9η Μαΐου είναι κάτι περισσότερο από μια ημερομηνία στο ευρωπαϊκό ημερολόγιο. Είναι υπενθύμιση ενός οράματος, ενός τολμηρού σχεδίου που γεννήθηκε από τα ερείπια του πολέμου και οικοδομήθηκε πάνω σε κοινές αξίες: την ειρήνη, τη δημοκρατία, την ενότητα και την αλληλεγγύη.
Φέτος, η Ευρωπαϊκή Ένωση γιορτάζει την 75η επέτειο από τη Διακήρυξη Σουμάν – το πρώτο βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση – και ταυτόχρονα τα 25 χρόνια από την υιοθέτηση του συνθήματός της: «Ενωμένοι στην πολυμορφία». Ένα σύνθημα που αποκτά ξεχωριστή σημασία σε μια εποχή γεωπολιτικών προκλήσεων και κρίσεων.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η ΕΕ καλείται να διαφυλάξει το κεκτημένο της ενότητας και της δημοκρατίας. Να υπερασπιστεί την ελευθερία, την κοινωνική συνοχή και τα ανθρώπινα δικαιώματα, μέσα και έξω από τα σύνορά της.
Τι γιορτάζουμε στις 9 Μαΐου
Ήταν 9 Μαΐου 1950 όταν ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών, Ρομπέρ Σουμάν, πρότεινε τη δημιουργία μιας κοινότητας για τον έλεγχο της παραγωγής άνθρακα και χάλυβα, ώστε να καταστεί «αδιανόητος» ένας νέος πόλεμος μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Αυτή η πρόταση – η περίφημη Διακήρυξη Σουμάν – θεωρείται το θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η πρόταση αυτή οδήγησε, λίγα χρόνια αργότερα, στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (1957, Συνθήκες της Ρώμης), που εδραίωσαν τις τέσσερις βασικές ελευθερίες: την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Ήταν η αρχή μιας πορείας που έφερε ειρήνη, σταθερότητα και ευημερία σε ολόκληρη την ήπειρο.
Η Ημέρα της Ευρώπης καθιερώθηκε για να υπενθυμίζει πως η ενότητα δεν είναι αυτονόητη – είναι αποτέλεσμα επιλογών, συμβιβασμών και κοινών αγώνων.
Ένα ευρωπαϊκό όραμα, με παγκόσμια ακτινοβολία
Στο πέρασμα των δεκαετιών, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίχθηκε σε μια παγκόσμια δύναμη που υπερασπίζεται αξίες και δικαιώματα, χτίζει γέφυρες συνεργασίας και απαντά σε προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, οι ανισότητες, οι γεωπολιτικές εντάσεις.
Ακόμη και πέρα από τον Ατλαντικό, η αξία της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει αναγνωριστεί. Το 2006, ο Κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Τζορτζ Πατάκι, ανακήρυξε την 9η Μαΐου ως Ημέρα της Ευρώπης στην Πολιτεία του.