Κυκλική οικονομία στην αυτοκινητοβιομηχανία από την EE  

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθέτησε πρόσφατα τη θέση του για τον κανονισμό που αφορά τα οχήματα στο τέλος της ζωής τους (End-of-Life Vehicles – ELV), θέτοντας φιλόδοξους στόχους για την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και την ανάκτηση υλικών. Αυτός ο υπό διαπραγμάτευση Κανονισμός αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τη μείωση των αποβλήτων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας και τη μείωση της εξάρτησης από κρίσιμες πρώτες ύλες που εισάγονται από τρίτες χώρες.

Ανταπόκριση: Γιώργος Συριόπουλος

Ο Κανονισμός εισάγει αυστηρές απαιτήσεις για το σχεδιασμό νέων οχημάτων, ώστε να διευκολύνεται η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η ανάκτηση των υλικών τους. Επιπλέον, θεσπίζει υποχρεωτικούς στόχους για την περιεκτικότητα σε ανακυκλωμένα πλαστικά, ενώ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για μελλοντικούς στόχους που αφορούν ανακυκλωμένο χάλυβα, αλουμίνιο και κρίσιμες πρώτες ύλες. 

Απαιτήσεις για τα μεταχειρισμένα οχήματα

Για τη μείωση των «χαμένων οχημάτων» και την αποτροπή παράνομης διάθεσης, ο κανονισμός εισάγει την υποχρέωση οι πωλητές μεταχειρισμένων οχημάτων να παρέχουν τεκμηρίωση ότι το όχημα δεν είναι ELV, ιδιαίτερα σε διαδικτυακές πωλήσεις. 

Εξαιρούνται οι ιδιωτικές πωλήσεις μεταξύ ιδιωτών, εκτός αν γίνονται online. Επιπρόσθετα, ορίζονται εξαιρέσεις για οχήματα ειδικού πολιτιστικού ενδιαφέροντος και για παλιά αυτοκίνητα που αποκαθίστανται για χρήση στο δρόμο.

Στόχοι για ανακυκλωμένα πλαστικά

Ο κανονισμός προτείνει μια σταδιακή προσέγγιση για την ελάχιστη περιεκτικότητα σε ανακυκλωμένα πλαστικά στα οχήματα:

• 15% έξι χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού.
• 20% οκτώ χρόνια μετά.
• 25% δέκα χρόνια μετά.

Για τη διευκόλυνση των κατασκευαστών, η στρατηγική κυκλικότητας θα απαιτείται ανά κατηγορία οχήματος (π.χ. αυτοκίνητα, φορτηγάκια) και όχι ανά μοντέλο. Επιπλέον, το «ψηφιακό διαβατήριο κυκλικότητας οχήματος» θα εναρμονιστεί με άλλα αντίστοιχα διαβατήρια της ΕΕ, μειώνοντας -όπως υποστηρίζει η Κομισιόν- το διοικητικό βάρος.

Ο Κανονισμός διευκρινίζει ότι τα οχήματα στο τέλος της ζωής τους πρέπει να παραδίδονται σε εξουσιοδοτημένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας (ATF) ή σημεία συλλογής. Η επεξεργασία περιλαμβάνει απορρύπανση (αφαίρεση επικίνδυνων υγρών και εξαρτημάτων), αποθήκευση και τεμαχισμό, ενώ απαγορεύεται η ανάμειξη ELVs με άλλα απόβλητα, εκτός αν πληρούνται συγκεκριμένα ποιοτικά κριτήρια.

Εξαγωγές μεταχειρισμένων οχημάτων

Για την αποτροπή εξαγωγών μη οδικών οχημάτων, οι τελωνειακοί έλεγχοι θα είναι πλήρως αυτοματοποιημένοι, βασισμένοι σε αρχές διαχείρισης κινδύνου. Τα κράτη-μέλη θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το MOVE-HUB, μια πλατφόρμα που συνδέει εθνικά μητρώα και τελωνειακά συστήματα μέσω του EU Single Window Environment for Customs.

Το Συμβούλιο είναι πλέον έτοιμο να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μόλις το τελευταίο υιοθετήσει τη δική του θέση. Η νέα νομοθεσία εντάσσεται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία προωθεί πιο κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα, συνδέοντας το σχεδιασμό των προϊόντων με τη διαχείριση στο τέλος της ζωής τους.