Η Τουρκία θέλει παγίωση διαλόγου για “δύο κράτη”

Από την επομένη της συγγραφής και αποστολής των δύο επιστολών του Ερσίν Τατάρ το περιεχόμενο τους ήταν λίγο ή πολύ γνωστό για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Μέσα από τις ανακοινώσεις και τα δημοσιεύματα στον τουρκοκυπριακό Τύπο δεν έμειναν και πολλά που για να τύχουν ανάγνωσης όταν θα έφταναν οι δύο επιστολές του Ερσίν Τατάρ.

Το θέμα που προκύπτει είναι η πορεία που ακολούθησαν οι δύο επιστολές μέχρι να φτάσουν από τα κατεχόμενα στον Λόφο του προεδρικού. Η αποστολή τους μέσω Νέας Υόρκης είχαν μια σκοπιμότητα η οποία σχετίζεται με την τακτική που θέλει να ακολουθήσει η τουρκική πλευρά.

Η πρώτη επιστολή Ερσίν Τατάρ έφυγε την 1η Ιουλίου και η δεύτερη την 8η του μήνα. Αμφότερες είχαν σταλεί στη Νέα Υόρκη με παραλήπτες τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και τον ηγέτη των Ελληνοκυπρίων, Νίκο Αναστασιάδη. Ο Ερσίν Τατάρ, σε αντίθεση με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη που απευθύνθηκε ευθέως στον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, επέλεξε να εμπλέξει και το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Κίνηση ποσώς τυχαία και όχι εκτός του πλαισίου των ενεργειών της τουρκικής πλευράς από την άτυπη συνάντηση 5+1 στη Γενεύη τον Απρίλη του 2021 μέχρι και σήμερα. Εκείνη η συνάντηση χαρακτηρίστηκε ως άτυπη και αυτό βοήθησε στο ότι το έγγραφο Τατάρ, με το οποίο επιχείρησε να βάλει στο τραπέζι τη λύση δύο κρατών, να μην αποτελέσει επίσημο έγγραφο των διαπραγματεύσεων. Ευθύς μετά τη συνάντηση και την παρουσίαση των γνωστών θέσεων Τατάρ, η ελληνοκυπριακή πλευρά έσπευσε να στείλει το μήνυμα πως αυτές δεν έχουν τεθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο επισήμως στο τραπέζι.

Ωστόσο το όλο θέμα δεν έκλεισε εκεί. Αντίθετα εκείνο που φαίνεται να έκλεισε εκεί ήταν η προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών να επαναφέρουν το Κυπριακό σε πορεία διαπραγματεύσεων. Έκτοτε η τουρκική πλευρά στέκεται στη θέση πως εάν δεν γίνει πρώτα αποδεκτό το ίσο κυρίαρχο καθεστώς των Τουρκοκυπρίων δεν μπορεί να συζητηθεί θέμα επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Στον ένα και πλέον χρόνο που πέρασε από την άτυπη συνάντηση της Γενεύης η τουρκική πλευρά εκμεταλλευόμενη το συνεχιζόμενο αδιέξοδο προσπαθεί να τσιμεντώσει ένα διάλογο στη λογική των δύο κρατών. Η τακτική που ακολουθήθηκε από τον Απρίλη του 2021 μέχρι σήμερα φαίνεται πως δεν είχε αποδώσει όσα η τουρκική πλευρά ήλπιζε. Γι’ αυτό και δείχνει να ρίχνει μεγαλύτερη πίεση προς την προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών στο να πείσει τους αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών πως ο μόνος τρόπος για να ανοίξει ο δρόμος για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες στο Κυπριακό πρέπει να αναγνωριστεί η ίση κυριαρχική ισότητα και το ίσο διεθνές καθεστώς των Τουρκοκυπρίων.

Με τις δύο επιστολές του, τώρα αλλά και προηγουμένως σε όλη την αλληλογραφία που είχε με τον διεθνή οργανισμό, ο Ερσίν Τατάρ επιδιώκει να εκμεταλλευθεί κάθε διαδρομή που του προσφέρεται προκειμένου να προβάλει τη θέση του για δύο κράτη στο νησί. Το τελευταίο βήμα που βρήκε για προώθηση των δύο θέσεων προήλθε από τις προτάσεις που του παρουσίασε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης για συζήτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Ο Ερσίν Τατάρ εμφανίστηκε έτοιμος για έναν τέτοιο διάλογο αλλά φρόντισε να κόψει και να ράψει τη συζήτηση στα δικά του μέτρα, δηλαδή η όποια συζήτηση να γίνει σε επίπεδο δύο χωριστά ίσων κυρίαρχων κρατών.

Οι αντιπροτάσεις Ερσίν Τατάρ στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που πρότεινε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στοχεύουν σε έμμεση και σε μερικές περιπτώσεις άμεση προώθηση της θέσης για αναγνώρισης της κυριαρχικής ισότητας και ύπαρξης δύο χωριστών κρατών στο νησί. Η πρώτη αντίδραση του Ερσίν Τατάρ ήταν να απορρίψει τα ΜΟΕ Αναστασιάδη μόλις έγινε γνωστή η αποστολή επιστολής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας προς τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. Στην πορεία όμως φρόντισε να ετοιμάσει τις δικές του αντιπροτάσεις τις οποίες τοποθέτηση στο πλαίσιο των δύο κρατών.

Στην επιστολή του με ημερομηνία 1η Ιουλίου, ο Ερσίν Τατάρ (την οποία παρέδωσε στον βοηθό ΓΓ Μίροσλαβ Γιέτζια για να την δώσει στον Αντόνιο Γκουτέρες και εν συνεχεία να σταλεί προς τον Νίκο Αναστασιάδη) αναφέρει αρχικά ότι η λογική της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας δεν μπορεί να αποτελεί σήμερα βάση συζήτησης και ότι μόνο εάν αναγνωριστούν τα ίσα κυριαρχικά δικαιώματα του ψευδοκράτους θα μπορούσαν να επαναρχίσουν διαπραγματεύσεις. Αναφέρει πως είναι γεγονός ότι στο νησί σήμερα υπάρχουν “δύο ξεχωριστά κράτη”, το ένα των Ε/κ και το άλλο των Τ/κ και υποστηρίζει πως η ρίζα του κακού είναι η εμμονή των Ε/κ ότι η Κύπρος είναι ένα ελληνικό κράτος. “Εμείς παρουσιάσαμε το νέο μας όραμα τον Απρίλιο του 2021”, αναφέρει ο Τ/κ ηγέτης αναφερόμενος στις προτάσεις έξι σημείων που κατέθεσε η τουρκική πλευρά στην πενταμερή διάσκεψη της Γενεύης.

Οι δύο επιστολές καταγράφουν τις προτάσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης σ’ ότι αφορά τους υδρογονάνθρακες, την ηλεκτρική διασύνδεση, την ενέργεια, τους υδάτινους πόρους, την αποναρκοθέτηση και το μεταναστευτικό.

Η πρώτη αντίδραση της κυβέρνησης είναι πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι έτοιμος να συζητήσει το σύνολο των προτάσεων, τόσο των προταθέντων από τον ίδιο όσο και εκείνων που υπέβαλε ο Ερσίν Τατάρ, υπό την προϋπόθεση ότι ο διάλογος θα λάμβανε χώρα με βάση το συμφωνημένο πλαίσιο λύσης, όπως αυτό καθορίζεται από τα ψηφίσματα των ηνωμένων Εθνών και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ωστόσο διαπιστώνεται ότι οι προτάσεις αποτελούν μια νέα προσπάθεια θεμελίωσης του απαράδεκτου αφηγήματος για λύση στη βάση δύο ανεξάρτητων κρατών.

Επετειακό μήνυμα
Οι δύο επιστολές Τατάρ είχαν φτάσει στο γραφείο του Προέδρου Αναστασιάδη ανήμερα της επετείου της τουρκικής εισβολής. Μια μέρα προηγουμένως ο Ερσίν Τατάρ με διάγγελμά του για την 48η επέτειο από την εισβολή της Τουρκίας στο νησί είχε καταγράψει τις θέσεις του στο Κυπριακό. Αναφερόμενος στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό (πηγή Μπαϊράκ/ΓΤΠ), ο Τατάρ επανέλαβε την θέση ότι “άρχισε μια νέα περίοδος”, μετά την κατάρρευση της διαδικασίας που άρχισε το 1977 και διάρκεσε επί μακρόν με ορισμένα διαλείμματα. Υποστήριξε και τα εξής: “Ειδικά το δημοψήφισμα του Σχεδίου Ανάν και όσα συνέβησαν στο Κραν Μοντάνα το 2017 έδειξαν άλλη μια φορά ότι δεν είναι εφικτή μια λύση στη βάση της ομοσπονδίας. Η ελληνοκυπριακή πλευρά, όπως πάντα, απορρίπτοντας την κεκτημένη ισότητά μας και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και στις συνομιλίες στο Κραν Μοντάνα, είχε απαιτήσει επίμονα ‘μηδέν στρατό, μηδέν εγγυήσεις’ και μια μορφή λύσης που θα μετεξελισσόταν σε ενιαίο κράτος υπό ελληνοκυπριακή επικυριαρχία. Δεν ήταν ποτέ δυνατόν να αποδεχτούμε αυτή την επιβολή. Αφότου αξιολόγησα τα όσα συνέβησαν στις διαπραγματευτικές διαδικασίες εδώ και περίπου μισό αιώνα για επίτευξη λύσης στη βάση της ομοσπονδίας στο Κυπριακό, την αδιαλλαξία των Ελληνοκυπρίων-Ελλάδας και το γεγονός ότι φάνηκε ξεκάθαρα πως δεν είναι εφικτή μια λύση στη βάση της ομοσπονδίας, κατά την περίοδο πριν τις προεδρικές εκλογές του 2020, έφερα στην ημερήσια διάταξη την μορφή λύσης στη βάση της ύπαρξης δύο κυρίαρχων χωριστών κρατών και της θεσμικής συνεργασίας μεταξύ τους”.

Υιοθετείται το νέο ψήφισμα του ΟΗΕ
Η εντολή για τη θητεία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ λήγει στις 31 Ιουλίου και το Συμβούλιο Ασφαλείας αναμένεται να προχωρήσει σε ανανέωση της θητείας της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο για άλλους έξι μήνες. Η λήψη της απόφασης έχει προγραμματιστεί για την Πέμπτη 28 Ιουλίου.

Το περιεχόμενο του νέου ψηφίσματος αναμένεται να είναι θέμα συζήτησης τις επόμενες ημέρες λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η Λευκωσία δεν ήταν ικανοποιημένη από το περιεχόμενο των δύο εκθέσεων του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβης Ανδρέας Χατζηχρυσάνθου, εμφανίστηκε προβληματισμένος (δηλώσεις στο ΚΥΠΕ): “Πρώτον, απουσιάζει η ρητή, σαφής αναφορά στη βάση λύσης. Δεύτερον, δεν παρουσιάζεται η σοβαρότητα της κατάστασης στα Βαρώσια και με συνεχιζόμενες παραβιάσεις της τουρκικής πλευράς με φανερό στόχο να απορροφήσουν αυτή την περιοχή και να την εκμεταλλευτούν οικονομικά οι ίδιοι. Το τρίτο σημείο με το οποίο δεν είμαστε ευτυχείς είναι ότι δεν φαίνεται μέσα στην έκθεση κάποια προοπτική για το τι γίνεται στο μέλλον όσον αφορά την πολιτική διαδικασία, διότι δεν υπάρχει καμία πολιτική διαδικασία”.

Ο “ταχυδρόμος” δεν είναι άμοιρος ευθυνών
Τα Ηνωμένα Έθνη έπαιξαν σ’ αυτή την περίπτωση, ρόλο “ταχυδρόμου” αλλά δεν φαίνεται να διατηρούν το τεκμήριο της αθωότητας που συνοδεύει τους επαγγελματίες ταχυδρόμους. Ενώ οι δύο επιστολές από τον Ερσίν Τατάρ είχαν σταλεί στις 1 και 8 Ιουλίου για κάποιο λόγο αυτές παραδόθηκαν στον μόνιμο αντιπρόσωπο της Κύπρου στα Ηνωμένα Έθνη αυτή την εβδομάδα. Για κάποιο λόγο που μόνο τα Ηνωμένα Έθνη μπορούν να εξηγήσουν οι δύο επιστολές κρατήθηκαν μέχρι και την ολοκλήρωση της ενημέρωσης του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών από τον ειδικό αντιπρόσωπο του ΓΓ ΟΗΕ στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ.

Η παρουσία του Κόλιν Στιούαρτ στο Συμβούλιο Ασφαλείας ήταν την Δευτέρα και οι επιστολές Τατάρ προς Γκουτέρες και Αναστασιάδη στάλθηκαν στην μόνιμη αντιπροσωπεία της ΚΔ την επομένη. Σύμφωνα με πληροφορίες (ΚΥΠΕ) ο Κόλιν Στιούαρτ κατά την παρουσίαση των δύο εκθέσεων είπε πως η πολιτική διαδικασία είναι απογοητευτική διότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε εξέλιξη, ούτε διαφαίνονται προοπτικές στον ορίζοντα. Αυτό οφείλεται, όπως ειπώθηκε, και στις εκλογικές διαδικασίες ενόψει των εκλογών σε Κύπρο και Τουρκία το 2023.

Ερωτηματικά εγείρουν και οι αναφορές Στιούαρτ σε σχέση με τα άλλα θέματα που συζητούνται στον άξονα του Κυπριακού. Σύμφωνα πάντα με τα όσα έχουν μεταδοθεί από τη Νέα Υόρκη ο αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών μίλησε για το οικονομικό ανισοζύγιο μεταξύ ελεύθερων και κατεχόμενων περιοχών και συνέστησε οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική συνεργασία από τις δύο πλευρές για να επιλυθούν τα προβλήματα και να εγκαθιδρυθεί εκ νέου κλίμα εμπιστοσύνης. Για το θέμα της μετανάστευσης ο Κόλιν Στιούαρτ επέλεξε να ρίξει το βάρος του στο θέμα του φράχτη που εγείρουν οι αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφήνοντας κατά μέρος το γεγονός ότι οι μετανάστες φτάνουν στα κατεχόμενα μέσω Τουρκίας και προωθούνται μέσω της νεκρής ζώνης.

Πηγή: Philenews.com