Η επαναπροσέγγιση Ελλάδας-Ρωσίας και τα μηνύματα Λαβρόφ στην Τουρκία

Τις σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας διέπουν μύθοι, θρύλοι και δοξασίες που ουδέποτε είχαν ή έστω προσέγγιζαν την πραγματικότητα. Η αλήθεια, κόντρα στη… μυθολογία, είναι ότι ουδέποτε υπήρξε και «άκμασε» μια ακλόνητη και ισχυρή ελληνο-ρωσική συμμαχία, που ενίσχυσε σημαντικά τη χώρα μας, τουλάχιστον από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και εντεύθεν, στην «αέναη» ελληνοτουρκική διαμάχη.

Γράφει ο Νώντας Βλάχος

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, οι διπλωματικές σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας έφτασαν στο ναδίρ, ενώ παράλληλα η Μόσχα προχώρησε σ’ ένα σφιχτό εναγκαλισμό με την Τουρκία, την οποία και ενίσχυσε σε στρατιωτικό επίπεδο. Δεν μετατράπηκε, ασφαλώς, σε μια εν δυνάμει, εχθρική χώρα, πρόκειται για ένα αφελή συλλογισμό με ανύπαρκτα επιχειρήματα στη διπλωματική «βίβλο». Ο ρωσικός παράγοντας με την ισχύ και δυναμική που παράγει, διαδραμάτιζε ανέκαθεν ρόλο εξισορροπιστή στην Ανατολική Μεσόγειο και δη στα ζητήματα που άπτονται των ελληνοτουρκικών. Αυτό έπαψε να ισχύει τα τελευταία χρόνια, και με σημαντική ρωσική υπαιτιότητα.

«Υποκινούμενη»  από την ανάγκη της, να μη βρεθεί εκτός των εξελίξεων στα Βαλκάνια, οι οποίες πυροδοτήθηκαν και από τη συμφωνία των Πρεσπών, η Ρωσία προέβη τα προηγούμενα χρόνια σε «τσαπατσούλικες» ενέργειες που διέρρηξαν τις σχέσεις με την Ελλάδα. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς αντέδρασε έντονα στις ρωσικές παρεμβάσεις, η Μόσχα απάντησε και η επιδείνωση στις σχέσεις των δύο χωρών επήλθε με γεωμετρική πρόοδο.

Η επίσκεψη Δένδια στη Ρωσία πριν από περίπου ένα χρόνο, είχε ως στόχο να «σπάσει τον πάγο» και εν πολλοίς το πέτυχε. Δεν άλλαξε πολλά, όμως, στη στρατηγική θεώρηση που είχε αναπτύξει η Μόσχα και αφορούσε τη διατήρηση και ενίσχυση της συμμαχίας με την Τουρκία. Φρόντισε να καταδείξει την «αφοσίωσή» της στη σύμμαχο Άγκυρα και όταν προέκυψε το ευαίσθητο για την ορθόδοξη Ρωσία, ζήτημα της Αγίας Σοφίας. Το Κρεμλίνο αντέδρασε αναιμικά, «κλείνοντας» ουσιαστικά το μάτι στην πρόκληση Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί.

Φτάνουμε, λοιπόν, στην επίσκεψη Λαβρόφ στην Ελλάδα, η οποία για κάποιους σηματοδοτεί, αποτελεί το εφαλτήριο για τη βελτίωση των σχέσεων Αθήνας-Μόσχας, μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται  και για τα ελληνοτουρκικά.  Τι πραγματικά ισχύει όμως και τι επιχειρεί η Ρωσία και κατ’ επέκταση κερδίζει η Ελλάδα, έστω και έμμεσα, από τον ερχομό του Ρώσου ΥΠΕΞ στη Αθήνα;

Εύθραυστη η συμμαχία Ρωσίας-Τουρκίας, πολλά τα αντικρουόμενα συμφέροντα

Αρχικώς, πρέπει να αξιολογηθεί το εξής σημαντικό, ότι η συμμαχία Ρωσίας- Τουρκίας, δέχεται κλυδωνισμούς, αποδεικνύεται εύθραυστη. Γεωπολιτικά-γεωστρατηγικά συμφέροντα τούς έφεραν κοντά και τώρα δημιουργούν ισχυρές διαχωριστικές γραμμές. Η Ρωσία διαπιστώνει πως η Άγκυρα υπερβαίνει τα εσκαμμένα κυρίως στον Καύκασο, ενισχύοντας με κάθε τρόπο τις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν. Η δημιουργία ισχυρού τουρκικού θύλακα στο «μαλακό της υπογάστριο» είναι κάτι που εκτός των πραγμάτων εξοργίζει τη Ρωσία, η οποία διαπιστώνει σε πλήρη κλίμακα, τις διαφορές που έχει με την Τουρκία και σε άλλα μέτωπα όπως, αυτό της Συρίας αλλά και της Λιβύης.

Η επίσκεψη Λαβρόφ και οι τοποθετήσεις επί ελληνικού εδάφους αποτελούν μήνυμα προς την Τουρκία και ασφαλώς μια σοβαρή προσπάθεια για ουσιαστική επαναπροσέγγιση Ελλάδας – Ρωσίας. Την ώρα που ο Ερντογάν βάλλεται από παντού, εντός της Ευρώπης, έχοντας ανοίξει μέτωπο και με τη Γαλλία, οι προειδοποιήσεις Λαβρόφ προς τη Ρωσία και η διάρρηξη της ακλόνητης μέχρι σήμερα ρωσοτουρκικής συμμαχίας, έρχονται να δώσουν νέα διάσταση στα γεωπολιτικά παίγνια που διαδραματίζονται στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Ρωσία μπορεί να αποτελέσει ένα έτερο πόλο στήριξης για την Ελλάδα, σ’ ό,τι αφορά στα ζητήματα με την Τουρκία και η αποκατάσταση της ισορροπίας στο τρίγωνο Αθήνας-Μόσχας –Άγκυρας, δυνητικά δίνει πόντους στη χώρα μας. Δεν είναι, μάλιστα, λίγοι εκείνοι που διατυπώνουν την άποψη ότι ο Ερντογάν, που μιλάει απαξιωτικά για την πλειονότητα των Ευρωπαίων ηγετών, φαίνεται να υπολογίζει μόνο την άποψη του προέδρου Πούτιν. Επομένως, το Κρεμλίνο, έχει τη δυνατότητα να παρέμβει δυναμικά και ο λόγος του να εισακουστεί από τον Ταγίπ Ερντογάν.

Γι’ αυτό τον λόγο, κρίνεται ως απαραίτητη και αναγκαία η διατήρηση ανοιχτής διπλωματικής γραμμής με τη Μόσχα, η οποία τη δεδομένη χρονική στιγμή, επιδιώκει να καλύψει συγκεκριμένες γεωπολιτικές ανάγκες,  και εμμέσως θα εξυπηρετήσει κάλλιστα και τα ελληνικά συμφέροντα…

Μένει, βεβαίως, να φανούν στο αμέσως επόμενο διάστημα, τα απτά αποτελέσματα της επίσκεψης Λαβρόφ στην Αθήνα και κυρίως τον αντίκτυπο που αυτή θα έχει στη ελληνοτουρκική κρίση.