Δεν αποτελεί έκπληξη πρώτου μεγέθους ούτε φυσικά αλλοπρόσαλλο «φαινόμενο» που εκδηλώθηκε και παγιώνεται τυχαία, η παρατήρηση-παραδοχή Θεσμών αλλά και ΥΠΟΙΚ, ότι η μη αποκλιμάκωση της πανδημίας συνεχίζει να πληγώνει βαθιά την οικονομία. Ειδικοί και μη, γνώστες του αντικειμένου, είχαν καταλήξει εδώ και καιρό στο ευκόλως εννοούμενο συμπέρασμα, ότι όσο η χώρα βρίσκεται υπό το καθεστώς της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων, τόσο θα στυλώνονται ισχυροί φραγμοί αποτροπής μιας ισχυρής ανάκαμψης.
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Η επιστροφή στην κανονικότητα δεν έχει επιτευχθεί, διότι τα ληφθέντα μέτρα, περιοριστικά και άλλου χαρακτήρα, δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ως εκ τούτου και με δεδομένο ότι η συνεχιζόμενη καραντίνα πλήττει άρδην νευραλγικούς κλάδους του επιχειρείν, η μεγάλη εικόνα για το άμεσο μέλλον της ελληνικής οικονομίας δεν διέπεται από διαύγεια και καθαρότητα. Είναι μάλλον θολή, γκρίζα και απολύτως εξαρτώμενη από την πορεία της πανδημίας, η οποία, ούτως ή άλλως κατά το δεύτερο πέρασμά της από τη χώρα μας, έχει τραβήξει εις μακρόν.
Δυσοίωνες προβλέψεις
Αυτό πάντως που καταγράφεται εκ νέου με κάθε επισημότητα και βεβαιότητα, είναι πως οι σημαντικές ζημίες που έχει υποστεί η οικονομία, ναρκοθετούν ολοένα και περισσότερο την προσπάθεια για ισχυρή ανάκαμψη εντός του 2021. Κάθε ημέρα ή εβδομάδα που περνάει και η πανδημία συνεχίζει να ορίζει τους όρους λειτουργίας και της οικονομίας, η πολυθρύλητη ανάκαμψη χάνει έδαφος και μοιάζει ολοένα και πιο ισχνή.
Ο στόχος για ρυθμό ανάπτυξης 4,8% την τρέχουσα χρονιά που περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό, μοιάζει ουτοπικός και πλέον δεν είναι «αποδεκτός» από τους Θεσμούς, οι οποίοι χαμηλώνουν αισθητά τον πήχη, κοντά στην περιοχή του 3% με 4%. Ανάλογης απαισιοδοξίας σχετικά με τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας να πιάσει τον προβλεπόμενο στόχο (4,8%), που είχε θέσει αρχικώς το ΥΠΟΙΚ και τον μετέβαλλε στο 4,2%, είναι και οι προβλέψεις του ΙΟΒΕ.
Το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών παραθέτει δύο σενάρια. Το βασικό, το οποίο έχει θετικό πρόσημο αλλά λίγες πιθανότητες να πραγματωθεί, εφόσον το υγειονομικό πρόβλημα της πανδημίας του κορωνοϊού δεν έχει επιλυθεί, προβλέπει ανάπτυξη με ρυθμό 3,5%-4%. Το δυσμενές σενάριο, που εμπεριέχει τη συνέχιση της υγειονομικής κρίσης αλλά και την καθυστέρηση στην καταβολή των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, κάνει λόγο για ανάπτυξη που θα κυμανθεί από 1,5%-2,0%. Με βάση τα τωρινά δεδομένα το εν λόγω σενάριο μοιάζει πιο ρεαλιστικό.
Τα υγειονομικά στοιχεία είναι απογοητευτικά, τα κρούσματα αυξάνονται αντί να μειώνονται και δεν προκύπτει κάποια σημαντική ένδειξη ανατροπής του σκηνικού που έχει παγιωθεί στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες. Η πραγματική οικονομία παραμένει «παγιδευμένη», ενώ ο τουρισμός, αυτός ο κεφαλαιώδης άξονας της ελληνικής οικονομίας, χάνει τη δυναμική του, όσο η υγειονομική κρίση παραμένει ισχυρή και ακλόνητη.
Άγνωστο πότε θα αποδοθούν τα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης
Το πρόβλημα οξύνεται εξαιτίας των καθυστερήσεων αλλά και της αβεβαιότητας που υπάρχει, αναφορικά με το πότε θα πραγματοποιηθεί τελικώς η απορρόφηση των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η Ελλάδα περιμένει «ως μάννα εξ’ ουρανού» τα εν λόγω κονδύλια, πάνω στα οποία έχει βασίσει εν πολλοίς τη στρατηγική της, για την επόμενη ημέρα, μετά το πέρας της πανδημίας. Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα της Κομισιόν, το πρώτο μέρος των χρημάτων θα αποδιδόταν στα μέσα καλοκαιριού, ωστόσο οι εξελίξεις στη Γερμανία έκοψαν το χαμόγελο και στους πιο αισιόδοξους.
Οι προσφυγές στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης κατά της συμμετοχής της Γερμανίας στο Ταμείο Ανάκαμψης και η προσωρινή απόφαση που εκδόθηκε και βάζει «μπλόκο» στο Βερολίνο, δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στον σχεδιασμό της Ε.Ε., ανατρέποντας πλήρως τα υπάρχοντα χρονοδιαγράμματα. Πρόκειται για εξέλιξη που ασφαλώς, επηρεάζει άμεσα τον γενικό σχεδιασμό του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών, το οποίο αναζητά τρόπους για να αντιπαρέλθει των σκοπέλων που δημιουργεί η συνεχιζόμενη κρίση της πανδημίας.
Η υιοθέτηση μέτρων και χρηματοδοτικών εργαλείων για την ενίσχυση επιχειρήσεων, ελεύθερων επαγγελματιών και ανέργων, αποτέλεσε καθήκον και μονόδρομος για την κυβέρνηση. Αντιστοίχως απαραίτητη, επιβεβλημένη είναι και η εφαρμογή μέτρων που αποσκοπούν στην επανεκκίνηση της οικονομίας. Όλα τα παραπάνω, όμως, και ιδίως τα μέτρα ενίσχυσης των πληγέντων και μάλιστα επί μακρό χρονικό διάστημα, έρχονται μ’ ένα κόστος, για την ακρίβεια δημοσιονομικό. Οι «κακές γλώσσες» μιλούν για άνοδο των πρωτογενών ελλειμμάτων και δυσκολία των κρατικών ταμείων να υπερκαλύψουν τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες.
Δεν είναι μάντεις κακών, αλλά αποτυπώνουν την αλήθεια. Η επιμήκυνση της υγειονομικής κρίσης έχει ήδη προσβάλει και εξασθενήσει τον «οργανισμό» της οικονομίας. Αν δεν ανασχεθεί η πανδημία, αν δεν καλυφθεί αυτή η μέγιστη προϋπόθεση, τότε και η περιβόητη ανάκαμψη της οικονομίας, θα αργήσει πολύ-πέρα από τα προβλεπόμενα- να μετουσιωθεί σε πράξη.