Η ρευστότητα είναι το μεγάλο ζητούμενο για τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων, μετά από την δεκαετή περίοδο των μνημονίων, την πανδημία του κορονοϊού και τώρα την ενεργειακή ακρίβεια και το κύμα ανατιμήσεων που στέρησαν και στερούν τους αναγκαίους πόρους για την επιβίωση και την ανάπτυξη, κυρίως, των μικρομεσαίων.
Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων του ΕΣΠΑ αποτελεί μία ζωτική διέξοδο.
Μία διέξοδος, ωστόσο, που δεν «προσφέρεται» σε όλους όσοι την χρειάζονται.
Σύμφωνα με έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ σχετικά με την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ:
– Τα προγράμματα χρηματοδότησης (ΕΣΠΑ) αφορούν στο 6%, ενώ ο τραπεζικός δανεισμός στο 3,8%.
– Το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων χρηματοδοτούν τις επενδύσεις με Ίδια Κεφάλαια, αξιοποιώντας σε χαμηλό βαθμό ακόμη και τους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς πόρους εργαλείων όπως το ΕΣΠΑ.
Μοιραία επηρεάζεται το ύψος, η συχνότητα αλλά και ο αριθμός των επενδύσεων, ενώ διαμορφώνεται ένα πλαίσιο αυξημένης ευαλωτότητας απέναντι σε αλλαγές του οικονομικού περιβάλλοντος. Είναι κάτι που διαπιστώθηκε και κατά τη διάρκεια της πανδημίας ή και τώρα, μέσα στην ενεργειακή κρίση, καθώς η έλλειψη ρευστότητας επιδρά άμεσα στη δυνατότητα των επιχειρήσεων να σχεδιάσουν και να πραγματοποιήσουν νέες επενδύσεις.
Και μία σειρά από διαδικαστικά θέματα όμως μπορεί να σταθούν αιτία αποκλεισμού επιχειρήσεων από τη χρηματοδότηση ή να καθυστερήσουν σημαντικά το όποιο επενδυτικό εγχείρημα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Τι παρατηρείται λοιπόν:
· Πρόβλημα άντλησης χρηματοδότησης λόγω αδυναμίας κατάθεσης εγγυητικής επιστολής για την εκταμίευση προκαταβολών σε προγράμματα
· Καθυστερήσεις σε πληρωμές δόσεων και αποχωρήσεις επιχειρήσεων από συνεργατικά σχήματα/κοινοπραξίες προγραμμάτων
· Ολοένα και περισσότερη έμφαση σε μεσαίες επιχειρήσεις και λιγότερο σε πολύ μικρές επιχειρήσεις που αποτελούν και το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας
· Ελλιπής ενημέρωση και καθοδήγηση για την παρακολούθηση των δράσεων – ανάγκη μακροπρόθεσμου προγραμματισμού μελλοντικών προσκλήσεων για ΜμΕ
· Ανάγκη για ειδικές προσκλήσεις για πολύ μικρές επιχειρήσεις – η έννοια των «μικρομεσαίων επιχειρήσεων» δημιουργεί ανισότητες και λειτουργεί παραπειστικά εις βάρος των πολύ μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες εν τέλει ευνοούνται ελάχιστα σε σχέση με πολύ μεγαλύτερες επιχειρήσεις που συμπεριλαμβάνονται αντίστοιχα στην μεγάλη κατηγορία των ΜμΕ (έως 250 εργαζομένων)
· Πολλά από τα προγράμματα ΕΣΠΑ για ΜμΕ αφορούν σε πολύ χαμηλά ποσά και επιμέρους παρεμβάσεις που δεν αντιμετωπίζουν συνολικά τα παραγωγικά προβλήματα των επιχειρήσεων (π.χ. 5.000 ευρώ για e-shop).
Τρανταχτό παράδειγμα είναι η πρόσκληση που απηύθυνε πριν από λίγο καιρό το Υπουργείο Οικονομικών σε επιχειρήσεις για ένταξή τους σε πρόγραμμα σχετικό με τη δημιουργία e-shop. Μόλις το 15% των ενδιαφερομένων προχώρησε, καθώς οι υπόλοιποι δεν διέθεταν τα αναγκαία αρχικά κεφάλαια.
Είναι ξεκάθαρο ότι η «πόρτα» του ΕΣΠΑ ανοίγει πολύ δύσκολα, και σε πολλές περιπτώσεις μένει ερμητικά κλειστή, για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Και όσο αυτές δεν στηρίζονται για να καταφέρνουν να πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, η πολύτιμη χρηματοδότησή τους μέσω ΕΣΠΑ θα παραμένει «άπιαστη», όπως και οι ελπίδες τους για ένα καλύτερο αύριο.