Γιατί η Ουκρανία αποφάσισε να εισβάλλει στη Ρωσία -Πώς θα απαντήσει η Μόσχα

Αιφνιδιαστική, επικίνδυνη και ιδιαίτερα τολμηρή θεωρήθηκε η επίθεση της Ουκρανίας στο Κουρσκ, με πολλούς να διερωτώνται για το τι επιδιώκει το Κίεβο μακροπρόθεσμα αλλά και το πώς μπορεί να αντιδράσει η Ρωσία.

Η εικόνα των ουκρανικών στρατευμάτων να υψώνουν τη σημαία τους πάνω από το ρωσικό έδαφος αποτελεί ταπείνωση για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, που βλέπει την αντίπαλη πλευρά να έχει κέρδη εντός της επικράτειάς της και μάλιστα σε μια παγκόσμια δύναμη όπως η Ρωσία, που διαθέται και πυρηνικά όπλα. Η εξέλιξη πιθανότατα θα ωθήσει τον πρόεδρο της Ρωσίας να διατάξει ιδιαίτερα σκληρή απάντηση.

Οι Ουκρανοί φοβούνται για αντίποινα

Ήδη από την Παρασκευή, η Ουκρανία αποφάσισε να εκκενώσει περίπου 20.000 ανθρώπους από το Σούμι, που συνορεύει με τη νοτιοδυτική πλευρά της Ρωσίας, όπου προσβλέπει η Ουκρανία, γεγονός που συνιστά ένδειξη ότι η Μόσχα θα επιδιώξει αντίποινα.

Η επίθεση στο Κουρσκ ξεκίνησε την Τρίτη και εκτιμάται ότι μετείχαν χιλιάδες στρατιώτες, 2,5 χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Η επιχείρηση φαίνεται να σχεδιάστηκε προσεκτικά και να εκτελέστηκε σχολαστικά και με άκρως απόρρητο τρόπο, αιφνιδιάζοντας τη Ρωσία και τον κόσμο.

Τι επιδιώκει η Ουκρανία

Ουκρανία: «Στόχος της εισβολής στο Κουρσκ η αποσταθεροποίηση της Ρωσίας»

Οι ρωσικές δυνάμεις πιθανόν χρησιμοποίησαν έναν βορειοκορεατικό πύραυλο κατά τη διάρκεια της αεροπορικής επιδρομής εναντίον της περιοχής του Κιέβου τη νύχτα, που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους ένας πατέρας και ο 4χρονος γιος του, δήλωσε σήμερα ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

«Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, οι Ρώσοι χρησιμοποίησαν έναν πύραυλο της Βόρειας Κορέας σε αυτήν την επίθεση, σε ένα ακόμη εσκεμμένο τρομοκρατικό πλήγμα εναντίον της Ουκρανίας», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Ειδικοί πυροτεχνουργοί εργάζονται για να καθορίσουν τα ακριβή δεδομένα σχετικά με αυτόν τον πύραυλο», πρόσθεσε.

Το Κίεβο, η περιφέρειά του και όλη η ανατολική Ουκρανία – τουλάχιστον πέντε περιφέρειες – τέθηκαν σε κατάσταση συναγερμού εχθές το βράδυ, όπως ανέφερε η πολεμική αεροπορία. Δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου και του πρακτορείου ειδήσεων Reuters άκουσαν τουλάχιστον δύο εκρήξεις και εκτοξεύσεις της αντιαεροπορικής άμυνας στο Κίεβο.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με υψηλόβαθμο Ουκρανό αξιωματούχο στον τομέα της ασφάλειας, «χιλιάδες» Ουκρανοί στρατιώτες συμμετέχουν στην εισβολή στη ρωσική περιοχή Κουρσκ, η οποία στοχεύει να διασκορπίσει τις δυνάμεις της Μόσχας και να «αποσταθεροποιήσει» τη Ρωσία.

«Είμαστε σε επίθεση. Ο στόχος είναι να διασκορπίσουμε τις θέσεις του εχθρού, να του επιφέρουμε μέγιστες απώλειες, να αποσταθεροποιήσουμε την κατάσταση στη Ρωσία, καθώς είναι ανίκανοι να προστατεύσουν τα ίδια τους τα σύνορα και να μεταφέρουμε τον πόλεμο στη ρωσική επικράτεια», δήλωσε αυτός ο αξιωματούχος, ο οποίος δεν θέλησε να κατονομαστεί.

Εδώ και ημέρες, οι ουκρανικές αρχές τήρησαν σιγή ιχθύος σχετικά με την επιχείρηση, που φαίνεται πως αιφνιδίασε το Κρεμλίνο και επέτρεψε στους Ουκρανούς να διεισδύσουν, σύμφωνα με αναλυτές, σε βάθος τουλάχιστον 15 χιλιομέτρων στη ρωσική επικράτεια. Για πρώτη φορά, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι παραδέχθηκε αυτήν την επιχείρηση στο καθημερινό διάγγελμά του χθες το βράδυ, επιβεβαιώνοντας πως το Κίεβο επιδιώκει να «μεταφέρει τον πόλεμο» στη Ρωσία.

Τι σηματοδοτεί η ουκρανική εισβολή στη Ρωσία
Πρόκειται για αιφνιδιαστική επίθεση, η οποία σύμφωνα με τον Ουκρανό αξιωματούχο που μίλησε χθες το βράδυ στο AFP, αναπτέρωσε το ηθικό της κοινωνίας και των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, που έχουν εξαντληθεί από τα δυόμιση χρόνια της ρωσικής εισβολής.

«Είναι μια πολύ καλή επιχείρηση», που «έπιασε τους Ρώσους στον ύπνο» και «πράγματι ενίσχυσε το ηθικό μας, εκείνου του ουκρανικού στρατού, του Κράτους και της κοινωνίας», δήλωσε ο αξιωματούχος. Έπειτα από μήνες υποχωρήσεων στο ανατολικό μέτωπο, «αυτή η επιχείρηση έδειξε ότι μπορούμε να επιτεθούμε και να προωθηθούμε».

Οι στόχοι της ουκρανικής εισβολής
Όπως σημείωσε ο Ουκρανός αξιωματούχος, η εισβολή στόχευε αρχικά να εκτρέψει τις ρωσικές δυνάμεις από τις ουκρανικές περιφέρειες του Χάρκοβου (βορειοανατολικά) και του Ντονμπάς (ανατολικά) προκειμένου να χαλαρώσει την πίεσή τους στα στρατεύματα του Κιέβου, που είναι λιγότερα σε αριθμό και με ελλείψεις σε εξοπλισμούς. Εντούτοις, η εισβολή δεν φαίνεται προς το παρόν να έχει επηρεάσει το ανατολικό μέτωπο, παραδέχθηκε ο αξιωματούχος.

«Καταρχήν η κατάσταση δεν έχει αλλάξει. Η πίεσή τους στα ανατολικά συνεχίζεται, δεν έχουν αποσύρει τα στρατεύματά τους από αυτήν τη ζώνη», ακόμα κι αν «η ένταση των ρωσικών επιθέσεων στα ανατολικά έχει μειωθεί πολύ λίγο», τόνισε ο Ουκρανός αξιωματούχος. Αργά ή γρήγορα, σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία θα «σταματήσει» τα ουκρανικά στρατεύματα στην περιοχή του Κουρσκ, όμως εάν «έπειτα από κάποιο χρόνο δεν καταφέρει να ανακτήσει αυτά τα εδάφη, θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολιτικούς σκοπούς», για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, εκτιμά ο αξιωματούχος.

Ο ίδιος είπε ότι η Ρωσία προετοίμαζε μια μαζική πυραυλική επίθεση εναντίον «κέντρων αποφάσεων» στην Ουκρανία για να απαντήσει σε αυτήν την επίθεση. Εξάλλου, υποστήριξε πως οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας είχαν προειδοποιηθεί για την εισβολή.

«Δεδομένου ότι δυτικά όπλα χρησιμοποιούνται αυτήν τη στιγμή» σε αυτήν την επιχείρηση, «οι δυτικοί εταίροι μας συμμετείχαν έμμεσα στην οργάνωσή της», ανέφερε. Σημειώνεται ότι ο Λευκός Οίκος δήλωσε την Τετάρτη ότι επικοινώνησε με την Ουκρανία για να γνωρίσει περισσότερα σχετικά με τους «στόχους» της εισβολής.

«Καμία πρόθεση προσάρτησης ρωσικών εδαφών»
Ο Ουκρανός αξιωματούχος διαβεβαίωσε πως η Ουκρανία σέβεται απόλυτα το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο κατά την εισβολή της στη Ρωσία κι ότι δεν έχει καμία πρόθεση να προσαρτήσει τις ζώνες που είχε αυτή τη στιγμή καταλάβει.

«Δεν υπάρχει καμία ιδέα προσάρτησης… Ενεργούμε σεβόμενοι απόλυτα τα διεθνές δίκαιο», υπογράμμισε. «Είναι πολύ σημαντικό η Ουκρανία να μην παραβιάζει καμία συνθήκη, σεβόμαστε αυστηρά το ανθρωπιστικό δίκαιο: Δεν εκτελούμε τους κρατούμενους, δεν βιάζουμε τις γυναίκες, δεν λεηλατούμε», επισήμανε ο αξιωματούχος του ουκρανικού τομέα ασφαλείας.

«Η Μπούτσα, το Ιρπίν, όλα αυτά δεν έχουν συμβεί και δεν θα συμβούν», συμπλήρωσε, αναφερόμενος στις θηριωδίες που αποδόθηκαν στα ρωσικά στρατεύματα σε αυτές τις ουκρανικές πόλεις στις αρχές του 2022.

Στο ερώτημα αν γνωρίζει εάν η κατάληψη του πυρηνικού σταθμού του Κουρσκ, κοντά στα σύνορα, είναι μεταξύ των στόχων της επιχείρησης, εκείνος απάντησε: «Θα δούμε (…). Σίγουρα δεν θα προκαλέσουμε προβλήματα πυρηνικής ασφάλειας».

Οι κίνδυνοι της επιχείρησης

Όποιος κι αν είναι ο στόχος, η αποστολή δεν είναι χωρίς σημαντικό κίνδυνο. Σύμφωνα με το Sky News, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η επίθεση, αν και τακτικά έξυπνη, θα μπορούσε να ενδυναμώσει το αντιουκρανικό συναίσθημα μεταξύ του ρωσικού κοινού και να διευκολύνει τη Μόσχα να κινητοποιήσει περαιτέρω τον λαό της για να αντεπιτεθεί ακόμη πιο σκληρά.

Την ίδια ώρα, οι δυνάμεις της Ουκρανίας είναι καταπονημένες από την επέκταση της γραμμής του μετώπου στη Ρωσία. Τα στρατεύματα εξακολουθούν να καλούνται να κρατήσουν τη γραμμή έναντι των εισβολέων Ρώσων στρατιωτών και στα βορειοανατολικά, ανατολικά και νότια της χώρας του.

Σημαντική αποτυχία για τη Ρωσία

Η εισβολή φάνηκε να πιάνει το Κρεμλίνο εντελώς απροετοίμαστο, κάτι που θεωρείται σημαντική αποτυχία. Ο Πούτιν αναγκάστηκε να στείλει ενισχύσεις στο Κουρσκ την Παρασκευή, σε μία ένδειξη ότι η κατάσταση βρίσκεται πολύ μακριά από το να τεθεί σε έλεγχο, παρά τις διαβεβαιώσεις του στρατιωτικού αρχηγού δύο ημέρες νωρίτερα ότι η ουκρανική επίθεση είχε σταματήσει.

Η κυβέρνηση της Ουκρανίας δεν έχει ακόμη σχολιάσει άμεσα την επίθεση. Άλλωστε, μέσα στον σχεδιασμό της αποστολής περιλαμβάνεται η αυστηρή συγκράτηση των πληροφοριών.

Όμως, τα ουκρανικά στρατεύματα, σε βίντεο που μοιράστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υποστήριξαν ότι είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους τη συνοριακή πόλη Σούντζα. Ένας εκ των στρατιωτών δήλωσε ότι ανήκει στην 61η μηχανοκίνητη ταξιαρχία Στέφοβα και ότι η πόλη ήταν ήσυχη. Δίπλα σε μια ουκρανική σημαία, ο στρατιώτης ανέφερε ότι ο ουκρανικός στρατός είχε καταλάβει τα τοπικά γραφεία της Gazprom.

Αν και δεν είναι δυνατόν οι ισχυρισμοί του να επαληθευτούν, αναφέρθηκαν συγκρούσεις γύρω από τα περίχωρα της μικρής πόλης των περίπου 6.000 κατοίκων, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορα.

Η διασυνοριακή επίθεση της Ουκρανίας είναι η μεγαλύτερη του είδους της και αποτελεί μια από τις σοβαρότερες προκλήσεις που έχει αντιμετωπίσει ο Πούτιν, που έχει πει στους Ρώσους ότι η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», όπως ονομάζει την εισβολή, στην Ουκρανία, πηγαίνει σύμφωνα με το σχέδιο.

Πώς πρέπει να διαβάζει η Ρωσία την επιχείρηση των Ουκρανών
Η επιχείρηση στο Κουρσκ δείχνει επίσης στους συμμάχους της Ουκρανίας ότι η χώρα εξακολουθεί να διαθέτει την ενέργεια και τη φαντασία να αιφνιδιάσει τον εχθρό της και να ταπεινώσει το Κρεμλίνο σε μια περίοδο που πολλά από τα νέα από το μέτωπο ήταν ζοφερά για το Κίεβο.

Αυτό δεν περνά απαρατήρητο από τον Σουρίγκιν. «Ο στόχος αυτής της νέας στρατηγικής είναι να φέρει τη Ρωσία αντιμέτωπη με την προοπτική ενός ολοένα και πιο δαπανηρού πολέμου (οικονομικά, από πλευράς φήμης και οργανωτικά) και να την αναγκάσει να διαπραγματευτεί ειρήνη μέχρι τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο.»

Ο Daniel Fried από το Atlantic Council αναφέρει ότι υπάρχει μακρά ιστορία τέτοιων αιφνιδιαστικών στρατιωτικών επιδρομών – μερικές από τις οποίες είναι ασήμαντες, ενώ άλλες έχουν σημαντικό αντίκτυπο. Θυμάται τον τολμηρό ελιγμό του George Washington να διασχίσει τον ποταμό Ντέλαγουερ το 1776, όταν επέστρεψε με αιχμαλώτους και προμήθειες, ανεβάζοντας το ηθικό για τον αγώνα κατά των Βρετανών.

Ο Fried, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Ευρώπη, σημειώνει ότι, αποδεικνύοντας την αποτυχία της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών και τις αδυναμίες κατά μήκος των συνόρων της, η επιδρομή τρύπησε το αφήγημα του Κρεμλίνου «ότι η ουκρανική αντίσταση είναι άχρηστη και η υποστήριξη προς την Ουκρανία είναι μάταιη».

Το ουκρανικό τέχνασμα στο Κουρσκ αναγκάζει το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας να πάρει δύσκολες αποφάσεις. Φαίνεται ότι οι υπάρχουσες ομάδες στην Κουρσκ, όπως η Εθνική Φρουρά, η FSB και οι ακανόνιστες δυνάμεις, δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τους Ουκρανούς.

Ο Barros δήλωσε στο CNN ότι η στρατιωτική διοίκηση μπορεί να ανακατατάξει στοιχεία της πρόσφατα δημιουργημένης Βόρειας Ομάδας, αλλά η μετακίνηση σημαντικών μονάδων «πιθανώς θα επιβαρύνει περαιτέρω αυτά τα στοιχεία και θα δημιουργήσει τρωτά σημεία στην άμυνα της Ρωσίας αλλού κατά μήκος των συνόρων».

Εναλλακτικά, μπορεί να ζητηθεί η ανάπτυξη των σημαντικών εφεδρειών της Ρωσίας σε μια ευρύτερης κλίμακας επιχείρηση – αλλά αυτές είναι κρίσιμες για τις τρέχουσες ρωσικές επιθετικές επιχειρήσεις μέσα στην Ουκρανία, όπου η συνεχής εμπλοκή μεγάλου αριθμού στρατευμάτων έχει διαβρώσει την ουκρανική άμυνα.

Ή, όπως αναφέρει ο Barros, οι Ρώσοι μπορεί να στραφούν στην αεροπορία για να επιτεθούν στα ουκρανικά άρματα μάχης μέσα στην Κουρσκ, εμποδίζοντας έτσι τις ουκρανικές δυνάμεις να εδραιώσουν τις θέσεις τους και να βοηθήσουν τις υπάρχουσες ρωσικές δυνάμεις που είναι αναπτυγμένες στην περιοχή.

Όποιον συνδυασμό και αν επιλέξουν οι Ρώσοι, προσπαθούν να ανατρέψουν ένα ταπεινωτικό επεισόδιο στη σύγκρουση, τη στιγμή που η απόλυτη αριθμητική υπεροχή και η αεροπορική κυριαρχία στην ανατολική Ντονέτσκ άρχιζαν να φέρνουν σταδιακά αποτελέσματα, ενισχύοντας την επιμονή του Κρεμλίνου ότι η Ουκρανία πρέπει να εγκαταλείψει τις τέσσερις ανατολικές περιοχές ως προϋπόθεση για διαπραγματεύσεις.

«Τα τρέχοντα γεγονότα δείχνουν πόσο βαθιά εξαρτάται η Μόσχα από την αίσθηση ασφάλειας στο ρωσικό έδαφος για να διεξάγει τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας», δήλωσε ο Barros στο CNN. «Η Ρωσία έχει υποστελεχώσει τα σύνορά της και τις συνοριακές οχυρώσεις της, βασιζόμενη στην αίσθηση ασφάλειας επειδή δεν αισθανόταν ευάλωτη».

Κατά μήκος ενός νότιου συνόρου με την Ουκρανία που εκτείνεται για εκατοντάδες μίλια, αυτή η αίσθηση έχει αμφισβητηθεί σοβαρά και απροσδόκητα.