Κασμίρ: Διπλωματική κρίση μετά την πολύνεκρη επίθεση

Την Τρίτη στο ινδικό μέρος του Κασμίρ ένοπλοι αυτονομιστές επιτέθηκαν σε ομάδα τουριστών, σκοτώνοντας 26 ανθρώπους και τραυματίζοντας 17 ακόμη. Η επίθεση έλαβε χώρα στο Παχαλγκάμ, πόλη στους πρόποδες των Ιμαλαΐων, η οποία αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της περιοχής. Σύμφωνα με ανακοίνωση της ινδικής αστυνομίας δύο εκ των τριών υπόπτων για την επίθεση είναι Πακιστανοί.

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, δήλωσε πως οι αρχές θα κάνουν τα πάντα προκειμένου να φέρουν τους δράστες ενώπιον της δικαιοσύνης: “Το λέω σε όλο τον κόσμο: Η Ινδία θα ταυτοποιήσει, θα εντοπίσει και θα τιμωρήσει κάθε τρομοκράτη και κάθε συνεργό τους. Θα τους κυνηγήσουμε ως τα πέρατα της Γης”.

Ο Ινδός πρωθυπουργός κάλεσε επίσης σήμερα όλα τα κόμματα σε συνεδρίαση, προκειμένου να ενημερώσει το σύνολο του πολιτικού σώματος για τις επόμενες ενέργειες της κυβέρνησης.

Κλιμακώνεται η διπλωματική αντιπαράθεση

Μετά την επίθεση η Ινδία κατηγόρησε το Πακιστάν πως υποστηρίζει την τρομοκρατία, προβαίνοντας σε υποβάθμιση των διπλωματικών σχέσεων με το Ισλαμαμπάντ. Το Νέο Δελχί χαρακτήρισε όλους τους Πακιστανούς στρατιωτικούς διπλωμάτες ως personae non gratae, προχωρώντας ακόμη σε αναστολή της συνθήκης διαμοιρασμού των υδάτων – γεγονός που μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω κλιμάκωση της κατάστασης και σοβαρά προβλήματα άρδευσης στο Πακιστάν. Επιπλέον, η ινδική κυβέρνηση αποφάσισε και το κλείσιμο του κύριου χερσαίου συνοριακού περάσματος με το Πακιστάν, το οποίο είναι κομβικό για τις μεταφορές εμπορευμάτων και επιβατών.

Το Πακιστάν από την πλευρά του αρνήθηκε κάθε εμπλοκή με την επίθεση – την ευθύνη για την τρομοκρατική ενέργεια έλαβε μία ομάδα μαχητών με την ονομασία “Αντίσταση του Κασμίρ” – ξεκαθαρίζοντας ωστόσο εξαρχής ότι δεν πρόκειται να αφήσει αναπάντητες τις κατηγορίες και τα μέτρα της ινδικής κυβέρνησης. Το Ισλαμαμπάντ αποκάλεσε την αναστολή της συνθήκης διαμοιρασμού των υδάτων ως “πράξη πολέμου”, ενώ το έκτακτο συμβούλιο ασφαλείας που συγκάλεσε ο πρωθυπουργός Σεχμπάζ Σαρίφ αποφάσισε το κλείσιμο των χερσαίων συνόρων και την αναστολή του εμπορίου, αλλά και την απαγόρευση πτήσης στον πακιστανικό ενάεριο χώρο για τα αεροσκάφη εταιρειών ινδικής ιδιοκτησίας ή εκμετάλλευσης.

Το ιστορικό υπόβαθρο των συγκρούσεων στο Κασμίρ

Η διαμάχη Ινδίας και Πακιστάν για την περιοχή του Κασμίρ χρονολογείται από το 1947 και τη διάλυση του Βρετανικού Ρατζ στη Νότια Ασία, όταν και ο πρίγκιπας του Κασμίρ είχε θελήσει αρχικά να διατηρήσει την περιοχή ανεξάρτητη, στη συνέχεια όμως υπέγραψε με την ινδική κυβέρνηση ένα έγγραφο (το λεγόμενο Instrument of Accession), το οποίο προσέδιδε στο Κασμίρ ένα ιδιότυπο καθεστώς: η περιοχή μπορούσε να διατηρήσει την ανεξαρτησία της σε όλους τους τομείς διακυβέρνησης, εκτός από την άμυνα, τις διεθνείς σχέσεις και τις επικοινωνίες. Έκτοτε Ινδία και Πακιστάν ελέγχουν από ένα μέρος του Κασμίρ και έχουν εμπλακεί σε ουκ ολίγες διπλωματικές αλλά και ένοπλες συγκρούσεις για την κυριαρχία στην περιοχή.

Το 2019, έπειτα από επίθεση βομβιστή αυτοκτονίας στην οποία σκοτώθηκαν 44 Ινδοί αστυνομικοί, οι διπλωματικές σχέσεις των δύο κρατών επιδεινώθηκαν ραγδαία, με την Ινδία να αποφασίζει να ανακαλέσει το ημιαυτόνομο καθεστώς του Κασμίρ. Τόσο το Νέο Δελχί όσο και το Ισλαμαμπάντ αλληλοκατηγορούνται πως στηρίζουν οικονομικά και όχι μόνο παρακρατικές οργανώσεις και τρομοκρατικές ομάδες, με στόχο την αποσταθεροποίηση της περιοχής.

Το τελευταίο διάστημα πάντως η κατάσταση είχε αποκλιμακωθεί κάπως, ιδίως επειδή η ινδική κυβέρνηση προσπαθεί να διατηρήσει την ηρεμία στην περιοχή και να αναπτύξει τις τοπικές υποδομές, ώστε να εδραιώσει το Κασμίρ ως έναν ελκυστικό τουριστικό προορισμό – και τα είχε καταφέρει, μιας και το 2024 η περιοχή υποδέχτηκε περίπου 3,5 εκατομμύρια τουρίστες.

Σε κάθε περίπτωση το σίγουρο είναι πως η τελευταία τρομοκρατική επίθεση όχι μόνο θα πλήξει τον τουρισμό της περιοχής, αλλά πολύ περισσότερο ενδέχεται να προκαλέσει μία νέα, εκτεταμένη διπλωματική κρίση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν με αβέβαιες προεκτάσεις.