Θετικό πρόσημο έχει η απόφαση των ΗΠΑ και της Ρωσίας, εν μέσω «κρίσης» που προσομοιάζει στους ψυχροπολεμικούς διαξιφισμούς και τις διαμάχες παλαιότερων δεκαετιών, να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να συζητήσουν εφ’ όλης της ύλης. Στην ειδική Σύνοδο που θα διεξαχθεί στις 12 Ιανουαρίου, με πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ ανάμεσα στους πρεσβευτές της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και τους ειδικούς απεσταλμένους της Ρωσίας, το ουκρανικό ζήτημα θα αποτελέσει το «κυρίως» μενού.
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Η πρώτη «γνωμάτευση» για τη συνάντηση Ουάσιγκτον-Μόσχας με μεσολαβητή το ΝΑΤΟ είναι πως, υφίσταται η κοινή διάθεση για διάλογο, έστω κι αν έχουν μεσολαβήσει απειλές εκατέρωθεν και υπάρχει τεράστιο χάσμα μεταξύ τους, σχετικά με τα δρώμενα στην Ουκρανία αλλά και τη γεωστρατηγική τους θεώρηση στην περιοχή. Η Ρωσία έχει θέσει εξ’ αρχής ως «κόκκινη» γεωπολιτική γραμμή προς τη Δύση και δη τις ΗΠΑ, τη μη επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά και κυρίως προς την Ουκρανία αλλά και τη Γεωργία. Η Βορειοατλαντική Συμμαχία έχει αναπτύξει στρατιωτική συνεργασία και με τις δύο χώρες, με τη Ρωσία, μάλιστα, να καταγγέλλει ότι το ΝΑΤΟ σκοπεύει να αναπτύξει στρατιωτικές βάσεις στην Ουκρανία.
Η απάντηση της Ουάσιγκτον σ’ όλα παραπάνω είναι η εξής: η Ρωσία χρησιμοποιεί προσχηματικές δικαιολογίες, ακολουθεί πιστά το δόγμα που της «δώρισε» την προσάρτηση της Κριμαίας και συγκεντρώνει στρατεύματα στα σύνορα με την Ουκρανία, προκειμένου να διενεργήσει εισβολή. Σ’ αυτή την εύθραυστη και λεπτή ισορροπία, εμπλουτισμένη με καταγγελτικό διπλωματικό λόγο και απειλές εκατέρωθεν, Ρωσία και ΗΠΑ θα επιχειρήσουν αρχικώς να μειώσουν αισθητά τα ντεσιμπέλ της αντιπαράθεσης και δεύτερον να ιχνηλατήσουν ένα κοινό πεδίο συνεννόησης στο μείζον ζήτημα της Ουκρανίας.
Σημείο «κλειδί» για ουσιαστική αποκλιμάκωση της κρίσης, αποτελεί το «ζήτημα» των εγγυήσεων για μη επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς που θέτει μετ’ επιτάσεως η Μόσχα. Η τελευταία θέλει απτές αποδείξεις πως η Συμμαχία και δη η Ουάσιγκτον δεν επιδιώκουν τη γεωπολιτική επέκταση σε χώρες όπως η Ουκρανία αλλά και η Γεωργία. Οι εξηγήσεις, βεβαίως, δεν δύνανται να είναι μονόπλευρες, αλλά αμοιβαίες και αυτό αφορά τη Ρωσία και τις διαχρονικά επιθετικές «βλέψεις» που έχει προς το Κίεβο.
Με αφορμή το επικείμενο ραντεβού της 12ης Ιανουαρίου, πρέπει να επισημανθεί η αλλαγή στάσης του Τζο Μπάιντεν απέναντι στη Ρωσία. Ο Αμερικανός πρόεδρος εγκαταλείπει την άκρως επιθετική διπλωματική γραμμή που είχε υιοθετήσει απέναντι στη Μόσχα, κυρίως τους πρώτους μήνες της θητείας του, όπου μεταξύ άλλων είχε αποκαλέσει δολοφόνο τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ξεσηκώνοντας ευλόγως «θύελλα» διαμαρτυριών εκ μέρους της Μόσχας. Κάνει, πλέον, βήματα προσέγγισης προς τον Ρώσο ομόλογό του, επιθυμώντας να καταδείξει προς τη Μόσχα ότι δεν επιδιώκει τη δημιουργία ενός νέου «Ψυχρού Πολέμου».
Στο «μενού» και τα πυρηνικά
Πέραν της Ουκρανίας, στο «μενού» της συνάντησης νατοϊκών και Ρώσων αξιωματούχων θα είναι και το ζήτημα των πυρηνικών όπλων, καθώς και το ακανθώδες θέμα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, για το οποίο έχουν πραγματοποιηθεί ουσιαστικά βήματα σύγκλισης. Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε ρότα άρσης των κυρώσεων προς την Τεχεράνη, γεγονός που αναμφίβολα «αποτοξινώνει» και τις σχέσεις με τη Ρωσία.