Δεν βγήκε τελικά λευκός καπνός από το Βατικανό, κατά τη σημερινή πρώτη ψηφοφορία που ολοκληρώθηκε γύρω στις 10 το βράδυ (ώρα Ελλάδας) χωρίς να υπάρξει εκλογή νέου Πάπα, καθώς δεν συμπληρώθηκε η απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων που απαιτείται.
Η πρώτη αυτή διαδικασία διήρκεσε περισσότερο από το αναμενόμενο, συμπληρώνοντας τρεις ώρες συνεδρίασης μέσα από τις κλειστές πόρτες της «Καπέλα Σιστίνα».
Συγκεκριμένα ξεκίνησε το μεσημέρι και λίγο πριν τις 19:00, ακούστηκε το «extra omnes» για να ξεκινήσει η ψηφοφορία, με περίπου 45.000 πιστούς να βρίσκονται στο Βατικανό, με το βλέμμα στραμμένο στην καμινάδα της Καπέλα Σιξτίνα.
Η διαδικασία θα επαναληφθεί αύριο Πέμπτη (8/5), όπου προβλέπεται η πραγματοποίηση τεσσάρων ψηφοφοριών: δύο το πρωί (περίπου στις 10:30 και 12:00 π.μ.) και δύο το απόγευμα (περίπου στις 17:30 και 21:00).
Γιατί καθυστέρησε να εμφανιστεί ο καπνός
Το αρχικό αποτέλεσμα αναμενόταν περίπου στις 20:00 (ώρα Ελλάδος), ωστόσο υπήρξε μια «καθυστέρηση» δύο ωρών.
Σύμφωνα πάντως με την Corriere Della Serra υπήρχαν σαφείς λόγοι που καθυστέρησαν τη διαδικασία. Η εντολή «Extra Omnes», που υποχρεώνει όσους δεν συμμετέχουν στην ψηφοφορία να αποχωρήσουν από την Καπέλα Σιστίνα, ανακοινώθηκε στις 18:45, δηλαδή αργότερα από το αναμενόμενο, γεγονός που κατά συνέπεια προκάλεσε καθυστέρηση στην έναρξη της ψηφοφορίας.
Επιπλέον, σύμφωνα με αναλυτές, πολλοί από τους καρδινάλιους είναι καινούργιοι στη διαδικασία, οπότε ενδέχεται να μην κύλησε τόσο ομαλά η ψηφοφορία.
Οι κανόνες του Κονκλάβιου ορίζουν ότι εάν υπάρξει πρόβλημα σε κάποιον γύρο ψηφοφορίας — για παράδειγμα, αν ο αριθμός των καταμετρημένων ψηφοδελτίων δεν είναι ίσος με τον αριθμό των καρδιναλίων που συμμετέχουν στην ψηφοφορία — τότε οι ψήφοι αυτές ακυρώνονται και ο γύρος επαναλαμβάνεται από την αρχή.
Τι προηγήθηκε
Νωρίτερα, οι καρδινάλιοι είχαν μπει ψέλνοντας στην Καπέλα Σιξτίνα. Ο κάθε καρδινάλιος διάβασε τον όρκο του Κονκλαβίου, στον οποίο υποσχέθηκε να τηρήσει μυστικό οποιοδήποτε θέμα σχετίζεται με την εκλογή. Επίσης ορκίστηκαν πως όποιος από αυτούς εκλεγεί Πάπας θα εκτελέσει πιστά το ανώτερο αξίωμα του ποιμένα της Καθολικής Εκκλησίας.
«Είμαστε εδώ για να ζητήσουμε την βοήθεια του Αγίου Πνεύματος, εκλιπαρώντας το φως και την δύναμή του, ώστε να εκλεγεί ο Πάπας τον οποίο χρειάζονται η Εκκλησία και η ανθρωπότητα σε μια τόσο δύσκολη και πολυσύνθετη φάση της Ιστορίας», τόνισε ο γηραιότερος εκ των καρδιναλίων, ο Τζοβάνι Μπατίστα Ρε, ο οποίος χοροστάτησε της λειτουργίας pro eligendo pontifice στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου.
«Προσευχόμαστε υπέρ ενός ποντίφικα ο οποίος πρέπει να μπορέσει να αφυπνίσει τις συνειδήσεις και την ενέργεια της κοινωνίας, η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη τεχνολογική πρόοδο, αλλά τείνει να ξεχνά τον Θεό», πρόσθεσε ο καρδινάλιος Ρε.
Σύμφωνα με τη διαδικασία, οι 133 καρδινάλιοι εκλέκτορες κλείνονται στην Καπέλα Σιξτίνα. Ύστερα από μια τελετή ορκωμοσίας εκφωνείται η πρόταση «Έξω όλοι», το οποίο ουσιαστικά σημαίνει πως θα μείνουν μόνο οι καρδινάλιοι εκλέκτορες και από κει και πέρα θα υπάρξει άκρα μυστικότητα μέχρι να έχουμε τον άσπρο καπνό.
Η διαδικασία των ψηφοφοριών
Σύμφωνα με το πρόγραμμα, ήταν σαφές ότι την Τετάρτη (7/5) από τις 3 μ.μ. (τοπική ώρα, ώρα Ελλάδος 4 μ.μ.), θα έχει απενεργοποιηθεί το σήμα της κινητής τηλεφωνίας σε όλο το Βατικανό. Επίσης προβλέφθηκε η αφαίρεση των τηλεφωνικών συσκευών από τους καρδινάλιους, που πρέπει να παραμένουν σε απομόνωση καθ’ όλη τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας.
Στις 4.15 (τοπική ώρα, ώρα Ελλάδος 5.15), οι καρδινάλιοι ξεκίνησαν την πομπή προς την Καπέλα Σιστίνα, και άρχισαν τις εργασίες τους περίπου δεκαπέντε λεπτά αργότερα, στις 4.30 μ.μ. (5.30 ώρα Ελλάδας).
Σήμερα, όπως προβλέπεται, πραγματοποιήθηκε μόνο ένας γύρος ψηφοφορίας.
Η ανακοίνωση του αποτελέσματος με μαύρο ή λευκό καπνό, σε όλες τις ψηφοφορίες βγαίνει από την καμινάδα.
Δεδομένου ότι σήμερα βγήκε μαύρος καπνός και δεν εξελέγη νέος Πάπας, οι καρδινάλιοι θα επιστρέψουν αύριο Πέμπτη (8/5) το πρωί και κάθε ημέρα θα διεξάγονται τέσσερις γύροι ψηφοφορίας, δύο το πρωί και δύο το απόγευμα) για όσο διάστημα χρειαστεί.
Ένα από τα πιο σημαντικά κονκλάβια των τελευταίων εκατοντάδων ετών
Το Κονκλάβιο που πραγματοποιείται είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά των τελευταίων εκατοντάδων ετών, καθώς όποιος κι αν εκλεγεί νέος ποντίφικας πρέπει να αποφασίσει αν θα συνεχίσει την κληρονομιά του Πάπα Φραγκίσκου ή αν θα οδηγήσει την Εκκλησία και τα 1,4 δισ. καθολικών σε όλο τον κόσμο σε διαφορετική κατεύθυνση.
Από τους συνολικά 252 καρδινάλιου, οι 133 έχουν δικαίωμα ψήφου, καθώς πρέπει να είναι κάτω των 80 ετών για να συμμετάσχουν.
Δεκαπέντε έθνη εκπροσωπούνται για πρώτη φορά από γηγενείς καρδινάλιους εκλέκτορες.
Υπάρχει η ιδέα πως τελικά θα βρεθεί ένας συμβιβασμός και ένας υποψήφιος ο οποίος θα μπορέσει να ευχαριστήσει όλα τα μέρη, όλα τα στρατόπεδα τα οποία μπορούμε να συνοψίσουμε ως δύο.
Από τη μία αυτοί που θέλουν να ακολουθήσουν την προοδευτική γραμμή του Πάπα Φραγκίσκου, κι από την άλλη αυτοί που θέλουν να κάνουν μια μερική οπισθοδρόμηση σε ένα πιο συντηρητικό καθεστώς.
Ακολουθεί μια ανάλυση του αριθμού των καρδιναλίων ανά ήπειρο:
Ευρώπη : 114
Ασία: 37
Νότια Αμερική: 32
Αφρική: 29
Βόρεια Αμερική: 28
Κεντρική Αμερική : 8
Ωκεανία: 4
Το νεότερο μέλος του Κολεγίου των Καρδιναλίων είναι ο ουκρανικής καταγωγής, ο 45χρονος επίσκοπος Μελβούρνης Μίκολα Μπίτσοκ. Ο γηραιότερος είναι ο 99χρονος Άντζελο Ατσέρμπι.
Οι 133 καρδινάλιοι με δικαίωμα ψήφου γνωρίζονται μεταξύ τους και μοιράζονται οράματα για το μέλλον της εκκλησίας κατά τη διάρκεια καθημερινών συναντήσεων που είχαν πριν από το κονκλάβιο από τις 28 Απριλίου.
Ωστόσο, το πόσο δύσκολη αναμένεται να είναι η απόφαση για την εκλογή νέου πάπα συνοψίστηκε στη φράση του Ignatius Suharyo Hardjoatmodjo, τον αρχιεπίσκοπο της Τζακάρτα, ο οποίος ήταν ο τελευταίος καρδινάλιος που έφτασε στη Ρώμη λέγοντας χαρακτηριστικά στους δημοσιογράφους: «Υπάρχει πολλή σύγχυση», αφού άκουσε ομιλίες από 50 καρδινάλιους. «Έχουμε ακούσει πολλές φωνές, δεν είναι εύκολο να βγάλουμε συμπεράσματα».
Κατά τη διάρκεια των δύο εβδομάδων που ακολούθησαν τον θάνατο του Πάπα, οι καρδινάλιοι συναντιόντουσαν σχεδόν καθημερινά στο Βατικανό για προ-κονκλάβιες συγκεντρώσεις, γνωστές ως γενικές συναθροίσεις. Ενώ το κονκλάβιο στην Καπέλα Σιξτίνα περιορίζεται σε καρδινάλιους που δεν έχουν ακόμη συμπληρώσει την ηλικία των 80 ετών, αυτές οι προκαταρκτικές συναντήσεις είναι ανοιχτές και στους 252 καρδινάλιους.
Μυστικότητα, όρκοι σιωπής και καθεστώς πλήρους απομόνωσης
Η εκλογή νέου Πάπα αποτελεί κορυφαία στιγμή για την Καθολική Εκκλησία και συγκεντρώνει παγκόσμιο ενδιαφέρον. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει μια διαδικασία τυλιγμένη με πέπλο μυστικότητας. Το κονκλάβιο, όπως ονομάζεται, είναι μια τελετουργία αιώνων, με αυστηρούς κανόνες και πλέον με σύγχρονα μέσα που διασφαλίζουν ότι τίποτα δεν διαρρέει στον έξω κόσμο.
Το κονκλάβιο ξεκινά όταν ο θρόνος του Ποντίφικα χηρεύσει – όπως συνέβη τον Απρίλιο του 2025 μετά τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου. Από εκείνη τη στιγμή, ξεκινά μια αυστηρά οριοθετημένη και απομονωμένη διαδικασία για την εκλογή του διαδόχου του. Πριν την έναρξη καρδινάλιοι από όλο τον κόσμο με δικαίωμα ψήφου συγκεντρώθηκαν στο Βατικανό και για μερικές ημέρες συμμετείχαν σε προκαταρκτικές συνεδριάσεις, όπου συζήτησαν τις ανάγκες της Εκκλησίας και τα χαρακτηριστικά που θα έπρεπε να έχει ο διάδοχος.
Η έναρξη του κονκλαβίου πραγματοποιείται με την είσοδο των καρδιναλίων στην Καπέλα Σιστίνα, όπου τελείται η τελετή «Extra omnes» – μια συμβολική πράξη με την οποία όλοι οι μη εξουσιοδοτημένοι παρευρισκόμενοι αποχωρούν και οι πόρτες σφραγίζονται. Από εκείνη τη στιγμή, επιβάλλεται πλήρης απομόνωση. Οι συμμετέχοντες δεν έχουν πρόσβαση σε κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές, τάμπλετ, smart ρολόγια ή οποιοδήποτε άλλο μέσο επικοινωνίας, ενώ δεν επιτρέπεται καν η χρήση χαρτιού ή στυλό χωρίς άδεια.
«Δεν υπάρχουν τηλεοράσεις, εφημερίδες ή ραδιόφωνο στον ξενώνα για το κονκλάβιο – τίποτα“, εξηγεί ο Monsignor Paolo de Nicolo, ο οποίος ήταν επικεφαλής του παπικού οίκου για τρεις δεκαετίες. “Δεν μπορείς καν να ανοίξεις τα παράθυρα, επειδή πολλά δωμάτια έχουν παράθυρα προς τον εξωτερικό κόσμο».
Η Καπέλα Σιστίνα μετατρέπεται σε ένα τεχνολογικά αδιαπέραστο περιβάλλον. Παρεμβολείς σημάτων, ανιχνευτές συσκευών και ειδικά υλικά που μπλοκάρουν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα μετατρέπουν τον χώρο σε έναν «κλωβό Faraday», αδιαπέραστο για κάθε προσπάθεια παρακολούθησης. Θα υπάρχουν μόνο γουόκι-τόκι για κάποιες ειδικές περιστάσεις, πχ όταν κάποιος χρειαστεί γιατρό ή σε περίπτωση που ο Πάπας εκλεγεί, να ενημερώσουν έγκαιρα τους κωδωνοκρουστές στη Βασιλική.
Η ψηφοφορία και το τελετουργικό του καπνού
Πριν από κάθε ψηφοφορία, οι καρδινάλιοι ορκίζονται σιωπή. Ο όρκος αυτός δεσμεύει τους πάντες –από εκλέκτορες έως ιατρικό προσωπικό και φροντιστές να μην αποκαλύψουν τίποτα από όσα είδαν ή άκουσαν. Η παραβίαση του όρκου οδηγεί αυτομάτως σε αφορισμό, χωρίς δικαίωμα έφεσης.
Η ίδια η ψηφοφορία είναι αυστηρά τελετουργική. Κάθε καρδινάλιος γράφει το όνομα του υποψηφίου σε ειδικό ψηφοδέλτιο, περπατά μέχρι το βωμό, ορκίζεται για την τιμιότητα της ψήφου του και την τοποθετεί σε ειδική χάλκινη λεκάνη. Μετά την καταμέτρηση, τα ψηφοδέλτια καίγονται, μαζί με οποιοδήποτε σχετικό υλικό. Ο καπνός που βγαίνει από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα είναι το μόνο μήνυμα προς τον κόσμο: μαύρος για αποτυχία εκλογής, λευκός για επιτυχία.
Η διαδικασία συνεχίζεται δύο φορές το πρωί και δύο το απόγευμα κάθε ημέρας, μέχρι ένας καρδινάλιος να συγκεντρώσει πλειοψηφία δύο τρίτων. Τότε, καλείται να αποδεχθεί την εκλογή και να επιλέξει παπικό όνομα. Όταν επιτευχθεί πλειοψηφία δύο τρίτων και ο εκλεγείς αποδεχθεί το αξίωμα, επιλέγει το παπικό του όνομα και μεταβαίνει στο λεγόμενο «Δωμάτιο των Δακρύων» για να ενδυθεί τα παπικά άμφια. Eνδύεται τα άμφια του Ποντίφικα και παρουσιάζεται από το μπαλκόνι του Αγίου Πέτρου, με την ιστορική φράση “Habemus Papam”.
Αύριο Πέμπτη, θα υπάρξουν δύο πρωινές ψηφοφορίες (περίπου 10:30 και 12:00 π.μ.) και δύο απογευματινές (περίπου 17:30 και 19:00).