Κατρούγκαλος: Η διεθνής θέση της Ελλάδας δεν ήταν ποτέ τόσο αναβαθμισμένη όσο σήμερα

Την θέση πως ακόμη και πριν από τη Συνθήκη των Πρεσπών, που απογείωσε το διπλωματικό κύρος της χώρας, η διεθνής κοινότητα αναγνώριζε τη χώρα μας όχι απλώς ως μια σταθερή και δημοκρατική χώρα αλλά ως παράγοντα σταθερότητας σε μια ιδιαίτερα ασταθή περιοχή, εκφράζει με άρθρο του στην εφημερίδα τα Νέα, ο ουπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος.

Ολόκληρο το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε στη εφημερίδα ”ΤΑ ΝΕΑ”

Η διεθνής θέση της Ελλάδας δεν ήταν ποτέ τόσο αναβαθμισμένη όσο σήμερα. Ακόμη και πριν από τη Συνθήκη των Πρεσπών, που απογείωσε το διπλωματικό της κύρος, η διεθνής κοινότητα αναγνώριζε τη χώρα μας όχι απλώς ως μια σταθερή και δημοκρατική χώρα αλλά ως παράγοντα σταθερότητας σε μια ιδιαίτερα ασταθή περιοχή. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ομπάμα την πατρίδα μας επέλεξε για την τελευταία, ιστορική του ομιλία προς τον κόσμο, ούτε ότι ο Μακρόν πραγματοποίησε εδώ την πρώτη επίσημη επίσκεψή του για να μιλήσει στην Ευρώπη για το μέλλον της.

Από την άλλη μεριά η εξωτερική πολιτική της χώρας μας έχει πάγιες και διαχρονικές σταθερές, με βασικούς πυλώνες την προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και την ειρηνική επίλυση των διαφορών μέσω του διαλόγου. Την ίδια εθνική γραμμή εφάρμοσε η κυβέρνησή μας, τόσο στο Μακεδονικό όσο και στα άλλα κρίσιμα θέματα, με βασική καινοτόμο συνεισφορά τη φιλελεύθερη πολιτική απάντηση στις νέες προκλήσεις του Μεταναστευτικού.

Πώς εξηγείται τότε το γεγονός η ίδια πολιτική να έχει διαφορετική απήχηση, να πολλαπλασιάζει σήμερα το διπλωματικό κεφάλαιο της χώρας σε σχέση με προηγούμενα, άγονα χρόνια; Η συστηματικότητα και η αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή της είναι μόνο μία πλευρά της απάντησης. Αυτό που έκανε τη διαφορά είναι η νέα αξιοπιστία της χώρας, σε σύγκριση με την ιδιαίτερα αρνητική εικόνα τής αμέσως προηγούμενης περιόδου της κρίσης, κυρίως λόγω του πολιτικού της συστήματος. Οι ελληνικές στατιστικές, η αναξιοπιστία, οι στρεβλώσεις του κράτους και η πελατειακή εξάρτηση από διαπλεκόμενα συμφέροντα που δεν επέτρεπαν να εφαρμόζονται τα συμφωνημένα είχαν διαμορφώσει το στερεότυπο ενός ιδιότυπου μαύρου προβάτου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ανικανότητα της κυβέρνησης Σαμαρά, λόγω των παλινωδιών και των υπαναχωρήσεών της, να κλείσει την τέταρτη αξιολόγηση ήταν απλώς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Δεν πρόκειται για συγκυριακό φαινόμενο. Η διεθνής αντίληψη για την ποιότητα και την ικανότητα διακυβέρνησης των ελληνικών ελίτ ήταν και παραμένει διαχρονικά αβυσσαλέα. Για προφανείς διπλωματικούς λόγους οι κρίσεις αυτές γίνονται συνήθως πίσω από κλειστές πόρτες. Εχουμε όμως στη διάθεσή μας ένα σπάνιο κείμενο διπλωμάτη που απηχεί τις απόψεις που τότε και σήμερα έχουν οι διεθνείς πολιτικοί κύκλοι για το παλαιό πολιτικό σύστημα της χώρας. Πρόκειται για την έκθεση που συνέταξε ο Πολ Πόρτερ, αρχηγός της αμερικανικής αποστολής στην Ελλάδα το 1947 για την οικονομική βοήθεια του δόγματος Τρούμαν, την οποία εκλαΐκευσε στο αμερικανικό περιοδικό Collier και στην ελληνική εφημερίδα Ελευθερία.

Ο Πόρτερ αξιολογεί έτσι το πολιτικό κατεστημένο που ο ίδιος βοήθησε να κερδίσει τον Εμφύλιο Πόλεμο:

Οι πολιτικοί, μερικοί από τους οποίους είναι χειρότεροι από τους άλλους, είναι τόσο απασχολημένοι με τον προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα. Οι κερδίζοντες, δηλαδή οι βιομήχανοι, οι έμποροι, οι κερδοσκόποι και οι μαυραγορίται, διάγουν εν πλούτω και χλιδή, το πρόβλημα δε αυτό ουδεμία κυβέρνησις το αντιμετώπισεν αποτελεσματικώς. (…) Η ελληνική κυβέρνησις δεν έχει καμιάν άλλη πολιτική από το να εκλιπαρεί για ξένη βοήθεια ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία απαριθμώντας θορυβωδώς τις θυσίες της Ελλάδας και τον δικό της king size αντικομμουνισμό. Στόχος της είναι να χρησιμοποιήσει την ξένη βοήθεια ως μέσο για τη διαιώνιση των προνομιών μιας μικρής κλίκας εμπόρων και τραπεζιτών, οι οποίοι αποτελούν την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα.

Μια παρόμοια πολιτική τάξη προφανώς δεν ασκεί ηγεμονία στην κοινωνία και έχει ανάγκη πάντα από ξένους προστάτες, που, εξίσου προφανώς, έχουν για αυτή μόνο περιφρόνηση. Ακόμη πιο διαχρονική είναι η περιγραφή της κλίκας («cabale» στα αγγλικά) που αποτελεί την αόρατη εξουσία, τις δυνάμεις της διαπλοκής, με τη σημερινή ορολογία:

Αυτή η μικρή κλίκα, με επικεφαλής τον Διοικητή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, είναι αποφασισμένη να υπερασπίσει με κάθε μέσο τα οικονομικά της συμφέροντα και δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το τι μπορεί να στοιχίσει αυτό στην οικονομία της χώρας. Τα μέλη της κλίκας επιθυμούν να διατηρήσουν άθικτο ένα φορολογικό σύστημα που τους ευνοεί, με αληθινά σκανδαλώδη τρόπο. (…) Δεν διανοήθηκαν ποτέ να επενδύσουν τα κέρδη τους στη δική τους χώρα για να βοηθήσουν στην αναστύλωση της εθνικής οικονομίας.

Ολα αυτά ακούγονταν στους διαδρόμους της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών, αποτελούσαν κοινό τόπο μέχρι και το 2015. Και δεν αποτελεί σύμπτωση ότι όσοι πολιτικοί, ακόμη και του αστικού κόσμου, προσπάθησαν να εφαρμόσουν σχετικά αυτόνομη εξωτερική πολιτική, από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή έως τον Α. Παπανδρέου και τον Κώστα Καραμανλή, βρήκαν κάποια στιγμή απέναντι τους τη σύμφυρση των παρασιτικών στρωμάτων της άρχουσας τάξης και των εκπροσώπων του βαθέος κράτους.

Η κυβέρνησή μας είναι σε διαρκή και καταστατική σύγκρουση με το σύστημα αυτό και τα MME που το συναποτελούν. Ετσι όμως δεν έχει εξαρτήσεις από τα συμφέροντα που εκείνο υπηρετεί. Στην εξωτερική πολιτική πορεύεται με πυξίδα τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της χώρας και υλοποιεί δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, χωρίς κουτοπόνηρες υπαναχωρήσεις. Αυτό της αναγνωρίζεται από όλους στην Ευρωπαϊκή Ενωση, παράλληλα με τη στάση Αρχών απέναντι σε θέματα κράτους δικαίου και δικαιωμάτων, που διχάζουν την πολιτική μας κοινότητα. Η σύγκριση με το παρελθόν είναι συντριπτική. Εχουμε δε τις καλύτερες από ποτέ σχέσεις με τις ΗΠΑ ακριβώς γιατί δεν διεκδικήσαμε θέση κράτους πελάτη αλλά την αναγνώριση της ισοτιμίας μας και την αναβάθμιση της διμερούς συνεργασίας λόγω της σύμπτωσης συμφερόντων στην περιοχή, ιδίως σε ό,τι αφορά τον ρόλο της χώρας μας ως εξαγωγέα σταθερότητας.