Γ. Κατρούγκαλος: Οι Έλληνες πρέπει να αισθάνονται ήσυχοι και ασφαλείς (βίντεο)

Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλος, μετείχε, σήμερα, στον κύκλο εκπομπών της ιστοσελίδας Newsit «Debate στο Newsit» με τον Τομεάρχη Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας, Γ. Κουμουτσάκο, με οικοδεσπότη τον δημοσιογράφο Νίκο Ευαγγελάτο.

Η δουλειά όλων των Υπουργών Εξωτερικών, είναι να είμαστε σε συνεχή εγρήγορση. Στα επίπεδα που κινείται η σχέση μας με την Τουρκία, στο στρατιωτικό-αμυντικό, μπορώ να σας πω ότι οι Έλληνες πρέπει να αισθάνονται ήσυχοι και ασφαλείς. Ποτέ άλλοτε η φωνή της πατρίδας μας δεν ήταν τόσο δυνατή και σεβαστή, ποτέ άλλοτε η Τουρκία δεν ήταν απομονωμένη στο διπλωματικό πεδίο, όχι εξαιτίας δικών μας ενεργειών, εξαιτίας της δικής της επιλογής να κινείται έξω από τη διεθνή νομιμότητα.

Γι’ αυτό έγινε και το ΚΥΣΕΑ, για να έχουμε μια πλήρη εικόνα της σημερινής στιγμής, ότι και η αποτρεπτική δύναμη των Ενόπλων Δυνάμεών μας είναι τέτοια ώστε να μην περνάει ούτε καν η σκέψη για οποιαδήποτε παράτολμη ενέργεια στο Αιγαίο.

Είναι αλήθεια ότι η Τουρκία παραδοσιακά κάνει εξωτερική πολιτική, στραμμένη και στο εσωτερικό. Έχει μια πάγια πολιτική αναθεωρητισμού, θέλει πράγματι να γκριζάρει περιοχές. Το τελευταίο διάστημα εντείνεται αυτή η χαρακτηριστική τάση να μιλάει κανείς για την εξωτερική πολιτική για να ικανοποιήσει ορισμένα αυτιά, στο εσωτερικό ακροατήριο. Πρέπει να το παίρνουμε αυτό υπ’ όψιν διπλά, και για να μην ακολουθούμε σε επαύξηση της ρητορικής, που δεν έχουμε κανένα λόγο, αλλά και για να ξέρουμε τα όρια του συνομιλητή μας.

Σε ό,τι αφορά τους υδρογονάνθρακες, εκεί έκανε το μεγάλο σφάλμα να θεωρήσει ότι η προβολή ισχύος θ’ αρκούσε για να δημιουργήσει νέα δεδομένα που θ’ αμφισβητούσαν τη διεθνή νομιμότητα. Εμείς, από πολύ νωρίς, δουλέψαμε στην ανατολική Μεσόγειο, μ’ ένα πλέγμα συμμαχιών που δεν είχε ως σκοπό να βρεθεί απέναντι στην Τουρκία, είχε θετική ατζέντα. Ποια ήταν αυτή θετική ατζέντα; Ν’ αξιοποιήσουμε τα ευρήματα τα ενεργειακά, τους υδρογονάνθρακες στην περιοχή της Κύπρου κατ’ αρχάς, όπως είδατε, κι εχθές -με την υπογραφή της σύμβασης με την ExxonMobil και την Total και τα ΕΛΠΕ- και νότια της Κρήτης.

Μαζί με την Κύπρο είχαμε πολύ αποτελεσματικές τριμερείς συνεργασίες με όλα τα κράτη της περιοχής, Αίγυπτο και Ισραήλ κυρίως, αλλά και Παλαιστίνη και Ιορδανία. Και προσκαλέσαμε και τις ΗΠΑ σ’ αυτή τη συζήτηση για τα ενεργειακά. Άρα, τί πετύχαμε: Στο πλαίσιο της νομιμότητας και με κινήσεις που δεν στρέφονταν εναντίον της Τουρκίας αλλά προωθούσαν μια θετική ατζέντα, για πρώτη φορά να δημιουργήσουμε θετικά κεκτημένα στην περιοχή μας. Ποια είναι αυτά τα θετικά κεκτημένα; Η οριοθέτηση της ΑΟΖ της Κύπρου με τις άλλες χώρες και κυρίως η αδειοδότηση των οικοπέδων της.

Στο Αιγαίο ανέκαθεν η μοναδική διαφορά που έχουμε με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Υπάρχουν Τούρκοι εθνικιστές που προβάλλουν παράλογες και παράνομες απαιτήσεις για δικά μας νησιά. Το ακούμε από τμήμα της Κεμαλικής αντιπολίτευσης με πιο έντονο τρόπο. Όμως, όταν μιλάς με διπλωμάτες αντιλαμβάνονται ότι αυτά είναι αντιπερισπασμοί κι ότι η ουσιώδης διαφορά και γι’ αυτούς -για μας είναι η μοναδική- είναι η υφαλοκρηπίδα και προφανώς η ΑΟΖ, γιατί αυτά τα δυο ταυτίζονται. Εκεί εμείς προσπαθούσαμε πάντοτε με τις διμερείς συζητήσεις, τις λεγόμενες διερευνητικές, να φτάσουμε σ’ ένα επίπεδο που θα μπορούσαμε να έχουμε μια συμφωνία.

Αυτή είναι η γραμμή που πρέπει ν’ ακολουθήσουμε, όχι μόνο γιατί είναι η γραμμή της διεθνούς νομιμότητας που πάντα αυτή ακολουθεί η χώρα μας, αλλά και γιατί αποδίδει. Πού αποδίδει, θα μου πείτε, αφού στέλνουν τα γεωτρύπανα στην κυπριακή ΑΟΖ; Αποδίδει γιατί δεν μπορούν πια να δημιουργήσουν τετελεσμένα υπέρ τους. Όταν όλοι σε καταγγέλλουν ως παραβάτη της διεθνούς νομιμότητας, ως κράτος που λειτουργείς με προκλητικές κινήσεις, χάνεις, δεν κερδίζεις.

Ανακοινώσεις [για το ενδεχόμενο να έχει γίνει γεώτρηση εντός της κυπριακής ΑΟΖ] θα κάνει η Κυπριακή κυβέρνηση, δε θα κάνουμε εμείς. Υπάρχουν αντικρουόμενες πληροφορίες, οι Τούρκοι, όπως ξέρετε το έχουν επιβεβαιώσει. Εμείς επί του πραγματικού αυτού δεδομένου δεν θα τοποθετηθούμε πριν τοποθετηθεί η Κυπριακή Δημοκρατία, είναι προφανές.

Είναι ποιοτικά διαφορετικό από τις απλές σεισμικές έρευνες, δεν πρέπει να το υποτιμήσουμε ούτε να το εξωραΐσουμε, είναι προσβολή βαρύτερη. Δεν είναι προσβολή όμως που έχει ανεπανόρθωτα χαρακτηριστικά, ανεπίστρεπτα. Ακόμα και αν γίνει ή και αν γίνεται η γεώτρηση, αυτή είναι απλώς μία πρόσθετη αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου. Δεν θεμελιώνει δικαιώματα η Τουρκία, όπως δεν θεμελιώνει δικαίωμα χρησικτησίας στο οικόπεδό σας κάποιος που θα έρθει και θα κάνει απλώς ένα λάκκο εκεί.

Καμία εταιρεία διεθνής δεν θα συνομιλήσει με την Τουρκία όταν ξέρει ότι οι απαιτήσεις της Τουρκίας δεν έχουν καμία επαφή με το Διεθνές Δίκαιο. Ήδη, εταιρείες που συνεργάζονταν μαζί τους γι’ αυτές τις διερευνητικές γεωτρήσεις αρχίζουν ν’ αποχωρούν. Και μεμονωμένα μέλη του πληρώματος επίσης αποχώρησαν όταν βγήκαν τα εντάλματα σύλληψης εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.

[Αναφορικά με την ΑΟΖ στο Αιγαίο], εμείς επιμένουμε στις διερευνητικές εντολές, στο διμερή πολιτικό διάλογο. Αυτήν τη στιγμή δεν είναι στις προοπτικές της δικής μας κυβέρνησης, δεν ξέρω τί θα συμβεί στο μέλλον με το Διεθνές Δικαστήριο, γιατί δεν φαίνεται να υπάρχουν οι προοπτικές εκ μέρους της Τουρκίας. Το μήνυμα που στέλνουμε εμείς πάντα, είναι ότι εμείς είμαστε μια χώρα που κινείται στο πλαίσιο διεθνούς νομιμότητας και με μοναδικό άξονα το διεθνές δίκαιο, και καλούμε για συζήτηση. Οι διερευνητικές γίνονταν στο παρελθόν. Εξ αιτίας αυτής της συμπεριφοράς της Τουρκίας έχουν διακοπεί. Πρέπει να ξαναρχίσουν.

Οι ενέργειες της Τουρκίας [στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο] πρέπει να ιδωθούν ως αντίδραση στην απομόνωσή της. Για πρώτη φορά η Τουρκία ολοφάνερα χάνει και η Ελλάδα και η Κύπρος κερδίζουν. Η δική μου ερμηνεία είναι ότι οι τουρκικές προκλητικές κινήσεις δεν είναι δείγμα ισχύος, είναι δείγμα αδυναμίας. Και από πού προκύπτει αυτή η αδυναμία; Μετά την αδειοδότηση των οικοπέδων σε πολυεθνικές εταιρείες, έχουν δημιουργηθεί για πρώτη φορά δικά μας νόμιμα τετελεσμένα με βάση το Διεθνές Δίκαιο και όχι την προβολή ισχύος. Δικά μας, με την έννοια ότι έχουμε μια κοινή εθνική πολιτική που τη χαράσσουμε από κοινού με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Απέναντι σε αυτό το πολύ σημαντικό και νέο γεγονός που δεν προέκυψε αυτομάτως, αλλά ως αποτέλεσμα συστηματικής διπλωματικής προσπάθειας, για πρώτη φορά λειτουργεί ο χρόνος σε βάρος της Τουρκίας. Αυτό το αντιλαμβάνεται και δεν είναι λογικό εκ μέρους της να συνεχίσει μια διπλωματική τακτική από την οποία χάνει. […] Δεν είναι ανορθολογικός παίκτης η Τουρκία. Απλώς λειτουργεί με διαφορετικούς όρους από εμάς. Εμείς βασιζόμαστε στο διεθνές δίκαιο, αυτή βασιζόταν και βασίζεται στην προβολή ισχύος. Όσο δεν λειτουργεί αυτή η τακτική όμως, όσο δεν της δίνει κέρδη, θα πρέπει να ξανασκεφτεί την τακτική της και να έρθει στη μόνη λογική.

[Με την εξωτερική μας πολιτική] επιβεβαιωθήκαμε ως παράγοντας σταθερότητας και στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια, με συγκεκριμένα μέτρα εξωτερικής πολιτικής. Συμφωνία των Πρεσπών για τα Βαλκάνια, τα σχήματα των τριμερών συνεργασιών πολλά από τα οποία προϋπήρχαν, αλλά τα οποία για πρώτη φορά αναβαθμίστηκαν σε τέτοιο επίπεδο. Ο στρατηγικός διάλογος με τις Ηνωμένες Πολιτείες και συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής, όπως ο EastMed, επί των ημερών μας σχεδιάστηκαν. Επομένως, επειδή ακριβώς η διπλωματία μας έχει συνέχεια, αλλά πρέπει να αναγνωρίζουμε τα επιτεύγματα της διπλωματίας όποτε και αν συμβαίνουν, αυτό θα πρέπει νομίζω να είναι καθολικά αποδεκτό, να μην είναι θέμα κομματικής αντιπαράθεσης. Είναι η πρώτη φορά που με μοχλό τα ενεργειακά η Τουρκία χάνει, χάνει σημαντικά, απομονώνεται. Η κυπριακή και η ελληνική δημοκρατία κερδίζει. Έχω την αίσθηση ότι λόγω αυτού του γεγονότος έχουμε για πρώτη φορά μετά από 10ετίες πιθανότητα να έχουμε ουσιαστικό διάλογο με την Τουρκία στη βάση της διεθνούς νομιμότητας.

Φαίνεται αυτή τη στιγμή από τις δηλώσεις που κάνουν οι Τούρκοι αξιωματούχοι, ότι [οι S-400] θα παραλειφθούν και θα εγκατασταθούν. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, υπάρχουν ήδη συγκεκριμένες αντιδράσεις στο Κογκρέσο. Σε σχέση άλλωστε με την Ανατολική Μεσόγειο έχει κατατεθεί το περίφημο νομοσχέδιο “EastMed” του Γερουσιαστή Μενέντεζ. Εμείς όμως, επαναλαμβάνω, έχουμε κερδίσει την αναγνώριση της χώρας μας ως αυτοτελούς πυλώνα σταθερότητας, ανεξάρτητα του τι θα κάνει η Τουρκία. Εμείς δεν στοιχηματίζουμε, ούτε θέλουμε, ούτε ευχόμαστε μια απομόνωση της Τουρκίας από τις συμμαχίες της και από το δυτικό κόσμο, γιατί μια εχθρική Τουρκία είναι χειρότερη για μας από μια Τουρκία που είναι πιστή στις συμμαχίες της. Όποιο και από τα δυο ενδεχόμενα επικρατήσει, εμείς, από καλύτερες θέσεις από ότι στο παρελθόν, θα αντιμετωπίσουμε την πρόκληση.

[Ως προς τις σχέσεις με την Αλβανία] είχε προχωρήσει ο προκάτοχός μου Ν. Κοτζιάς με τον προηγούμενο Υπουργό Εξωτερικών της Αλβανίας, τον κ. Bushati, σε μια προσέγγιση πακέτο των περισσότερων θεμάτων. Είχαμε δει ορισμένες καλές κινήσεις, όπως για παράδειγμα τον ενταφιασμό των νεκρών στρατιωτών μας και ενώ φαινόταν ότι αυτό θα ξεκινούσε μια νέα περίοδο, είχαμε το γεγονός της εκτέλεσης Κατσίφα εκεί, που ανέτρεψε τα δεδομένα στο επίπεδο το ψυχολογικό, όχι το ουσιαστικό. Μετά είχαμε αυτή τη μεγάλη αστάθεια στην γειτονική χώρα που δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση της διπλωματικής διαδικασίας. Μόνο και μόνο να πω ότι η μη ύπαρξη συνταγματικού Δικαστηρίου δεν επέτρεπε να ολοκληρωθεί η διαδικασία που αφορούσε την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη γιατί στο παρελθόν, όπως ξέρετε, το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε κρίνει την προηγούμενη συμφωνία που είχε συναφθεί με τη χώρα μας μη συνταγματική. Εμείς και σε αυτό το επίπεδο έχουμε προχωρήσει τα πράγματα πολύ περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν. Έχουμε κάνει μια πάρα πολύ συστηματική δουλειά. Δεν έχει ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση, γιατί σε αυτά τα θέματα ακόμη και 1% να μην έχει ολοκληρωθεί τότε δεν υπάρχει συμφωνία. Τίποτα δεν έχει τελειώσει αν δεν έχουν συμφωνηθεί όλα.

Ως προϋπόθεση για τη συνέχιση της ενταξιακής πορείας της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρώπη, έχουμε εξασφαλίσει απολύτως τη σύνδεση της με την πιστή εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αυτό αποτελεί τον καλύτερο τρόπο συμμόρφωσης σε ό,τι προβλέπει η συμφωνία.

Κάθε φορά που υπάρχουν παραβιάσεις τις επισημαίνουμε και διορθώνονται, ήδη το σύνθημα που είχαν στην ιστοσελίδα τους το «Timeless Macedonia», έχει αλλάξει έχει μπει ο ορθός τίτλος της χώρας ως Βόρεια Μακεδονία και το νέο site που θα αξιοποιήσει ο Οργανισμός τουρισμού της Βορείου Μακεδονίας θα λέγεται «Timeless».

Η δυνατότητα που μας δίνεται να μην χρησιμοποιείται το όνομα «Timeless Macedonia», αλλά να μπορούμε να ζητούμε να εφαρμοστεί αυτό που συμφωνήθηκε ως νέο όνομα της χώρας, αποτελεί αποκλειστικά και μόνο απόρροια της Συμφωνίας των Πρεσπών. Το ότι θα μπορούμε να τους ζητήσουμε να αλλάξουν τα ονόματα των δικών τους κρασιών που τα λένε μακεδονικά αποτελεί απόρροια της Συμφωνίας των Πρεσπών. Δεν υπάρχει καμία απολύτως πλευρά των σχέσεών μας με τη βόρεια γείτονα που να μην την αντιμετωπίζουμε τώρα από καλύτερες θέσεις.