Κοινωνική και οικονομική αστάθεια από την άρση προστασίας της α’ κατοικίας

Σε “μητέρα των μαχών” μακράς διαρκείας μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών φαίνεται ότι θα εξελιχθεί η κατάσταση που θα προκύψει μετά την  άρση του υπάρχοντος πλαισίου προστασίας της πρώτης κατοικίας στο τέλος Απριλίου. Ο ορατός πλέον κίνδυνος για τους δανειολήπτες που δεν θα ενταχθούν έως τότε στο καθεστώς προστασίας είναι η απώλεια του ακινήτου τους.

Την ίδια ώρα, οι τράπεζες από το νέο καθεστώς προσδοκούν τη μείωση των κόκκινων δανείων, που συνδέεται με την μείωση του όγκου των δανείων τα οποία σήμερα βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας και ξεπερνούν τα 11 δισ. ευρώ.

Η νέα κατάσταση από την 1η Μαΐου 2020 ανοίγει την προοπτική εκδήλωσης κοινωνικών εντάσεων με απρόβλεπτες τη στιγμή αυτή συνέπειες , καθώς από τον όγκο των κόκκινων δανείων προκύπτει ότι ο αριθμός των δανειοληπτών που θα παραμείνουν εκτεθειμένοι είναι ικανός να πυροδοτήσει κοινωνική και κατά συνέπεια οικονομική αστάθεια.

Το γεγονός αυτό είναι φανερό ότι έχει ενεργοποιήσει τα κυβερνητικά αντανακλαστικά και έχει οδηγήσει το οικονομικό επιτελείο σε αναζήτηση μιας μίας «ολιστικής προσέγγισης», για ενοποίηση των 8 διαφορετικών συστημάτων που υπάρχουν σήμερα και προσφοράς μιας δεύτερης ευκαιρίας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Η λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας η οποία θα επιτάχυνε τη διαδικασία ένταξης των πραγματικά αδύναμων δανειοληπτών σε καθεστώς προστασίας, δεν έχει αποδώσει. Ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταικούρας μιλώντας στη Βουλή την προηγούμενη εβδομάδα παραδέχτηκε ότι «δεν είναι αυτό που θα θέλαμε», αναφέροντας ότι έχουν υποβληθεί 1.928 αιτήσεις και έγιναν δεκτές μόνον 273 περιπτώσεις. Ο ίδιος επίσης έκανε έκκληση στους δανειολήπτες να ρυθμίσουν τα δάνειά τους έως τις 30 Απριλίου, που λήγει το ισχύον καθεστώς.

Η λειτουργία της πλατφόρμας είχε ξεκινήσει από τον Ιούλιο με πολύ υψηλές προσδοκίες. Η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, είχε σπεύσει στις αρχες Ιουλίου να γνωστοποιήσει ότι από την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας της είχαν εισέλθει στην πλατφόρμα συνολικά 17.605 χρήστες, ενώ 6.813 χρήστες έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ από τα 24,7 δισ. ευρώ που είναι τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια, τα περίπου 7,6 δισ. ευρώ βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας.

Η ΕΚΠΟΙΖΩ, η μεγαλύτερη καταναλωτική οργάνωση της χώρας διεξάγει μέσω διαδικτύου μια ανοιχτή ψηφοφορία (ήδη έχουν συγκεντρωθεί περίπου 2.000 υπογραφές) ζητώντας από την κυβέρνηση να κατοχυρώσει το δικαίωμα των οφειλετών που βρίσκονται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής, να προσφεύγουν στο Δικαστήριο για ρύθμιση των χρεών τους με προστασία της κύριας κατοικίας τους.

Λ. Κατσέλη: Πρέπει να διατηρηθεί το δικαίωμα προσφυγής του δανειολήπτη στο δικαστήριο

Η πρώην υπουργός και συντάκτης του όμώνου νόμου για την προστασία των δανειοληπτών (3869/2010) Λούκα Κατσέλη απέδωσε την χαμηλή συμμετοχή των δανειοληπτών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα τόσο στα πολύ χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια που έχουν τεθεί, με αποτέλεσμα να έχει περιοριστεί σημαντικά η βάση των δικαιούχων, αλλά και στις τράπεζες οι οποίες καθυστερούν πάρα πολύ να προχωρήσουν τις υποθέσεις εκείνες που πληρούν τα σχετικά κριτήρια. Η ίδια υποστηρίζει ότι δεν θα πρέπει να καταργηθεί το δικαίωμα των δανειοληπτών να προσφεύγουν στα δικαστήρια, εκτιμώντας ότι στην εξωδικαστική διαδικασία η τράπεζα έχει το πάνω χέρι. Η τράπεζα αποφασίζει αν ο οφειλέτης μπορεί να ρυθμίσει τα χρέη του και να προστατέψει την πρώτη του κατοικία, άρα καταστρατηγείται το κοινωνικό δικαίωμα του οφειλέτη να έχει μία δίκαιη μεταχείριση γι΄αυτό πρέπει να προβλεφθεί έστω και στο πέρας της εξωδικαστικής διαδικασίας να μπορεί ο οφειλέτης να προσφύγει στα δικαστήρια.

Η κυβέρνηση όπως ανέφερε ο κ. Σταικούρας με το νέο θεσμικό πλαίσιο που προωθεί, θα επιχειρήσει μία «ολιστική προσέγγιση», για ενοποίηση των 8 διαφορετικών συστημάτων που υπάρχουν σήμερα, πρόσθεσε ότι θα υπάρχει δεύτερη ευκαιρία για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αλλά καμία προστασία για στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Όπλο στα χέρια των τραπεζών

Οι τράπεζες από την πλευρά τους βλέπουν την επερχόμενη άρση της προστασίας της πρώτης κατοικίας ώς το ύστατο μέτρο πίεσης προκειμένου να μειώσουν το απόθεμμα των κόκκινων δανείων κάτω από το 20% το 2022 από περίπου 40% που είναι σήμερα. Η άρση του πλαισίου προστασίας εκτιμάται ότι ξεμπλοκάρει όχι μόνο τις διαδικασίες πλειστηριασμού των κατοικιών που έχουν προσημειωθεί, αλλά κυρίως τις πωλήσεις ή τιτλοποιήσεις των δανείων αυτών. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι από τα περίπου 72 δισ. ευρώ που είναι τα κόκκινα δανεια, τα 11,1 δισ. ευρώ, αφορούν απαιτήσεις οι οποίες έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, για τις οποίες εκκρεμεί η έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, εκ των οποίων 6,4 δισ. ευρώ αφορούν απαιτήσεις που είχαν ήδη καταγγελθεί. Τα δάνεια αυτής της κατηγορίας αφορούν είτε φυσικά πρόσωπα είτε νομικά πρόσωπα. Σχετικά με τις επιμέρους κατηγορίες, περίπου το 31% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 19,9%.

Πηγή οικονομικών στοιχείων: ΑΠΕ_ΜΠΕ