Λονδίνο – ΕΕ: Σε οριακό σημείο οι διαπραγματεύσεις

Aπό την 1η Φεβρουαρίου το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Χρειάστηκαν μόλις επτά μήνες για να φτάσουν οι σχέσεις των δύο πλευρών σε τόσο οριακό σημείο ώστε πολλοί αναλυτές να αμφισβητούν κατά πόσον είναι πλέον εφικτή μια εμπορική συμφωνία μέχρι το τέλος του μήνα. «Είμαι 30 χρόνια διπλωμάτης και δεν έχω ξαναζήσει τόσο ταχεία, εσκεμμένη και βαθιά κατάρρευση διαπραγματεύσεων», σχολίασε στο Twitter o Γερμανός πρέσβης στο Λονδίνο, Αντρέας Μιχαέλις.

Εδώ και μήνες οι συνομιλίες για την εμπορική συμφωνία βρίσκονταν σε στασιμότητα. Η ατμόσφαιρα επιδεινώθηκε ωστόσο δραματικά αυτή την εβδομάδα, όταν ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον απείλησε με μονομερείς αλλαγές στο κείμενο της αποχώρησης και ειδικότερα στο πρωτόκολλο περί Βόρειας Ιρλανδίας. Εξοργισμένη η Ε.Ε. έθεσε τελεσίγραφο τα τέλη του μηνός για ανάκληση των αλλαγών και όλοι αναρωτιούνται αν το νομοσχέδιο περί εσωτερικής αγοράς που κατατέθηκε αυτήν την εβδομάδα στη Βουλή της χώρας έχει στόχο τον εκβιασμό των Βρυξελλών ή εντέλει ένα σκληρό Brexit.

Oι χώρες της Ε.Ε. έχουν προτείνει στο Λονδίνο μια ελεύθερη ζώνη εμπορίου χωρίς τελωνεία και δασμούς. Τα τρία κεντρικά θέματα που εμπόδιζαν μέχρι πρότινος την πρόοδο των διαπραγματεύσεων είναι η συμφωνία για την αλιεία, η διαχείριση των κρατικών επιδοτήσεων και οι δίκαιες συνθήκες ανταγωνισμού. Η απόφαση όμως του Λονδίνου αυτή την εβδομάδα να τροποποιήσει τη συμφωνία για το Brexit που υιοθετήθηκε τον Ιανουάριο αιφνιδίασε την Ε.Ε.

Πρόκειται για τη θέσπιση τελωνειακών ελέγχων στο εμπόριο με τη Βόρειο Ιρλανδία και για τις προϋποθέσεις κρατικών επιδοτήσεων σε βρετανικές επιχειρήσεις. Ο αρμόδιος υφυπουργός Μπράντον Λιούς παραδέχθηκε ότι η ξαφνική πρωτοβουλία συνιστά παραβίαση του διεθνούς δικαίου, προκαλώντας αγανακτισμένες αντιδράσεις από τις Βρυξέλλες, την αντιπολίτευση, αλλά και στελέχη του κυβερνώντος κόμματος. Μερίδα του Τύπου δεν απέκλειε να υπάρξει μια μαζική εσωκομματική εξέγερση κατά του Τζόνσον στις τάξεις των Τόρις.

Παράλληλα, εξίσου οργισμένες ήταν οι αντιδράσεις των Σκωτσέζων. «Αν το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, γιατί δεν μπορεί η Σκωτία να ανακοινώσει την ανεξαρτησία της;», ήταν το βασικό επιχείρημά τους και δείχνει πώς ο Τζόνσον άνοιξε τον ασκό του Αιόλου με αυτήν την ενέργεια. Η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον χαρακτήρισε το νομοσχέδιο περί εσωτερικής αγοράς «ολομέτωπη επίθεση στην αποκέντρωση» των εξουσιών και υποσχέθηκε ότι το κόμμα της θα ξαναθέσει θέμα ανεξαρτησίας.

Διορία
Η Κομισιόν διεκδικεί απόσυρση των αμφιλεγόμενων αλλαγών στη συμφωνία μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου. Σε αντίθετη περίπτωση, απειλεί με νομικά μέτρα, όπως η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εξέλιξη που θα μπορούσε να οδηγήσει στην επιβολή προστίμου κατά του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο ίδιος ο Τζόνσον ισχυρίστηκε ότι, ακόμη και να αποτύχει η επίτευξη συμφωνίας (No Deal), θα είναι ένα καλό αποτέλεσμα. Ασαφές παραμένει κατά πόσον ο πρωθυπουργός μπλοφάρει ξανά για να εξασφαλίσει υποχωρήσεις από τις Βρυξέλλες ή θεωρεί ότι δεν έχει τίποτα να χάσει πλέον, με δεδομένο ότι η βρετανική οικονομία έχει ήδη δεχθεί ανεπανόρθωτο πλήγμα από την πανδημία και το lockdown.

O Λιονέλ Λοράν του Bloomberg σχολιάζει σχετικά: «Η προσφυγή στη Δικαιοσύνη εκ μέρους της Ε.Ε. μπορεί να μην ηχεί ιδιαιτέρως επιθετική πράξη σε έναν κόσμο στον οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί να σχίσει τα πάντα, από συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου μέχρι συμμετοχή στο ΝΑΤΟ. Αλλά στον ανιαρό κόσμο της διπλωματίας των Βρυξελλών, είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Αν ο Τζόνσον πραγματοποιήσει την προσπάθειά του να παραβιάσει το διεθνές δίκαιο, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Ε.Ε. Μισέλ Μπαρνιέ μπορεί να μπει στο Eurostar και να επιστρέψει στις Βρυξέλλες. Η νομική διαδικασία για την προσφυγή εναντίον του Λονδίνου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει πολλά στάδια και πιθανότατα θα ξεπερνούσε χρονικά την προθεσμία του Δεκεμβρίου για την επίτευξη εμπορικής συμφωνίας. Κι ενώ οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών πάντα προκρίνουν τις διαπραγματεύσεις έναντι των πολεμικών ιαχών από τους πολιτικούς, πιθανότατα δεν θα είχε απομείνει ίχνος εμπιστοσύνης για να συμφωνήσουν στις λεπτομέρειες. Ούτε θα είχε τη δυνατότητα ο Μπαρνιέ να πείσει τα 27 μέλη της Ε.Ε. και το Ευρωκοινοβούλιο να υπογράψουν μια δεσμευτική συμφωνία».

Προς το παρόν, οι δύο πλευρές εμφανίζονται αδιάλλακτες, έχουν δεσμευτεί όμως ότι θα συνεχίσουν να συνομιλούν την προσεχή εβδομάδα. Γιατί εκτός των άλλων, αν δεν υπάρξει συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι συνέπειες θα μπορούσαν να επεκταθούν και στις αντίστοιχες εμπορικές συμφωνίες που φιλοδοξεί να υπογράψει το Λονδίνο με τις ΗΠΑ και με ασιατικές χώρες.

Γι’ αυτό άλλωστε έγινε δεκτή με ανακούφιση η είδηση της υπογραφής συμφωνίας με την Ιαπωνία, της πρώτης μεγάλης εμπορικής συμφωνίας με τρίτη χώρα μετά το Brexit. Μόνο που οι εμπορικές σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με το Τόκιο ανέρχονται στο 2% του συνολικού του εμπορίου για το 2019. Eτσι η συμφωνία έχει μάλλον συμβολική σημασία, αφού το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 0,07%, ένα αμελητέο κομμάτι σε σχέση με τις απώλειες από την Ε.Ε.

Εσωκομματικές αντιδράσεις
Η παραδοχή ότι η Βρετανία σκοπεύει να παραβιάσει το διεθνές δίκαιο –«έστω με έναν πολύ ειδικό και περιορισμένο τρόπο»–καθώς και η παραίτηση του επικεφαλής του νομικού τμήματος της κυβέρνησης, Τζόναθαν Τζόουνς, προκάλεσαν σοβαρές αντιδράσεις εκ μέρους πολλών Συντηρητικών βουλευτών. Η προκάτοχος του Μπόρις Τζόνσον, Τερέζα Μέι, προειδοποίησε ότι έτσι θα μπορούσε να πληγεί η διεθνής αξιοπιστία της χώρας. «Πώς μπορεί η κυβέρνηση να εγγυηθεί στους μελλοντικούς διεθνείς εταίρους της ότι το Ην. Βασίλειο μπορεί να είναι αξιόπιστο ότι θα τηρήσει τις νομικές υποχρεώσεις των συμφωνιών που έχει υπογράψει;», αναρωτήθηκε η τέως πρωθυπουργός. Παράλληλα ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος, Τομπάιας Ελγουντ, πρώην υπ. Αμυνας, επισήμανε ότι η χώρα του δεν θα μπορεί εις το εξής να καλεί την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν να συμμορφώνονται με το διεθνές δίκαιο, όταν το ίδιο το Λονδίνο το παραβιάζει.

Ακολουθήστε το The Indicator στο Google news

Σχετικά Νέα