο, εφόσον ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν κατέγραψε ποσοστό διπλάσιο από αυτό της προσκείμενης στον πρόεδρο “Αναγέννησης” (31% έναντι 14,6%), θέτοντας σαφώς ζήτημα πολιτικής νομιμοποίησης της κυβέρνησης.

Στόχος, βεβαίως, του Μακρόν ήταν το να θέσει εκ νέου το δίλημμα “Ή εγώ ή η ακροδεξιά”, που άλλωστε του εξασφάλισε το 2022 την επανεκλογή του στην προεδρία, με φιναλίστ τη Μαρίν Λεπέν, μολονότι το δικό του πολιτικό μήνυμα ήταν τόσο αποδυναμωμένο πλέον ώστε στις βουλευτικές εκλογές που ακολούθησαν αμέσως μετά να μην προκύψει αυτοδυναμία για την “Αναγέννηση”.
Όμως ο ένοικος των Ηλυσίων κοιτούσε και προς τα αριστερά. Ο σχεδιασμός του βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι ο συνασπισμός Nupes της αριστεράς και της κεντροαριστεράς, που εξασφάλισε ικανοποιητικά αποτελέσματα στις βουλευτικές εκλογές, έχει διαλυθεί, ταλανιζόμενος κυρίως από ανυπέρβλητες διαφωνίες ως προς το ουκρανικό και το παλαιστινιακό ζήτημα – με το Σοσιαλιστικό Κόμμα να θέτει ως επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου του τον αφοσιωμένο φίλο του Ισραήλ και των ΗΠΑ Ραφαέλ Γκλικσμάν, ο οποίος κατηγορούσε την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λικ Μελανσόν για αντισημιτισμό.

Ωστόσο η επιτάχυνση των εξελίξεων με πρωτοβουλία του Μακρόν κινητοποίησε δυναμικές έξω από τον έλεγχό του. Διότι κάθε νέα απόπειρα υπεράσπισης του πολιτικού mainstream διά της “δαιμονοποίησης” της Λεπέν στην πραγματικότητα γίνεται ακόμα ένα βήμα “κανονικοποίησής” της. Και πάντως ο αντι-ακροδεξιός πόλος του διλήμματος δεν είναι πλέον ο “μακρονισμός”.

Υπό το βάρος του σοκ των ευρωεκλογών, το οποίο έγινε δεκτό με αυθόρμητες διαδηλώσεις από οπαδούς της (κεντρο)αριστεράς, και ενώ η εφημερίδα “Liberation” καλούσε σε σύμ

πηξη νέου “Λαϊκού Μετώπου”, οι Σοσιαλιστές, η Ανυπότακτη Γαλλία, οι Πράσινοι, οι Κομμουνιστές και 25 μικρότερες οργανώσεις έσπευσαν να ανακοινώσουν κοινή κάθοδο στις βουλευτικές εκλογές ήδη από τον πρώτο γύρο, χωρίς πάντως να έχουν αποσαφηνίσει το πρόσωπο του προτεινόμενου πρωθυπουργού.

Χάος στα δεξιά

Την ίδια ώρα, οι δυνάμεις που βρίσκονται εκατέρωθεν του Εθνικού Συναγερμού βιώνουν διαλυτικές καταστάσεις. Ο πρόεδρος του κεντροδεξιού κόμματος των Ρεπουμπλικανών, Ερίκ Σιοτί, σε τηλεοπτική του εμφάνιση προανήγγειλε συνεργασία με το κόμμα της Λεπέν, μόνο και μόνο για να προκαλέσει εξέγερση στις τάξεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του. Ακολούθησαν τραγελαφικές σκηνές, με τον Σιοτί να κλειδώνεται στα κεντρικά γραφεία των Ρεπουμπλικανών, ενώ τα μέλη του πολιτικού γραφείου προχωρούσαν σε ομόφωνη καθαίρεση και διαγραφή του Σιοτί, ο οποίος καταγγέλλει τις αποφάσεις ως αντικαταστατικές και προσφεύγει στη Δικαιοσύνη.

Αλλά και στα δεξιά του Εθνικού Συναγερμού, η (αποξενωμένη) ανιψιά της Λεπέν, Μαριόν Μαρεσάλ, η οποία ηγήθηκε του ευρωψηφοδελτίου της “Ανακατάληψης” του προεδρικού υποψηφίου Ερίκ Ζεμούρ, ανήγγειλε ενώπιον και εν αγνοία του τελευταίου, ο οποίος πλέον καταγγέλλει “προδοσία”, την επανένωσης της όλης ακροδεξιάς.

Τι λέει ο ένοικος του Ελιζέ – Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Στο στρατόπεδο του Μακρόν, οι βουλευτές της συμπολίτευσης που απειλούνται με μαζική απώλεια εδρών αποφεύγουν στη βεβιασμένη προεκλογική τους παρουσία οποιονδήποτε συσχετισμό με τον νυν πρόεδρο, ο οποίος από την πλευρά του υιοθετεί λογική “διμέτωπου αγώνα κατά των άκρων”.

Σε συνέντευξη Τύπου ο Μακρόν ανέφερε ότι το κόμμα της Λεπέν κινείται εκτός του δημοκρατικού πλαισίου σε σχέση με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ότι είναι επικίνδυνο για τη γαλλική οικονομία (αφού με τις προτάσεις του θα οδηγήσει, όπως είπε, τη χώρα στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό) και ότι στα θέματα της διεθνούς πολιτικής, κυρίως δε σε σχέση με το Ουκρανικό, θα οδηγήσει τη Γαλλία σε διεθνή απομόνωση. Κατηγόρησε δε ευθέως τον Σιοτί ότι “γύρισε την πλάτη στην πολιτική κληρονομιά του Ντε Γκωλ, του Σιράκ και του Σαρκοζί”, ενώ στηλίτευσε την απόφαση των κομμάτων της δημοκρατικής αριστεράς να έρθουν σε συμφωνία με την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν-Λικ Μελανσόν, την οποία κατηγόρησε για αντισημιτισμό και αντικοινοβουλευτισμό, ενώ παράλληλα υπογράμμισε και τη διάσταση απόψεων που υπάρχει μεταξύ των αριστερών κομμάτων.

Πιθανές συμμαχίες

Τα γκάλοπ δεν τον ευνοούν. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρείας Elabe, ο Εθνικός Συναγερμός αναμένεται να πρωτεύσει στον πρώτο γύρο με 31% των ψήφων, ωστόσο στον δεύτερο γύρο δεν θα εξασφαλίσει αυτοδυναμία, εφόσον θα λάβει από 220 ως 270 από τις 577 έδρες της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης. Θα μπορούσε ενδεχομένως να συνεργαστεί με το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, το οποίο, με 6,5% των ψήφων στον πρώτο γύρο, θα μπορούσε στον δεύτερο να κερδίσει από 30 έως 40 έδρες.

Σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση, τη δεύτερη θέση στον πρώτο γύρο των γαλλικών βουλευτικών εκλογών θα καταλάβει η σύμπραξη των κομμάτων της Αριστεράς, η οποία, λαμβάνοντας στον πρώτο γύρο το 28% των ψήφων, θα μπορούσε στον δεύτερο γύρο να κερδίσει από 150 έως 190 έδρες. Σε ό,τι αφορά την παράταξη του προέδρου Μακρόν, εμφανίζεται να λαμβάνει στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών το 18% των ψήφων και να κερδίζει στον δεύτερο γύρο από 90 έως 130 έδρες.