Μεγάλες φιλοδοξίες για τις τουρκικές αμυντικές εξαγωγές

Η Τουρκία έχει ανακοινώσει άλλη μία χρονιά αυξημένων πωλήσεων στον τομέα της άμυνας και της αεροναυπηγικής αλλά δεν πλησιάζει ακόμη τον στόχο που έχει θέσει η ίδια για 25 δισ. δολάρια ετησίως μέχρι το 2023. Αυτό ωστόσο δεν θα πρέπει να αποσπά τόσο πολύ την προσοχή από την πρόοδο που σημειώνει η τουρκική αμυντική βιομηχανία στον τομέα των εξαγωγών.

Στην αρχή του 2019, ο υφυπουργός Άμυνας Ismail Demir, δήλωσε πως οι τουρκικές εξαγωγές άμυνας και πολιτικής αεροπορίας για το 2018, διαμορφώθηκαν 17% υψηλότερα σε σχέση με το προηγούμενο έτος, φθάνοντας το ποσό-ρεκόρ των 2,035 δισ. Δολαρίων. Για το καλύτερο μέρος της δεκαετίας, η τουρκική κυβέρνηση έχει θέσει στόχο να πετύχει ετήσιες πωλήσεις στον τομέα της άμυνας και της πολιτικής αεροπορίας ύψους 25 δισ. δολαρίων μέχρι το 2023. ΟΙ εξαγωγές “άμυνας” και “ασφάλειας” υποτίθεται ότι ανέρχονται σε 5 δισ. δολάρια επί του συνόλου η κάθε μία.

Από την στιγμή που η Τουρκία δεν παρέχει αναλυτικά στοιχεία για τον κάθε υποκλάδο στις εξαγωγές άμυνας και αεροναυπηγικής, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ακριβώς πόσο κοντά βρίσκεται η Άγκυρα από τους στόχους της σε κάθε υποκατηγορία. Η φιλοδοξία για πωλήσεις 5 δισ. Δολαρίων στον αμυντικό κλάδο, είναι αξιόπιστη. Ωστόσο, η τεράστια ανάπτυξη όλου του αμυντικού και αεροναυπηγικού κλάδου στα επόμενα πέντε χρόνια, δεν είναι και τόσο (αξιόπιστη).

Ενώ οι επίσημοι στόχοι προκαλούν σύγχυση, αυτό που είναι σαφές είναι η πρόοδος που σημειώνει η Τουρκία για να γίνει ένας σημαντικός εξαγωγέας στον τομέα της άμυνας.

Οι επιτυχίες των τουρκικών εξαγωγών
ΟΙ τουρκικές εξαγωγές στην άμυνα την τελευταία δεκαετία, υπήρξαν παραδοσιακά τα τροχοφόρα θωρακισμένα οχήματα. Εκατοντάδες οχήματα περιπολίας BMC Kirpi 4×4 έχουν πωληθεί στην Τυνησία και στο Τουρκμενιστάν, ενώ το Cobra 4×4, θωρακισμένο μεταφορικό προσωπικού, είναι τώρα σε λειτουργία σε χώρες όπως το Μπαχρέιν, το Μπαγκλαντές, τη Μαυριτανία και τη Ρουάντα.

Ενώ η ποσότητα των οχημάτων που εξάγονται σε αυτή την περίοδο είναι αξιοσημείωτη, αυτά είναι σχετικά απλά και φθηνά συστήματα, ενώ πολλές εταιρείες ανά τον κόσμο προσφέρουν παρόμοια προϊόντα σε μια αγορά που υπάρχει υπέρ-πληθώρα.

Ωστόσο, οι συμβάσεις που υπογράφηκαν τους τελευταίους 12 μήνες για τις εξαγωγές αμυντικών προϊόντων, αντανακλούν την αυξανόμενη ικανότητα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. Φρεγάτες, ελικόπτερα και εξοπλισμένα εναέρια οχήματα, είναι πιο σύνθετα από τα τεθωρακισμένα οχήματα και απαιτούν μια μεγαλύτερη εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς και μια πιο απαιτητική υπηρεσία logistics και υποστήριξης μετά από την πώληση. Αυτά τα συστήματα τώρα παράγονται στην Τουρκία, όπου επιχειρήσεις σαν την Aselsan, την Havelsan και την Roketsan, παράγουν οπλικά συστήματα και καθοδηγούμενα όπλα. Παρόλα αυτά, συνεχίζουν να υπάρχουν σημαντικά κενά στις βιομηχανικές ικανότητες, όπως στα ραντάρ και στα συστήματα θαλάσσιας και εναέριας πρόωσης.

Στατική πελατειακή βάση
Εάν η φύση της τεχνολογίας που εξάγεται αλλάζει, η καταναλωτική βάση είναι σε μεγάλο βαθμό η ίδια. Από τις 13 χώρες στις οποίες η Τουρκία παρέδωσε τεθωρακισμένα οχήματα από το 2010, οι 11 είναι και μουσουλμανικές και φιλικές σε διπλωματικό επίπεδο. Μεταξύ αυτών είναι το Μπαχρέιν, η Τυνησία και το Τουρκμενιστάν. Ομοίως, η υπογραφή μεγάλων συμβολαίων το 2018, έλαβε επίσης χώρα με μακροχρόνιους συμμάχους, όπως το Πακιστάν και το Κατάρ. Μέχρι σήμερα, η Τουρκία δεν ήταν σε θέση να σημειώσει την επιτυχία της σε ό,τι αφορά στην εξαγωγή αμυντικού εξοπλισμού σε μουσουλμανικές χώρες, και αλλού στον κόσμο. Για παράδειγμα, η Τουρκία δεν έχει εξασφαλίσει ακόμη καμία σημαντική συμφωνία για πώληση αμυντικού εξοπλισμού σε συμμάχους χώρες του ΝΑΤΟ.

Ο στόχος των αμυντικών εξαγωγών ύψους 25 δισ. δολαρίων μπορεί να είναι μη ρεαλιστικός, αλλά η πορεία του ταξιδιού είναι σαφής. Την επόμενη δεκαετία, η Τουρκία πιθανώς θα συνεχίσει να στηρίζεται στις εισαγωγές και στις συμφωνίες άδειας παραγωγής, για σημαντικά εξαρτήματα, ενώ επίσης θα σημειώνει πρόοδο με τις πρωτοβουλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη για την ανάπτυξη εγχώριων εναλλακτικών λύσεων.

Πολλές πλατφόρμες που εισέρχονται αυτή την περίοδο σε συνεργασία με τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, είτε παράγονται με άδεια είτε εισάγονται, αλλά είναι πιθανό ότι στις δύο επόμενες δεκαετίες, ένα μεγαλύτερο ποσοστό εξοπλισμού θα είναι σχεδιασμένο εσωτερικά. Πολλά από αυτά τα συστήματα μπορούν στη συνέχεια να προσφερθούν για εξαγωγή.

Προκλήσεις και αποτυχίες
Παρά την πρόοδο, η τουρκική αμυντική και αεροναυπηγική βιομηχανία αντιμετωπίζει ακόμη προκλήσεις. Η αξία της λίρας έχει μειωθεί και η οικονομία βρίσκεται σε κίνδυνο ύφεσης. Η καταστολή που ακολούθησε την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, καθώς και άλλες διαφορές πολιτικής, όπως η εξαγορά των ρωσικών S-400, σημαίνουν ότι οι σχέσεις με τις ΗΠΑ και άλλους προμηθευτές έχουν γίνει πιο δύσκολες. Η Τουρκία ίσως διαπιστώσει ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποκτήσει και να αντέξει οικονομικά, να εξοπλίζει με ξένα υποσυστήματα τις πλατφόρμες της και αυτές που προσπαθεί να εξάγει. Για παράδειγμα, το 2017, η AVL ακύρωσε μια σύμβαση με την TUMOSAN για την ανάπτυξη ενός ενεργειακού “πακέτου” για το κύριο πολεμικό τανκ εξαιτίας ενός αυστριακού εμπάργκο όπλων, ύστερα από την αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης στην απόπειρα πραξικοπήματος. Καθώς οι σχέσεις της Τουρκίας με τα κράτη του ΝΑΤΟ συνεχίζουν να είναι εύθραυστες, τέτοια εμπόδια ίσως εμφανίζονται πιο συχνά.

Άλλη μια αιτία ανησυχίας για την Τουρκία η οποία αναδείχθηκε προσφάτως, είναι το brain drain των νέων, ειδικευμένων εργαζομένων από την τουρκική αμυντική βιομηχανία, σε ξένες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, με υψηλότερους μισθούς και καλύτερες συνθήκες, που θεωρούνται ως πρωταρχικά κίνητρα για τέτοιου είδους μετανάστευση. Μια ευρύτερη οικονομική κρίση ίσως επιταχύνει αυτό το κίνημα, αποτρέποντας τις μεγάλες φιλοδοξίες για τον σχεδόν τριπλασιασμό του αριθμού των εργαζομένων στην αμυντική βιομηχανία. Καθώς η Τουρκία εξάγει μεγαλύτερο και πιο εξελιγμένο εξοπλισμό, μπορεί να διαπιστώσει ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει όταν το κάνει αυτό, ίσως είναι τόσο σύνθετες όσο τα ίδια τα συστήματα.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://www.iiss.org/blogs/military-balance/2019/04/turkish-defence-exports

capital.gr