Σε μια εποχή μεγάλων προκλήσεων σε διεθνές και εθνικό επίπεδο η βιωσιμότητα ανάγεται σε έννοια-κλειδί για την προετοιμασία του μέλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ συστήνει το Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης & Ευημερίας.
Το ΕΝΑ εγκαινιάζει τη δραστηριότητα του Παρατηρητηρίου και παρεμβαίνει στη δημόσια συζήτηση με το κείμενο εργασίας «Aπό την οικονομική μεγέθυνση στη βιωσιμότητα & την ευημερία», με σκοπό να δώσει ένα ολιστικό πρόσημο στις έννοιες της βιωσιμότητας, της ευημερίας και της ανθεκτικότητας. Στην κατεύθυνση αυτή και με στόχο η Ελλάδα να μπορέσει να ανταποκριθεί σε αυτές τις απαιτήσεις, το ΕΝΑ διατυπώνει πέντε προτάσεις προοδευτικής πολιτικής.
Το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης καθιστά εκ νέου επίκαιρες τις ολιστικές και «πέραν-του-ΑΕΠ» προσεγγίσεις.
Η διεθνής εµπειρία της τελευταίας εικοσαετίας επιβεβαιώνει ότι η χρήση του ΑΕΠ ως αποκλειστικού δείκτη µέτρησης της οικονοµικής και κοινωνικής προόδου και ως απόλυτης προτεραιότητας στην άσκηση πολιτικής ενέχει κινδύνους για την ευηµερία του πληθυσµού.
H όξυνση της συχνότητας, της κλίμακας και της έντασης των φυσικών καταστροφών, η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και οι αντιφάσεις που καταγράφονται μεταξύ οικονομικής μεγέθυνσης και κοινωνικής ευημερίας σε παγκόσμια κλίμακα λαμβάνουν χαρακτηριστικά «συστημικών αδικιών».
Παρά την άνθηση ερευνών και νέων µετρήσεων της βιωσιµότητας και της ευηµερίας, καταγράφονται σηµαντικές αδυναµίες –πολιτικής ή τεχνικής φύσης– που αναστέλλουν την αξιοποίησή τους σε επίπεδο άσκησης πολιτικής από τις αρµόδιες εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές.
Ο πολλαπλασιασµός κορυφαίων διακηρυκτικών πρωτοβουλιών αποβαίνει συχνά χωρίς αντίκρισµα σε επίπεδο εφαρµοσµένων πολιτικών και αποτελεσµάτων.
Ειδικά για την Ελλάδα, με επίκεντρο τις έννοιες της ευημερίας (well-being) και της βιωσιμότητας (οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής), το Παρατηρητήριο διατυπώνει πέντε προτάσεις πολιτικής:
- Ανάδειξη του τρίπτυχου «βιωσιμότητα, ανθεκτικότητα και ευημερία» σε κορυφαία εθνική στρατηγική πρόκληση για τον 21ο αιώνα.
- Οργάνωση εθνικού κοινωνικού διαλόγου για την έγκαιρη, αποτελεσματική και δίκαιη κλιματική μετάβαση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.
- Αξιοποίηση και εμπλουτισμός της συμφωνημένης με τους ευρωπαϊκούς εταίρους και κοινωνικούς φορείς Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής Βιώσιμης και Δίκαιης Ανάπτυξης 2030, με στόχο την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας και ευημερίας της χώρας.
- Ανεξάρτητη αξιολόγηση νομοθεσιών/δημόσιων πολιτικών ως προς τη συμβατότητά τους με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης πριν από την ψήφιση/εφαρμογή τους («SDG check-list») με αξιολόγηση του αντικτύπου τους στη συνέχεια.
- Εκπόνηση ετήσιας έκθεσης με ποιοτικά στοιχεία που θα συμπληρώνει τη στατιστική παρακολούθηση της Eurostat/ΕΛΣΤΑΤ.
Παρατηρητήριο Βιώσιμης Ανάπτυξης & Ευημερίας του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ | Συντονιστής Κύκλου Βιώσιμης Ανάπτυξης & Ευημερίας: Γιάννης Ευσταθόπουλος