Η Ινδία θα μπορούσε να βοηθήσει να σωθεί η γερασμένη Ευρώπη

Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης

Καθώς η ήπειρος γέρνει προς τα δεξιά και οι πολιτικοί της δυσκολεύονται να εξηγήσουν την εισροή προσφύγων από τις κατεστραμμένες από τον πόλεμο χώρες, η Ινδία προσπαθεί ενεργά να παρουσιαστεί ως ένας λογικός εταίρος.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen έδειχνε πολύ ευχαριστημένη καθώς στεκόταν δίπλα στον πρωθυπουργό της Ινδίας Narendra Modi. Οι δύο ηγέτες είχαν μόλις αναθέσει στις αντίστοιχες ομάδες τους να ξεκαθαρίσουν τις – από δεκαετιών – διαφορές για να οριστικοποιήσουν μια Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου (ΣΕΣ), που συζητήθηκε για πρώτη φορά το 2007 – μέχρι το τέλος αυτού του έτους. Είναι «η μεγαλύτερη συμφωνία αυτού του είδους οπουδήποτε στον κόσμο», δήλωσε η Von der Leyen. «Κάντε μας την έκπληξη».

Η ώθηση για την προώθηση της συμφωνίας φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας της ΕΕ να βρει εναλλακτικές αγορές, καθώς ο στενότερος σύμμαχός τους, πέρα από τον Ατλαντικό, κηρύσσει εμπορικό πόλεμο.

Με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump να απειλεί με δασμούς κατά της Ευρώπης σχεδόν αμέσως μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του, η von der Leyen υπέγραψε πρώτα μια μακροχρόνια αμφιλεγόμενη συμφωνία με το μπλοκ της Λατινικής Αμερικής Mercosur και στη συνέχεια κοίταξε ανατολικά προς την Ινδία. «Πρόκειται και οι δύο να χάσουμε από έναν κόσμο σφαιρών επιρροής και απομονωτισμού. Και οι δύο θα κερδίσουμε από έναν κόσμο συνεννόησης και συνεργασίας», είπε κατά την επίσκεψή της στο Νέο Δελχί τον Φεβρουάριο.

Με πληθυσμό άνω των 1,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, η Ινδία προσφέρει μια τεράστια αγορά για ευρωπαϊκά αγαθά και υπηρεσίες, μια κατασκευαστική βάση στην οποία θα μπορούσε να επενδύσει και να καλλιεργήσει για να αντιμετωπίσει την Κίνα και – κυρίως – ένα τεράστιο απόθεμα ανθρώπινου κεφαλαίου προς χρήση.

Το 2023, η ΕΕ είχε ετοιμάσει ένα σχέδιο δράσης για να προσελκύσει ξένους εργαζομένους και να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις σε όλο το μπλοκ σε 42 επαγγέλματα. Με την προϋπόθεση ότι τα προσόντα τους αναγνωρίζονται και οι διαδικασίες έκδοσης βίζας διευκολύνονται, οι Ινδοί πολίτες είναι πλέον έτοιμοι να καλύψουν αυτά τα κενά.

Η ινδική κοινότητα έχει ήδη κάνει όνομα στις βιομηχανίες τεχνολογίας, υγειονομικής περίθαλψης και φιλοξενίας στο μεγαλύτερο μέρος της Δύσης. Οι Ινδοί γιατροί και νοσηλευτές είναι ιδιαίτερα περιζήτητοι στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι μια ελκυστική ομάδα προσλήψεων για αγγλόφωνο προσωπικό ξενοδοχείων και εστιατορίων και εποχικούς εργαζόμενους στον τουρισμό και οι Ινδοί τεχνικοί έχουν γίνει μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα στον χώρο τους.

Καθισμένος στο γραφείο του, ο απεσταλμένος της Ινδίας στην ΕΕ Saurabh Kumar, λέει ότι εάν η Ευρώπη ενδιαφέρεται, η Ινδία διαθέτει εξειδικευμένο και ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό που θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες του μπλοκ μέσω δομημένων, νομικών και διαφανών πλαισίων.

«Η Ινδία θα ήταν πολύ ευχαριστημένη να παράσχει εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό στην Ευρώπη», είπε. «Αλλά στο τέλος της ημέρας», το πώς και από πού θέλουν να προσελκύσουν ανθρώπινο δυναμικό «είναι απόφαση της Ευρώπης».

Όμως, καθώς η ήπειρος γέρνει προς τα δεξιά και οι πολιτικοί της δυσκολεύονται να εξηγήσουν μια εισροή προσφύγων από χώρες της Μέσης Ανατολής που έχουν υποστεί πόλεμο – μια στάση που συχνά έχει τις ρίζες της στην ισλαμοφοβία – η ινδική κυβέρνηση προσπαθεί ενεργά να παρουσιαστεί ως λογικός εταίρος. Γλύκανε ακόμη και τη συμφωνία δεχόμενη να επαναπατρίσει όσους περνούν παράνομα στην Ευρώπη.

Για παράδειγμα, η Ινδία έχει υπογράψει αρκετές Συμφωνίες Κινητικότητας Μεταναστών, με πιο πρόσφατη αυτές με τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία. Eνώ οι συμφωνίες έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν τις ευκαιρίες για Ινδούς φοιτητές και επαγγελματίες, διασφαλίζουν επίσης ότι όσοι φτάνουν χωρίς την κατάλληλη τεκμηρίωση θα επιστρέφουν στην πατρίδα τους. Στο πλαίσιο της συμφωνίας με την Ιταλία, οι Ινδοί φοιτητές μπορούν να αποκτήσουν αρχική επαγγελματική εμπειρία μετά την ολοκλήρωση της ακαδημαϊκής ή επαγγελματικής κατάρτισης τους στη χώρα και μπορεί να τους χορηγηθεί προσωρινή άδεια παραμονής για έως και 12 μήνες. Οι δύο χώρες συμφώνησαν επίσης σε ποσοστώσεις για εποχικούς και μη εποχικούς εργαζομένους για τα επόμενα δύο χρόνια, ώστε να ωφεληθούν οι Ινδοί πολίτες που είναι κατάλληλοι για θέσεις εργασίας στη φιλοξενία και τη γεωργία, καθώς και οι Ιταλοί εργοδότες με έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού.

Εν τω μεταξύ, το άρθρο 5 μιας πρόσφατα υπογραφείσας συμφωνίας για τη μετανάστευση και την κινητικότητα μεταξύ Ινδίας και Γαλλίας, επιτρέπει την επιστροφή προσώπων σε «παράτυπες καταστάσεις» μόλις διαπιστωθεί οριστικά η ιθαγένειά τους. «Εάν υπάρχουν Ινδοί χωρίς τα κατάλληλα έγγραφα», εξήγησε ο Kumar, «νομίζω ότι ο υπουργός Εξωτερικών μας έχει ήδη αναφέρει ότι μόλις επιβεβαιωθεί η εθνικότητα θα πάρουμε αυτούς τους ανθρώπους πίσω».

Aυτό είναι μουσική στα αυτιά των ευρωπαίων πολιτικών που επιδιώκουν την ελεγχόμενη μετανάστευση με βίζες που εκδίδονται από την πρεσβεία, ενώ ικανοποιούν τη ζήτηση για εργατικό δυναμικό σε μια γερασμένη ήπειρο.

Σύμφωνα με τη Sita Sharma, ανεξάρτητη σύμβουλο που εργάζεται ως ανώτερη σύμβουλος στο Υπουργείο Ανάπτυξης Δεξιοτήτων και Επιχειρηματικότητας της κυβέρνησης της Ινδίας, αυτή τη στιγμή πάνω από 600 εκατομμύρια άνθρωποι στη χώρα είναι μεταξύ 18 και 35 ετών. Συγκριτικά, η μέση ηλικία στη Γερμανία είναι 45, με περίπου 14 εκατομμύρια σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.

Η συμφωνία μεταξύ Βερολίνου και Νέου Δελχί επιτρέπει σε «καταρτισμένους νέους Ινδούς να αποκτήσουν επαγγελματική εμπειρία, να σπουδάσουν, να ξεκινήσουν επαγγελματική κατάρτιση ή να εργαστούν στη Γερμανία», σημείωσε η Sharma, αναφέροντας ότι η συμφωνία προτείνει επίσης θεωρητικά «διμερείς συμφωνίες τοποθέτησης μεταξύ της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Απασχόλησης και των ινδικών κρατικών ή εθνικών μερών, ιδιαίτερα στην υγειονομική περίθαλψη, τη φιλοξενία, τη μηχανική και την ηλεκτρολογική εργασία». Ωστόσο, τόνισε τη χαμηλή φιλοδοξία της Γερμανίας, με μόνο μια «ανταλλαγή 3.000 εργαζομένων ετησίως» μέχρι στιγμής.

Όμως τώρα, καθώς οι εργασίες για την οριστικοποίηση της ΣΕΣ εντείνονται, τόσο οι Βρυξέλλες όσο και το Νέο Δελχί έχουν διάθεση να κάνουν παραχωρήσεις. Φαίνεται ότι η Ινδία μπορεί τελικά να έχει την πρόθεση να μειώσει τους δασμούς – έως και 100% ή περισσότερο στα αυτοκίνητα, το κρασί και το ουίσκι – ενώ ορισμένοι στην Ευρώπη έχουν συμμεριστεί τους περιορισμούς της Ινδίας σχετικά με το άνοιγμα του αγροτικού της τομέα στις ευρωπαϊκές εισαγωγές.

Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη ώθηση για την ενδυνάμωση της Ινδίας στην παραγωγή ημιαγωγών και άλλων προϊόντων τεχνολογίας που θα βοηθούσαν στην ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού που ελέγχονται από την Κίνα, καθώς και μια πιθανή συνεργασία στην παραγωγή πράσινου υδρογόνου. «Η Ινδία έχει μια πολύ, πολύ δυναμική ατζέντα απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές. Αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί σχετικά με το κλείσιμο σταθμών παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα στον κόσμο, δεν υπάρχει καλύτερο μέρος από την Ινδία για να ξεκινήσουμε», είπε στο POLITICO ο Jacob Kirkegaard, ανώτερος συνεργάτης στο Bruegel καθώς και του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Peterson.

Ενώ η Ινδία είχε προηγουμένως αντιταχθεί στον φόρο της ΕΕ για προϊόντα έντασης άνθρακα όπως ο χάλυβας και κατηγόρησε τις Βρυξέλλες για προστατευτισμό στο όνομα της καθαρής βιομηχανικής ανάπτυξης, τώρα τρέφει ελπίδες να το αντιμετωπίσει, επισημαίνοντας τη δέσμευσή της για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και για επίτευξη του καθαρού μηδενικού στόχου έως το 2070.

Ο Kirkegaard πιστεύει ότι το βασικό εμπόδιο από μια ευρωπαϊκή προοπτική θα είναι η πρόσβαση στην αγορά: «Η Ινδία βρίσκεται ουσιαστικά σε μια πολύ παλαιού τύπου προστατευτιστική οικονομία. Πρόκειται πραγματικά για την αναθεώρηση πολλών από αυτούς τους περιορισμούς», είπε. «Όμως, ταυτόχρονα, εάν θέλουμε να αυξήσουμε σημαντικά τη νόμιμη μετανάστευση, τη μετανάστευση με βάση την απασχόληση στην ΕΕ – κάτι που νομίζω ότι θα ήθελαν πολλές χώρες – πρέπει να το κάνουμε με την Ινδία», πρόσθεσε .
«Εκεί είναι οι άνθρωποι που χρειαζόμαστε», κατέληξε.

Πηγή: POLITICO